زلزله، پاشنه آشیل اردوغان در انتخابات آینده
بررسی وضعیت دولت ترکیه در انتخابات پیش رو
زلزله، پاشنه آشیل اردوغان در انتخابات آینده
سرنوشت برگزاری پیچیده ترین و حساس ترین انتخابات ریاست جمهوری در 24 اردیبهشت 1402 توسط حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان در جمهوری ترکیه با پدیده غیر قابل پیش بینی وقوع زمین لرزه مرگبار در 17 بهمن ماه 1401 دارای ارتباط معناداری خواهد بود.
این رویداد که باعث برهم خوردن تنظیمات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در جمهوری ترکیه گردیده است منجر به تشدید بحران در این کشور و مستمسکی قابل اتکاء برای اپوزسیون مخالف دولت به رهبری کمال کلیچدار است لذا ضعف دولت اردوغان در امداد رسانی، جستجو و نجات آسیب دیدگان از زلزله اخیر باعث شکست دو دهه سلطه “نظام ریاستی” توسط حزب عدالت و توسعه یا به عبارتی حاکمیت مطلق و بی حد و حصر رجب طیب اردوغان بر قدرت خواهد گردید.
کارشناسان منتقد دولت در ترکیه، زلزله جاری را با زمین لرزه سال 1999 در منطقه ازمیت مقایسه می کنند که حزب عدالت و توسعه با بهره برداری سیاسی از مرگ 17357 نفر، موفق به پیروزی در انتخابات گردید لذا اپوزسیون شرایط فعلی را فرصتی بی نظیر برای شکست سیاست های توسعه طلبانه اردوغان در جمهوری ترکیه بشمار می آورد.
صرفنظر از بسیاری از اقدامات موفق حزب عدالت و توسعه در ترکیه طی سالیان اخیر، بازخوانی سیاست های اردوغان طی دهه اخیر به ویژه در رفتارهای سیاسی و حوزه عمل اجتماعی نشان می دهد زمین لرزه ششم فوریه سالجاری میلادی باعث تشدید کاهش شدید محبوبیت ایشان در افکار عمومی ترکیه، ملت ها و دولت های منطقه و بخش هایی از نظام بین الملل خواهد گردید و این امر تاثیر غیر قابل انکاری بر انتخابات آینده در جمهوری ترکیه خواهد گذاشت.
بلا شک جدای از تاثیرات تعیین کننده بلایای طبیعی به ویژه زمین لرزه هولناک اخیر و تبعات خاص آن بر تحولات سیاسی در جمهوری ترکیه، در این نوشتار سعی می گردد نسبت به بازخوانی، آسیب شناسی و تحلیل سیاست های اردوغان در سالیان اخیر اشاره گردد:
زلزله، پاشنه آشیل اردوغان در انتخابات آینده
*هم اینک فضای انتخاباتی در 81 استان ترکیه تحت سنگین ترین عملیات های روانی و تبلیغاتی حزب حاکم تحت نیابت روسای شعب طرفدار اردوغان قرار گرفته است، گر چه فعالیت 35 کانال تلویزیونی، 23 روزنامه، ده ها مجله و هفته نامه، شش خبرگزاری بزرگ، شصت و سه اندیشکده سیاسی، صدها سایت متعدد تحلیلی خبری و صدها ستاد انتخاباتی زنان، جوانان، اصناف، محلات و…به نفع اردوغان تداوم دارد؛ لکن آنچه در بستر و لایه های متنوع اجتماعی و به نوعی در افکار عمومی ترکیه بازخوانی می شود حکایت از تضادها و تناقضات سالیان اخیر در حزب حاکم و شکاف های بسیار عمیق بین نظر و عمل اردوغان در موضوعات داخلی و بین المللی است که وی را با چالش های جدی مواجه ساخته اند.
زلزله، پاشنه آشیل اردوغان در انتخابات آینده
*مهم ترین چالش پیش روی حزب حاکم و شخص رجب طیب اردوغان بر یک عنصر کلیدی و در عین حال نرم افزاری استوار است که مبتنی بر سلب اعتماد عمومی و حتی عدم اطمینان بخش مهمی از عرصه خصوصی قدرت از ایشان است. این امر می تواند بر فرآیند ساز و کارهای انتخاب مجدد ایشان تاثیرات منفی داشته باشد، اقدامات سالیان گذشته اردوغان بخصوص در بخشی از عرصه داخلی و سیاست خارجی و به ویژه رفتار با همسایگان باعث ناخرسندی بخش سنتی جامعه ترکیه و همچنین ریزش عناصر موثر فکری از راس و بدنه حزب حاکم گردیده است که مصادیق مهم آن را می توان در مساله دار شدن چهره هایی مانند: احمد داود اوغلو، عبدالطیف شنر، علی باباجان، عبدالله گل و به ویژه سیاستمدار و حقوقدان توانا “بلنت آرنچ” دانست.
زلزله، پاشنه آشیل اردوغان در انتخابات آینده
*دومین چالش موجود به تضعیف اعتماد (Antitrust) در بستر سیاست خارجی اردوغان و فاصله فراوان بین حرف و عمل ایشان در مذاکره با رهبران کشورهای همسایه در حوزه احترام به منافع ملی همسایگان باز می گردد. اشتباه راهبردی اردوغان آنست که تصور می کند حتی اعمال سیاست مبتنی بر الگوی ماکیاولیسم و عثمانیسم عمق ندارد و هر لحظه می شود قول و وعده ای را نقض کرد؛ لذا بر این اساس رهبران کشورهایی مانند سوریه، جمهوری اسلامی ایران، عراق، ارمنستان، یونان و بسیاری دیگر از کشورها، ارزیابی روشنی از تناقضات ایشان داشته و او را سیاستمداری اصولی و قابل اعتماد نمی دانند که مصادیق آن را می توان در تجاوزات مکرر به خاک سوریه و عراق و اشغال بخشی از خاک این همسایگان، تنش آفرینی در مرز آذربایجان و ارمنستان، اخلال در روابط ایران با قفقاز جنوبی و تهدید مسیر ایران به اروپا، ایجاد سدهای آبی متعدد و مشکل آفرینی برای همسایگان، داشتن اهداف کشور گشایانه و موارد فراوان دیگر جستجو نمود.
*سومین مساله ای که باعث تضعیف حزب حاکم و جایگاه ریاست جمهوری اردوغان در منظر افکار عمومی در ترکیه گردیده است به سه موضوع مهم بازمی گردد که محور اول بر بحران اقتصادی جاری و ناکارآمدی دولت در اتخاذ سیاست های مالی، پولی و تجاری که مصادیق بارز آن در ناتوانی فزاینده دولت در مهار گرانی و تورم نود و پنج درصدی، افزایش و دو رقمی شدن نرخ دلار و کاهش ارزش پول ملی و کاهش قدرت خرید مردم است. محور دوم نیز بر فساد الیگارشی و بزرگ شدن “عرصه خصوصی قدرت” و افزایش هزینه های پنهان و آشکار وابستگان به حزب حاکم ارتباط پیدا می نماید که مصداق روشن آن در ساخت کاخ بزرگ اردوغان( آک سارای ) در منطقه بش تپه با بیش از 1200 اتاق است که یکی از محورهای اصلی در افکار عمومی و یکی از اهرم فشارهای مخالفان به ویژه مرال اکشنر رئیس حزب خوب و سایر احزاب رقیب بوده و سومین محور نیز به تاثیرات وسیع و عمیق زمین لرزه اخیر بر تحولات سیاسی اجتماعی در ترکیه و عریان ساختن ناکارآمدی دولت اردوغان ارتباط پیدا می نماید.
زلزله، پاشنه آشیل اردوغان در انتخابات آینده
*چهارمین چالش حزب حاکم به انحصاری شدن وسایل ارتباط جمعی و کنترل شدید بر فضای رسانه ای مجازی، دیجیتال و همچنین محدود و مسدود گردیدن فضای سیاسی کشور باز می گردد، بررسی مصادیق خُرد مانند محرومیت دو ساله فعالیت سیاسی شهردار استانبول، عدم توجه به خواست عمومی و بین المللی برای آزادی عثمان کاوالا، حصر صلاح الدین دمیرتاش و افزایش آمار زندانیان سیاسی و خبرنگاران معترض باعث شکل گیری یک چالش عظیم در عرصه عمومی به ویژه در استان های کردنشین گردیده است که ظرفیت بهره برداری از بیش از چهار میلیون رای انتخاباتی را دارا هستند.
*مخالفان اردوغان ظرفیت عظیمی را دارا بوده که در صورت بهره گیری صحیح و سیاستگذاری دقیق و استفاده از توان کردها خواهند توانست به دو وعده مهم خود مبنی بر اصلاح قانون اساسی و دوران انتقال قدرت و همچنین؛ تبدیل نظام ریاستی به نظام پارلمانی عمل نمایند. اتحاد موجود در چارچوب دو جبهه اپوزیسیون و حافظان وضع موجود با عاملیت کمال کلیچدار رئیس حزب جمهوری خواه خلق، مرال اکشنر رئیس حزب خوب، تمل کاراملا رئیس حزب سعادت، گلتکین اویسال رئیس حزب دموکرات، علی بابا جان رئیس حزب جهش و دموکراسی، احمد داود اوغلو رئیس حزب آینده از اهمیت فراوانی برخوردار هستند؛ به ویژه آنکه افزایش نفوذ اجتماعی و تقویت انسجام عمومی نیز محور حرکت مخالفان گردیده است.
آنچه در داخل ترکیه جریان دارد؛ پیروزی مخالفان را نشان می دهد و البته این امر در صورت همراه نمودن استان های کردنشین و تعیین نتیجه انتخابات در دور اول با اکثریت آراء خواهد بود. اما شکست اپوزیسیون با مشارکت بالا نیز، ترکیه را با خطر دو قطبی شدن و بحران داخلی مواجه می سازد. آنچه در بیرون از مرزهای ترکیه جریان دارد به تمایل اسرائیل، ایالات متحده، چین و بسیاری از کشورهای عربی به ویژه عربستان و امارات ارتباط پیدا می نماید که خواهان پیروزی و تداوم قدرت حزب حاکم و اردوغان به لحاظ همپوشانی این کشور با منافع مهم آنها است. منطقه و جهان تمایل ندارد که با یک ترکیه دو قطبی و بحرانی روبرو شود. لذا احتمال بروز یک تفاهم سیاسی مبنی بر پیروزی اردوغان در راستای حفظ توازن منطقه ای نیز جدی بنظر می رسد.
تحولات مربوط به زلزله ششم فوریه 2023 در ترکیه و ناکافی بودن و ناتوانی دولت در راستای تلاش برای جستجو و نجات آسیب دیدگان می تواند به پاشنه آشیل اردوغان در پیروزی یا شکست در انتخابات آتی منجر گردد، آنچه اردوغان در سالیان اخیر انجام داده است اجرای سیاست هایی افراطی است که ذره ای از اخلاق و اصول همسایگی و حسن همجواری با کشورهای دور و نزدیک در آن وجود نداشته است و البته که یک استناد تاریخی از اندیشمند بزرگ داستایوفسکی می تواند پایان بخش و عبرت آموز این نوشتار باشد:
فقط اگر خدا نباشد همه چیز مجاز خواهد بود.
نویسنده و پژوهشگر
کلید واژه ها: پاشنه آشیل، زمین لرزه، ششم فوریه، انتخابات 2023 ژوئن, جمهوری ترکیه, داستایوفسکی، خدا
به نظر من در این مقاله به خوبی به مسائل و مشکلات موجود در حال حاضر در ترکیه اشاره شده است و متن مقاله بسیار روان و ساده بوده که برای هر قشر از خواننده فابل فهم و درک است . نتیجه گیری که در این مقاله ذکر شده با توجه به متن مقاله کاملا اثبات شده و جمله آخر که در پایان مقاله به قلم آمده بسیار زیبا است و میتواند کارآمد در تمامی مراحل زندگی باشد.
درود و مهر،
از دقت و حسن نظر جنابعالی متشکرم