ارائه مدل جدیدی از روابط دیپلماتیک در منطقه گرایی

ارائه مدل جدیدی از روابط دیپلماتیک در منطقه گرایی

معرفی کتاب پارادیپلماسی فرامرزی نوشته دکتر مریم خالقی نژاد

 با ارائه مدل جدیدی از روابط دیپلماتیک در منطقه گرایی

به روز بودن منابع علمی و در درسترس بودن منابع جدید و تازه هم پای تحولات مختلف در یک جامعه، از زمینه ­های اصلی پیشرفت یک کشور است. در عرصه علوم سیاسی و دیپلماسی نیز آنچه از ملزومات پرورش فکر و نخبگان متناسب با تحولات زمان است منابع جدید و نو است.

وجود منابع مهم و به روز عرصه های تحولات دیپلماسی و پیوند آن با منافع ملی، منطقه­ ای و بین المللی می­تواند در مسیر تحقق اهداف نام برده و سازوکارهای کشورها میسر واقع شود. سال ها پیش در عرصه آکادمیک صحبت از روش های جدید و بازیگران جدید در عرصه دیپلماسی شد که از آن تحت عنوان پارادیپلماسی در سیاست خارجی نام می ­بردند.

اگر پارادیپلماسی را به معنای کنشگری و نقش آفرینی بازیگران غیر دولتی تعریف کنیم باید اذعان نمود برغم آثار متعدد در خارج از ایران؛ منابع مهم در این موضوع و در ایران در قالب کتاب یا مقاله بسیار اندک است. لذا برای جبران بخشی از این کمبود در سال 1396 مریم خالقی نژاد برای اولین بار کتاب پارادیپلماسی را به رشته تحریر درآوردند.

ایشان در کتاب خود به بررسی میدانی ایران و عراق در قالب ظرفیت های پارادیپلماتیک پرداختند که این امر الگویی برای برخی از دانشجویان عرصه علوم سیاسی و روابط بین الملل شد. اما نویسنده اکنون کتاب دیگری را در قالب کتاب پارادیپلماسی فرامرزی منتشر کرده اند که تاکنون در ایران در این خصوص کتاب و مقاله ­ای با این نگاه و نوآروی در عرصه دیپلماسی با نگاه فرهنگی و منطقه گرایی منتشر نشده است.

دکتر مریم خالقی نژاد در کتاب پارادیپلماسی فرامرزی به بررسی کشورهای حوزه ایران فرهنگی پرداخته­ اند که ظرفیت ­های پارادیپلماتیک را در جهت نوعی منطقه ­گرایی فرهنگی با محوریت ایران فرهنگی مورد بررسی قرار داده­ اند.

کتاب پارادیپلماسی فرامرزی که برای اولین بار با این نگاه از ارتباطات دیپلماتیک در منطقه طراحی شده است توسط انتشارات قومس در سال 1401منتشر شده است. در این کتاب کشورهای ترکیه، عراق، آذربایجان، ارمنستان، ترکمنستان، قزاقستان، تاجیکستان، افغانستان، پاکستان، گرجستان، هندوستان و کشور روسیه را نیز به جهت اشتراکات فرهنگی و روابط اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته اند.

نویسنده در این اثر با استفاده از نظریه پارادیپلماسی اما به صورت فرامرزی؛ به ظرفیت­ های فرهنگی؛ اعم از ظرفیت­ های هویتی، زبانی، دینی مذهبی، موسیقی و فیلم، هنر و معماری، صنایع دستی، قومیت، مشاهیر و مفاخر، ضرب المثل، گردشگری، علم و دانش نیز پرداخته است. محور دیگر به ظرفیت های اقتصادی میان کشورها اختصاص دارد.

مطالب گردآوری شده؛  آمار و اطلاعات درج شده در کتاب؛ به شکل رسمی در مصاحبه با سفیران، رایزنان فرهنگی و کارشناسان هر کشور در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بدست آمده و مورد استفاده قرار گرفته است.

نویسنده با جمع آوری اطلاعات ذکر شده از طریق نظریه پارادیپلماسی و تلفیقی از نظریه گفتمان لاکلا و موفه و با نظریه بازنمایی استوارت هال در مکتب بیرمنگام به ارائه مدلی جهت گفتمان ایران فرهنگی از طریق پارادیپلماسی پرداخته است.

در این کتاب بیان شده است که کنشگران فروملی و فراملی می­ توانند در عرصه سیاست خارجی نقشی فعالی را برای تحقق منافع ملی و بین المللی داشته باشند و با ارائه مستندات موجود؛ این امر را مورد بررسی قرار داده است و مدل مربوطه را برای اولین بار در عرصه دیپلماسی ترسیم کرده است.

ارائه این مدل و استفاده از آن راهکار و روشی بسیار مفید و مطلوب برای افزایش اقتدار و عزت و قدرت جمهوری اسلامی ایران است.

ارائه مدل جدیدی از روابط دیپلماتیک در منطقه گرایی

بخشی از کتاب:

تغییر و تحولات جهانی شدن موجب مطرح شدن نظریه­ ها، رویکردها و استراتژی ­های جدیدی شده است. ظهور کنشگران مختلف باعث تکثر در روش­ های افزایش قدرت گردیده که در عرصه سیاست خارجی و روابط بین ­الملل، پارادیپلماسی نمود بارز آن است.

در این کتاب ضمن در نظر داشتن اکثر ابعاد و مشخصات نظریه پارادیپلماسی تلاش شده است تا بعد جغرافیایی پارادیپلماسی را به مرزهای فرهنگی تغییر داده و به بررسی ظرفیت ­های پارادیپلماتیک کشورهای حوزه ایران فرهنگی بپردازد. با بیان توجیحات و دلایل فرامرزی کردن پارادیپلماسی، به بررسی کشورهای حوزه ایران فرهنگی پرداخته شد تا به عنوان نمونه­ ای از تئوری پارادیپلماسی فرامرزی معرفی گردد و یافته­ ها را به عنوان گفتمان جدیدی از ایران فرهنگی ارائه کرد. پس از بررسی­ های جامع، مدل جدیدی از منطقه ­گرایی تحت عنوان ” منطقه ­گرایی پارادیپلماتیک” در عرصه سیاست خارجی ترسیم و ارائه شده است.

ارائه مدل جدیدی از روابط دیپلماتیک در منطقه گرایی

پیشگفتار کتاب

امروزه کنشگران فروملی به توجه به در دسترس بودن امکانات ارتباطی مختلف توانسته­ اند سطح ارتباطات خود را بهبود ببخشند. در این مسیر دولت­ ها و حاکمیت ­ها دریافته ­اند که نمی­ توانند به تنهایی ارتباطات مختلفی را با انواع و اقسام کنشگران در فراسوی مرزها ایجاد نمایند و لذا سعی نموده­ اند تا از ابزارهای نوین و کنشگران مختلف بهره جسته و در مسیر اهداف خود آنان را تقویت نمایند. به همین جهت شاهد افزایش پارادیپلماسی در سطوح مختلف روابط بین الملل هستیم.

گروهی از کنشگران آن را برای تعاملات با کشورهای هم مرز به کار گرفته­ اند. انچه جای تامل دارد آنکه جهانی شدن فرزند نه چندان بالغ خود را در حالی به عرصه عمل کشانیده است که کنشگران این حوزه خواهان در نوردیدن و پوسته اندازیِ مرزهای جغرافیایی و فراتر رفتن از حوزه ژئوپلیتیکی هستند به همین جهت است که در این کتاب نظریه پارادیپلماسی فرامرزی با تاکید بر مرزهای فرهنگی ارائه شده است. نکته دیگر آنکه اکنون برخی گرایش­ های فرامرزی شدن در قالب منطقه­ گرایی رخ داده است و کنشگران در عرصه­ های مختلف دولتی و خصوصی تمایل به منطقه ­گرایی را از خود بروز داده ­اند و چه ­بسا در    سال ­های آینده شاهد شکل ­گیری برخی حرکت­ های جدی­تری در این حوزه باشیم.

با عطف به دو محور مهم ذکر شده، در این کتاب  به جهت ارائه نظریه پارادیپلماسی به بررسی و سنجش کشورهای حوزه ایران فرهنگی پرداخته شد تا به عنوان مصداقی برای نشان دادن ظرفیت­ های فرامرزی پارادیپلماسی به خصوص با توجه به گسترده و اهمیت ایران فرهنگی باشد.

از این رو بر آنیم که می ­توان با استفاده از نتایج حاصل شده گفتمان جدیدی از ایران فرهنگی را از طریق پارادیپلماسی به جهان عرضه کرد.

قابل ذکر است درکتاب حاضر  با توجه به شاخصه­ ها و مولفه­ های منطقه­ گرایی جدید پس از اتمام بررسی ­ها و سنجش ظرفیت­ ها مدل جدیدی را در عرصه روابط بین­ الملل تحت عنوان منطقه­ گرایی پارادیپلماتیک ارائه داده­ ایم.

انشالله و با عنایت به لطف پروردگار بتوانیم با استفاده از روش ­های مختلف و کارآمد شاهد قدرت بیشتر و هم افزایی روابط میان کشورهای منطقه به خصوص کشورهای حوزه ایران فرهنگی باشیم و بار دیگر درخشش هرچه بیشتر تمدن ایرانی به عرصه عمل و ظهور برسد.

عنوان کتاب: پارادیپلماسی فرامرزی

نویسنده: دکتر مریم خالقی نژاد

نوبت چاپ: اول

سال چاپ: ۱۴۰۱

شابک: ۸-۸۵-۸۸۱۱-۹۶۴-۹۷۸

شمار برگه: ۲۸۴

اندازه: رقعی

وزن: ۳۳۶ گرم

قیمت: ۱۱۰۰۰۰ تومان