انگاره سازی رسانه‌ ای و برساخت سازی به مثابه ی دو راهبرد موثر در جنگ شناختی

انگاره سازی رسانه‌ ای و برساخت سازی به مثابه ی دو راهبرد موثر در جنگ شناختی

به عنوان مقدمه

با پیدایش فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی IT  و ICT و پیشرفت سریع و متنوع آن ، دگرگونی های سريع و گسترده نه فقط در اقتصاد که در سه بخش دیگر جامعه یعنی فرهنگ ، سیاست،  و اجتماع رخ داد . این پدیده ها و فناوری ها فرصت ها و تهدیداتی را برای انسان و جامعه مدرن فراهم ساخت .

از آن جایی که خاستگاه و منشاء این فناوری‌ها، غرب بود، طبعا سیاست گذاري ها و مدیریت بر این فناوری‌ها و بهره برداری از  نتایج و پیامدهای آن نیز در دست غرب قرار گرفت.

جهانی شدن در عرصه های اقتصادی ، سياسی،  فرهنگی و اجتماعی یکی از این نتایج است و یک فرصت اگر چه جهانی سازی یا آمریکایی سازی که نظام سرمایه داری و مشخصا سران کاخ سفید پس از فروپاشی شوروی سابق طرح کردند یکی از نتایح منفی و تهدیدات آن به شمار می آید .

در این یادداشت نگاهی کوتاه به چگونگی  استفاده از انگاره سازی در یکسال گذشته در یک موضوع خاص در ایران از طریق رسانه خواهیم داشت.

انگاره سازی

انگاره سازی رسانه ای و برساخت سازی به عنوان یک تکنیک،  موضوعی میان رشته ای است که به کمک یافته هایی از علومی مانند؛ جامعه شناسی، روان شناسی، رسانه و علوم ارتباطات جمعی،  تولید ، نشر و باز نشر می گردد.

با کمک این علوم انگاره که یکی از قدیمی ترین  مفاهیم از دوران  افلاطون تا کنون بوده است ، به عنوان یک سازه ذهنی ساخته و پرداخته می شود و در بافت و ذهنیت  فرد و جامعه هدف قرار می گیرد .

انگاره  ها انعطاف پذیری زیادی دارند ، می توانند مثبت یا  منفی و یا خنثی ساخته و پرداخته شود. عمر انگاره ها کوتاه اما نافد و موثرند و به سرعت  قابل تغییر و تبدیل و  شبیه سازی هستند.

هدف اصلی در جنگ های شناختی  ایجاد دستکاری در دستگاه شناختی فرد و جامعه هدف  است.  تا آن گونه بیندیشد و آن گونه محاسبه کنند که عقیده سازان که معمولا پشت پرده و پنهانی عمل می کنند، دوست دارند.

تلقین، القاء و تکرار و تکرار در ابعاد وسیع یکی از تکنیک های مهم در انگاره سازی است. رسانه ها و شبکه های اجتماعی نوین با انگاره سازی ، زشت را زیبا و زیبا را زشت نشان می دهند. نقاط قوت یک ملت را نقاط ضعف و نقاط ضعف را نقاط قوت نشان می دهند. ارزش ها را ضد ارزش و ضد ارزش ها را ارزش نشان می دهند.

وقتی انگاره سازی های رسانه ای به صورت متراکم و شبانه روزی ، تکرار شود،  برساخت سازی صورت می گیرد. دو قطبی سازی،  دو گانه انگاری،  ساخت دو فضای واقعی و مجازی و مانند آن از نتایج انگارسازی  هایی است که‌ به مرحله رشد و برساخت رسیده اند.

اگر بخواهیم یک نمونه و مصداق عینی بیاوریم  می توان  به حوادثی که پس از  مرگ یک دختر هم وطن  در ایران شروع شد، اشاره کرد.

اکنون نیز جامعه ما در همین رابطه با فرصت ها و تهدیدات راهبرد انگاره سازی های رسانه ای و برساخت سازی های اجتماعی مواجه‌ است .

سیاست سران کاخ سفید در ۴۴ سال گذشته در بسیاری از مسائل  مورد مناقشه با ایران استفاده از همین راهبرد انگاره سازی های رسانه ای و برساخت سازی های اجتماعی بوده و هست .

مردم ایران بویژه جوانان ، زنان ، روشنفکران و اصحاب قلم با هوشیاری و درایتی که از خود نشان می دهند ، باید روشی را درپیش بگیرند که در جنگ شناختی با نسل هایی از رؤسای جمهور آمریکا از کارتر تا بوش پدر و پس و تا ترامپ و بایدن ، مغلوب نشوند و در نتیجه فرهنگ کهن و با افتخار ایرانی اسلامی خود را که با وقوع انقلاب اسلامی،  در دنیا مطرح شد و پرچم آن دروازه های علم و دانش و سیاست را یکی یکی فتح کرد را با پرچم آمریکا و انگلستان عوض نکنند.

درجامعه باز امروزی ایران  مسایل زیادی وجود دارد که ظرفیت سوژه شدن برای  انگاره سازی های رسانه ای و در نتیجه برساخت سازی های اجتماعی وجود دارد .

می بینیم که هر روز یک موضوعی را برساخت می کنند و گویا الان نوبت کشف حجاب و برهنگی بدن است که متاسفانه از سوی قلیلی خود باخته و کم دانش و بی فرهنگ دامن زده می شود. برهنگی و نمایش بدن که به صورت تحمیلی و اجباری از سوی قلیلی از زنان و دختران  به کل جامعه تحمیل می شود، سوغات غرب است و  بر خلاف عقل و دین و قانون و هنجارهای اجتماعی است.

گویا برنامه بعدی رسانه های صهیونیستی آمریکایی انگاره سازی و برساخت سازی کشف حجاب و برهنگی بدن است . تاسف بالاتر این است که برخی  هم در داخل با انگیزه های به اصطلاح  سیاسی  و انتقام از رقیب سیاسی خود و با احتمال بهره برداری در انتخابات آینده بجای  برخورد عقلانی و مبتنی بر فرهنگ ملی که منافع ملی و فرهنگی ما را حفظ کند،  بر آتش معرکه می افزایند .

انشاءالله به برکت این ایام مقدس به ما توفیق دهد شرمنده خون فرزندان شهید ایران زمین نشویم و همانند گذشته  به مسئولیت های فردی و اجتماعی خود عمل کنبم تا نشان دهیم واقعا منتظر هستیم.

دکتر فاتحی

 باز نشر :عطنا