جمهوری اسلامی ایران از طریق ایجاد روابط دیپلماتیک منطقه ای با انزوای خود در مقابل غرب مقابله می کند
جمهوری اسلامی ایران از طریق ایجاد روابط دیپلماتیک منطقه ای با انزوای تحمیلی غرب مقابله می کند
ریسپانسیبل استیت گرفت؛ ۳۰ ژوئن
نویسنده: جورجیو کافایرو
توافق عادی سازی روابط با عربستان سعودی فضای مناسبی برای جمهوری اسلامی ایجاد میکند تا با کشورهای منطقه در اطراف ریاض روابط حسنه برقرار کند
آقای حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هفته گذشته به قطر عمان کویت و امارات متحده عربی سفر کرد تهران همسو با اتخاذ سیاست همسایگان رکن اصلی سیاست خارجی دولت دکتر ابراهیم رئیسی رویکرد توافق و تعمیق روابط با بازیگران منطقه ای را به نزدیکی با کشورهای غربی ترجیح داده و این موضوع را در اولویت دستورکار خود قرار داده است بر اساس توافقنامه دیپلماتیک ۱۰ مارس با عربستان سعودی که با میانجیگری چین به دست آمد اسلامی ایران از فرصتهای پیش آمده برای بهبود چشمگیر روابط خود با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و مصر استفاده می کند
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران آقای حسین امیرعبداللهیان تور سفرهای خود به کشورهای حوزه خلیج فارس را در تاریخ ۱۹ ژوئن در دوحه آغاز کرد یک روز بعد وی با شیخ تمیم بن حمد امیر قطر در پایتخت این کشور برای گفتگو در مورد افغانستان فلسطین و سایر مسائل بین المللی مورد توجه هر دو کشور دیدار کرد. دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران بر میزان عزم جمهوری اسلامی برای گسترش روابط دوجانبه با قطر در حوزه های تجاری اقتصادی و فرهنگی تاکید کرد
مدت کوتاهی پس از دیدار آقای حسین امیرعبداللهیان با رئیس دولت قطر دوحه میزبان مذاکرات میان انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و آقای علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد هسته ای جمهوری اسلامی ایران بود این دیدار چند روز پس از آن صورت گرفت که رهبر عالی ایران حضرت آیت الله علی خامنه ای اعلام کرد که توافق هسته ای جدید با قدرت های غربی در صورت دست نخوردن زیرساخت هسته ای اشکالی ندارد
روز بعد آقای حسین امیرعبداللهیان در ادامه سفرهای خود و در ادامه دور دوم و سوم این تور وارد عمان و کویت شد رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در سفر به مسقط با سید بدر البوسعیدی همتای عمانی خود دیدار کرد آنها در دیداری که آقای حسین امیرعبداللهیان از آن به عنوان دیداری سازنده یاد کرد در مورد مسائل دوجانبه گفتگو کردند وزیر امور خارجه سلطان نشین عمان با تاکید بر سفر اخیر سلطان هیثم بن طارق السعيد به تهران درباره این دیدار گفت: در دیدگاه های دو کشور بر سر یک سری مسائل اتفاق نظر وجود دارد که به ثبات امنیت و صلح در منطقه کمک می کند عمان همچنان نقش پل ارتباطی مهمی بین ایران و غرب ایفا میکند و تلاشهای دیپلماتیک قطر را نیز تحسین میکند
آقای حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در کویت با شیخ احمد نواف الاحمد الصباح نخست وزیر این کشور دیدار کرد دیپلمات ارشد کشور جمهوری اسلامی ایران در ادامه این دیدار در خصوص این دیدارها در شبکه اجتماعی توئیتر اعلام کرد حل چالشها با مشارکت جمعی کشورهای منطقه بهترین راه برای دستیابی به پیشرفت ملتها و تامین امنیت خلیج فارس است
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران سفر خود به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را در امارات به پایان رساند امیرعبداللهیان در دیدار با شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان بر اهمیت ایجاد رویکرد بین المللی برای اقدامات چندجانبه مبتنی بر همکاری و مشارکت تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران و امارات همچنین قرارداد دوجانبه خدمات حمل و نقل هوایی امضا کردند
هر دو طرف ایرانی و کشورهای عربی خلیج فارس منافع خود را در ادامه گفتگوها و مذاکرات بیشتر و ادامه تنش زدایی میبینند دکتر بادر السیف استاد دانشگاه کویت در مصاحبه با ریسپانسیبل استیت کرفت خاطر نشان کرد تهران به تعهدات خود در زمینه بهبود روابط با سایر کشورهای همسایه پایبند است در حالی که کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نیز به نوبه خود اکنون در حال عبور از فصلی پرتنش در روابط هستند و تلاش میکنند صفحه جدیدی در رابطه با تهران باز کنند
حرکت آونگ این روابط سیاسی همچنان بین تشدید تنش و کاهش تنش در منطقه در نوسان است دکتر السیف در این خصوص توضیح داد اکنون که هر دو طرف ایرانی و کشورهای عربی به سمت کاهش تنش با یکدیگر در حرکت هستند دیپلماتهای ارشد تهران و همتایانش در خلیج فارس میبایست از گذشته درس بگیرند و از اتکای مجدد به روشهای آزموده شده که نتایج پایداری به همراه ندارد خودداری کنند هم اکنون و در این مقطع روابط دوجانبه ایران و اعراب هم به تفکر و هم به رویکردی جدید نیاز دارد ارکان این تفکر و رویکرد جدید باید شامل چند جانبه گرایی هماهنگ دیپلماسی اقتصادی اصلاحات آموزشی مبادلات فرهنگی بیشتر عدم مداخله و احترام متقابل به حاکمیت هر دو طرف باشد
البته بین دو طرف هنوز به طور کامل به مرحله ثبات در تنش زدایی از رابطه نرسیده اند و میتوان گفت که حرکت این آونگ همچنان تشدید تنش و کاهش تنش در منطقه در نوسان است
روابط نزدیک با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به جمهوری اسلامی ایران برای غلبه بر چالشها
کمک می کند
مهم است که این گفت و گوها و بازدیدها را در چارچوب تمایل جمهوری اسلامی ایران برای کاهش انزوای خود در حالی که کشورهای غربی به اعمال تحریم های سختگیرانه علیه ایران ادامه می دهند بررسی کنیم ایجاد روابط قویتر با عربستان سعودی و کشورهای کوچکتر شورای همکاری خلیج فارس در راستای انجام چنین تلاشهایی امری حیاتی است
دکتر تریتا پارسی معاون اجرایی موسسه کوئینسی خاطر نشان کرد راهبرد تهران در دور زدن تلاشهای غرب برای منزوی کردن جمهوری اسلامی ایران تا حد زیادی بر این تلاش آنها در راستای یکپارچگی سیاسی و اقتصادی با همسایگان نزدیک خود استوار است
باربارا اسلاوین یکی از اعضای برجسته مرکز استیمسون و مدرس امور بین الملل در دانشگاه جورج واشنگتن در این باره میگوید آقای حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران مرد در صحنه و مقابل دوربینهای جمهوری اسلامی ایران است اما مذاکرات واقعی توسط نمایندگان رهبر عالی جمهوری اسلامی ایران انجام می شود البته سفرهای وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم برای تصویر کشیدن یک دیپلماسی عمومی پویا از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است اما هدف از این رفت و آمدها و سفرها دستیابی به توافقات ملموس نیست؛ بلکه هدف از این کار بیشتر برای به تصویر کشیدن پویایی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و عدم انزوای این کشور میباشد
دکتر عبدالله بابود محقق عمانی و استاد مدعو در دانشگاه واسدا در توکیو اذعان داشت که جمهوری اسلامی ایران مصمم است از توافق دیپلماتیک ۱۰ مارس با عربستان سعودی برای تقویت روابط خود با سایر کشورهای خلیج فارس به روشهایی که میتواند به توسعه همکاریها کمک کند استفاده نمایند به ویژه در حوزه اقتصادی که جمهوری اسلامی ایران به ویژه با توجه به وضعیت اقتصاد آن به حمایتهای زیادی نیاز دارد
دکتر بابود در ادامه افزود که تهران به دنبال اطمینان خاطر دادن به کشورهای کوچکتر خلیج فارس در مورد سیاستهای آینده خود در منطقه میباشد وی معتقد است سفر اخیر آقای حسین امیرعبداللهیان به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در راستای تلاش جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد پلهای بیشتر ارتباطات بیشتر با کشورهای حوزه خلیج فارس برای تضمین ثبات در منطقه و تقویت همکاریها در زمینه های مختلف از جمله موضوعات اقتصادی که مهمترین بخش آن میباشد صورت گرفته است
اثرات توافق عادی سازی بر روابط بین عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران توافق دیپلماتیک ۱۰ مارس بین عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران پویایی روابط شورای همکاری خلیج فارس و ایران را تغییر داده است نقش پکن در میانجیگری این توافق از دیدگاه سیاست گذاران خلیج فارس موضوعی مهم و قابل توجه است کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با درک این موضوع که چین نقش دیپلماتیک قاطع تری را در منطقه ایفا و در عین حال خلاهای ایجاد شده ناشی از شکست سیاست خارجی واشنگتن در ایجاد ثبات بیشتر در خاورمیانه را پر میکند نفوذ رو به رشد پکن را از منظر ترویج صلح در منطقه به طور بالقوه مثبت میدانند
دکتر جوزف کیچیچیان کارشناس ارشد مرکز تحقیقات و اسلامی ملک فیصل در ریاض در گفت و گویی با ریسپانسیبل استیت گرفت خاطرنشان کرد ریاض و شرکای شورای همکاری خلیج فارس از نقش چین در تسهیل روابط جاری قدردانی میکنند البته همزمان محتاط هم هستند و نمیخواهند امیدهای خود را بی جهت افزایش دهند وی در ادامه افزود: برای هر مرحله از پیشرفت روابط شروطی مشخص شده که ظاهراً توسط پکن تضمین شده است که در واقع این بدان معنا است که همه طرفها به آرامی گامهای مرتبط به خود را بر میدارند زمان تعیین خواهد کرد که چه پیشرفتی حاصل میشود
حتی قبل از شروع این دوره جدید تنش زدایی سعودی ایرانی عمان قطر و کویت به شیوه های بسیار عمل گرایانه با جمهوری اسلامی ایران برخورد کردند و روابط گرمی را با تهران تقویت نمودند با این حال این اعضای صلح طلب شورای همکاری خلیج فارس به طرق مختلف و در ابعاد متعدد نسبت به احساس ناامنی عربستان سعودی در برابر تهران حساس بودند این عامل محدودیتهایی را در روابط آنها با جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرد اکنون که روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در حال گرم شدن است کشورهای کوچک تر شورای همکاری خلیج فارس میتوانند روابط خود را با تهران با نگرانی کمتری در مورد مسائل مربوط به ریاض تقویت کنند
دکتر بابود گفت: این توافق جدید بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی فرصت را برای کشورهای کوچکتر خلیج فارس باز میکند تا همکاری خود با ایران را بیشتر کرده و بخوبی آن را جلو ببرند این روابط بهبود یافته کار را آسان می کند؛ زیرا دیگر آنها به خاطر تعمیق روابط خود با ایران سرزنش نمیشوند بنابراین به نوعی این امر برای کشورهای کوچکتر خلیج فارس که اکنون در توسعه روابطشان با ایران در پیشرفت هستند روندی مثبت است و آنها میبینند که موافقت عربستان سعودی در این زمینه وجود دارد
جورجیو کافایرو مدیر عامل و بنیانگذار Gulf State Analytics یک شرکت مشاوره ریسک ژئوپلیتیک مستقر در واشنگتن دی سی است علایق تحقیقاتی او شامل روندهای ژئوپلیتیکی و امنیتی در شبه جزیره عربستان و خاورمیانه گسترده تر است آقای کافیرو یکی از همکاران و تحلیلگران فعال در مؤسسه خاورمیانه المانیتور اینساید عربستان و نیو عرب است