امپراتوری مبارز ایران در خاورمیانه

امپراتوری مبارز ایران در خاورمیانه

موسسه واشنگتن

۲ فوریه ۲۰۲۴

نوشته اندرو جی تیبلر

هر چه درگیری های جمهوری اسلامی و گروه های نیابتی این کشور با ایالات متحده و اسرائیل تشدید شود، خطرات برداشتن گامی اشتباه بیشتر میشود.

برای دهه ها، جمهوری اسلامی ایران شبه نظامیان تحت سلطه اعضای جوامع مسلمان شیعه کشورهای عربی را سازماندهی و حمایت کرده است. آنها این کار را به نام مقاومت در برابر اسرائیل انجام دادند – تا قیام اعراب در سال ۲۰۱۱ و آشفتگی متعاقب آن در سوریه، عراق و فراتر از آن در این دوره خلوص شبه نظامیان مورد حمایت ایران مانند حزب الله لبنان به طرز وحشتناکی خدشه دار شد؛ یعنی در زمانی که آنها عربها و مسلمانانی را که تلاش میکردند از متحدان تهران، به ویژه بشار اسد سوریه حمایت کنند را به قتل رساندند. این امر در نهایت فضایی راهبردی و دیپلماتیک را برای کشورهای عربی و اسرائیل و ایالات متحده ایجاد کرد تا توافقنامه کمپ دیوید را به توافقات آبراهام بسط دهند امری که منافع اعراب و اسرائیل را در تقابل با تلاش ایران برای گسترش نفوذ خشونت آمیز نفوذ خود در منطقه قرار میدهد.

سپس، حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل پیش آمد. در حالی که ایران مدتها از گروههای «مقاومت» در برابر اسرائیل مانند حماس حمایت می کرد گزارشهای اولیه حاکی از آن بود که زمان و شدت حمله تهران را غافلگیر کرده است. در واقع ایران نیز مانند دشمن خود ایالات متحده خواهان یک جنگ منطقه ای گسترده تر نبود.

امپراتوری مبارز ایران در خاورمیانه

 افزایش اندازه گیری شده

چهار ماه بعد، نگاهی دقیق تر نشان میدهد که ایران در حال تشدید تنش سنجیده تر و حساب شده تری است که اکنون با ادامه حمله اسرائیل به غزه نیز تهدید به گسترش آن میشود. در پی حمله ۷ اکتبر و به ویژه پس از حمله مرگبار به بیمارستان الاهلی در ۱۷ اکتبر شبه نظامیان تحت حمایت ایران در سراسر منطقه نه تنها به اسرائیل بلکه به ایالات متحده نیز حمله کردند. این واقعه با حملات حزب الله در سراسر مرز لبنان و اسرائیل که منجر به تخلیه جوامع مرزی از هر دو طرف شده و سپس حملات روزانه شبه نظامیان شیعه علیه نیروهای آمریکایی در سوریه و عراق و پس از آن حملات موشکی و بهیادی خونی به کشتی های دریای سرخ آغاز شد.

حملات در هر سه گوشه منطقه گسترش یافته و تنها گاهی سکوتی نسبی در عراق سوریه و مرز لبنان و اسرائیل در طول آتش بس هفتگی غزه رخ میدهد. جنگجویان حوثی یمن نیز به نوبه خود به حملات دریایی خود در دریای سرخ ادامه داده اند. بر اساس شمارش همکاران موسسه واشنگتن صدها حمله در امتداد مرز لبنان و اسرائیل منجر به تخلیه هزاران لبنانی و اسرائیلی از خانه هایشان شده است. در همین حال بیش از ۱۸۰ حمله علیه نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه منجر به کشته شدن سه پرسنل خدمات آمریکایی زخمی شدن تعداد زیادی و حداقل ۱۰ حمله متقابل ایالات متحده شده است.

هفته گذشته حمله کتائب حزب الله تحت حمایت ایران در عراق سه سرباز آمریکایی را در پایگاهی در اردن کشت. در پاسخ ایالات متحده به بیش از ۸۰ هدف در عراق و سوریه متعلق به گروههای نیابتی تحت حمایت ایران و سپاه پاسداران تهران حمله کرد نهایت آنکه تعداد زیاد حملات حوثی ها علیه کشتیرانی دریای سرخ ایالات متحده را به انجام برخی از بزرگترین حملات هوایی دولت بایدن تا به امروز سوق داده است.

امپراتوری مبارز ایران در خاورمیانه

صیقل دادن اعتبار

تهران اکنون در تلاش است تا اعتبار مقاومت خود را به درخشش قبل از بهار عربی برساند. در حالی که ایران و متحدانش همچنان خواستار آزادی اورشلیم و سرزمینهای فلسطینی از اشتغال اسرائیل هستند به نظر می رسد که تشدید تنشهای آنها بیشتر با هدف استفاده از شبه نظامیان مختلف برای بالا بردن هزینه های اسرائیل برای ادامه حمله به غزه و همچنین هزینه های متحدان اسرائیلی آمریکایی است اما به جای عقب راندن ایالات متحده یا خروج از منطقه حملات شبه نظامیان می تواند رئیس جمهور ایالات متحده بایدن را – که احتمالاً در انتخابات نوامبر با رئیس جمهور سابق ترامپ روبرو خواهد شد – مجبور کند تا با تهران مقابله کند تا ضعیف تر از سلف خود ظاهر نشود.

تاکنون استراتژی نیابتی بازیگر غیر دولتی از اقدام نظامی گسترده تر اسرائیل در جنوب لبنان جلوگیری کرده است امری که می تواند زرادخانه موشکی و موشکی حزب الله را تهدید کند هدف استراتژیک آن نه به اندازه آزادسازی فلسطین، بلکه جلوگیری از حمله اسرائیل به ایران برنامه هسته ای آن و داراییهای آن در سراسر منطقه است با زبانی خاص تر و خصمانه تر اسرائیل از حزب الله می خواهد که واحدهای مرزی رضوان خود را از مناطق جنوب رودخانه لیتانی خارج کند. خطر اشتباه و وقوع اشتباه محاسباتی – که منجر به جنگ در سال ۲۰۰۶ شد – روز به روز افزایش می یابد.

اما امروز تهران در برنامه هسته ای خود بسیار پیشرفته است به این معنی که توانایی های بازدارندگی حزب الله برای تهران حیاتی تر از ۱۸ سال پیش میباشد در حالی که رسانه ها مملو از داستانهایی هستند مبنی بر اینکه ایران، اسرائیل و ایالات متحده خواهان جنگ گسترده تری در خاورمیانه نیستند تحلیلهای بیشتر به نشانه های فزاینده ای از این موضوع اشاره دارند.

ترس از ویرانی تضمین شده دوجانبه که صلح را در امتداد مرزهای لبنان و اسرائیل و در سراسر خلیج عربی حفظ کرده است. همچنان به عنوان عامل قدرتمندی در محاسبات هر پایتخت باقی مانده است. هر طرف معتقد است که در طرف مقابل یک نردبان پله برقی قرار دارد و از گام بعدی طرف دیگر آگاه است. اما هر چه هر طرف بالاتر میرود احتمال اشتباه و سقوط بیشتر می شود که پیامدهای عمیقی برای موازنه قدرت در خاورمیانه و فراتر از آن خواهد داشت.

اندرو تابلر عضو ارشد مارتین جی گراس در موسسه واشنگتن و مدیر سابق سوریه در شورای امنیت ملی است. این مقاله در ابتدا در وب سایت المجالا منتشر شده است. اندرو جی، تالر، عضو ارشد مارتین جی گراس در برنامه لیندا و تونی روبین در زمینه سیاست عرب در موسسه واشنگتن است. جایی که او بر سوریه و سیاست ایالات متحده در شام تمرکز دارد و مدیر برنامه تحقیقاتی جوان موسسه است.