سواد رسانه اي – 1 – مهمترين ركن رسانه 

سواد رسانه اي -1

مهمترين ركن رسانه 

مقدمه:

در عصر جديد؛ تكنولوژي و فناوري نوين در خدمت رسانه ها هستند.

رسانه ها شدیداً به قدرت آغشته شده و می توانند قدرت ايجاد كنند و همچنین به قدرت ها پيوند بخورند.

هيچ رسانه ي بزرگي نمی شود مگر اینکه با قدرت بزرگي شروع کرده باشد، يا اینکه بعداً قدرت هاي بزرگ به سراغ او رفته باشند.

رسانه ها چون با مسائل روز سركار دارند بخوبی می توانند از طریق گوناگون، جامعه هدف را فریب دهند و برای اینکه بتوانند بر مخاطب اثر گذاشته و ذهن  و تصور آن ها را از واقعیت ها منحرف بسازند؛ بخوبی بر روي پيام هایشان كار نموده و با مهندسي ویژه ایی پیغام های خود را ارائه می دهند.

امروزه تقریباً رسانه ها بازيكنان اصلی عصر جديد در تمامی عرصه ها و حوزه های مطرح هستند و روز بروز هم تاثیر گذاریشان در هر حوزه ایی پر رنگ تَر مي شود.

اما چيزي كه مهم است؛ نقش مخاطبین در میان انبوهی از رسانه ها است، آیا مخاطب بايد مانند يك مربي عمل كند و رسانه و پیام ها را مديريت كند یا صرفاً یک مصرف کننده بوده و پیروی بی چون چرا داشته باشد؟

این مقاله در سلسله یاداشت هایی با بیان ویژگی های رسانه ها به دنبال پاسخ گوئی به این سئوالات است.

سواد رسانه اي -1

مهمترين ركن رسانه 

پيام در حقيقت همان متن رسانه بوده و براي توليد آن سعی می کنند با دقت بسیار و به صورت مهندسي شده،  به نحوی ارائه شود که با فرهنگ و هوشياري جامعه هدف خودش هماهنگ بوده و بالاترین یا حداکثر تاثیر گذاری را داشته باشد.

پيام ها عمدتاً داراي ” سه لايه” هستند:

١- فرا متن ( اتفاقات بيروني و حواشي فرهنگي و اجتماعي)

٢- مغز ( همان اصل متن)

٣ – زير متن (نكات ملاحظاتي ديگر كه در دل پيام پنهان شده و به عنوان زير پوستي و غیر محسوس به خورده مخاطب داده می شود.)

در اکثر پيام های اجتماعی و عمومی سعي مي گردد از طریق بکار گیری احساسات مخاطب، اهداف از پيش تعيين شده ایی از طریق اعلام پیام بدست آید.

بنابراین آنچه در این رابطه مورد اهمیت قرار دارد این است که به منظور درک صحيح پيام ها، بايد، از زاويه ایی مناسب به آن نگريست، يعني اينكه به دور از هر گونه تخيلات، علاقه شخصي، تمایلات حزبی و گروهی یا تعصبات فرقه ایی به موضوعات روز و مناسبت ها و همچنين مسائل مطرح در جامعه توجه کرد.

بعبارتي روشن تَر، بایستی توانايي لازم برای رمز گشايي از موضوعاتی که در دل پیام ها مطرح می گردد را داشته و برای این کار حداقل از سواد سمعی و بصري مناسب و خوبی برای ديدن و شنیدن برخوردار باشيم.

سواد رسانه اي -1

تکنولوژی و رسانه

رسانه ها با بكار گيري تكنولوژي و فناوري نوين توانسته اند بازيكنان اصلي جهان ما در عرصه های مختلف باشند.

اما از آنجا که صاحبان قدرت، مالكان اصلي رسانه نیز هستند، اينان با توجه به اهدافي كه براي جوامعه بشري تعیین می کنند؛ قادر هستند نقش رسانه ها را نیز معین و برنامه ریزی كنند.

توجه داشته باشيم؛ رسانه ها از هر چيزي برای تهیه محتوای پیام استفاده مي كنند، از جمله: انسان، حيوان، فيلم، عكس، پوستر،آهنگ، داستان… و هزاران وسیله و اسباب دیگر و این اسباب در حقيقت، همان متن و محتوا و سوژه رسانه بوده که در غالب های متنوع تهیه و به صورت زيركانه و با توجه به مکان، زمان، زبان و فرهنگ و مذهب مخاطبان مهندسي و ارائه می شوند.

امروز ما با انبوهي از اطلاعات مواجه هستيم، اين اطلاعات چگونه و به چه منظوري توليد و منتشر مي شود؟

اين اطلاعات با سرعت بسيار بالاي ما را محاصر كردند و همه را در گير كرده اند.

– اين اطلاعات چيست؟

– آيا اين اطلاعات سالم است؟

رسانه ها با ترفندهای گوناگون به جامعه هدفشان كَلَك و حقه مي زنند، يك نفر را به چند نفر نشان مي دهند. رنگ را تغيير و صدا را تقلید مي کنند و حتي دشت را جنگل و دريا را كوهستان نشان مي دهند. بنابراین باید توجه کنیم که رسانه ها جنگ های خود را در راستاي منافع مالكان و صاحبانشان آغاز مي كنند.

هرچند در دنياي امروز، بدون رسانه نمي توان زيست، ولي افراد زيرك؛ رسانه ها را هوشمندانه انتخاب مي كنند و بر روي پيام ها تمركز کرده و با دقت بيشتري آنان را بر می گزینند.

سواد رسانه اي -1

رسانه خوب و رسانه بد

گفته شد پیام و محتوای رسانه ها ساختگي هستند، و الزاماً این محتوا با بهره گیری از كلمات، فيلم و عكس و أشياء و … خواهد بود. اما مهمترین محدودیت رسانه طبیعی جلوه دادن محتوای پیامش است. بنابراین بهترين پيام ها، آنهايي خواهند بود كه طبيعي تَر به نظر برسند.

– سه روي كرد كلي در مقابله با رسانه ها وجود دارد.

١- خوش ببيني (خوبي ها و مزايا ديده مي شوند)

٢- بد ببيني (تهديدها و آسيب ها ديده مي شوند)

٣- واقع ببيني ( فرصت ها و تهديدها ديده مي شوند)

نگاه های این رویکرد سه گانه با رسانه  و محتوای  آنان که در زیر می آید؛ شاید بتواند به مخاطب کلیدی برای انتخاب بهتر بدهد و قضاوتی عادلانه در تعیین جایگاه خود به عنوان مخاطب داشته باشند.

– خوش ببين ها هميشه منفعل هستند.

– بدببين ها نيز هميشه معترض و منفعل هستند.

-واقع ببين ها فعال هستند.

– بدببين ها نسبت به آينده نگران و هراسان هستند.

– واقع ببين ها نسبت به آينده برنامه ريزي مي كنند.

– خوش ببين ها براي استفاده از رسانه ها هيچگونه محدوديت ندارند و نوعي تفريط در استفاده دارند.

– بدببين ها ضمنا نگراني، دائما شما را از رسانه ها مي ترسانند.

– واقع ببين ها با برنامه ريزي، توانمند سازي مي كنند.

– خوش ببين ها كاربري استفاده از رسانه ها را كاملا آزاد مي گذارند.

– بدببين ها به علت نگراني، استفاده از رسانه ها را مطلقا ممنوع مي كنند.

– واقع ببين ها محدود و مشروط از رسانه ها استفاده مي كنند.

– خوش ببين ها رها مي كنند.

– بدببين ها قرنطينه مي كنند.

– واقع ببين ها واكسينه مي كنند.

 

ادامه دارد….

خسرو علیزاده

با همکاری سرویس رسانه سایت تحلیل ایرانی