تحلیل ایرانی
بررسی و تحلیل

پایان بازی ترامپ در خاورمیانه چیست؟

پایان بازی ترامپ در خاورمیانه چیست؟

واشنگتن پست؛  ۱۶ مه (26 اردیبهشت)

این هفته برای رئیس جمهور دونالد ترامپ در خاورمیانه ، هفته‌ای طوفانی بوده است: او به نهایی کردن توافق هسته‌ای ایران اشاره کرده ، تحریم‌های سوریه را لغو کرده و اولین دیدار خود را با رئیس جمهور جنجالی آن کشور ، احمد الشرع ، در عربستان سعودی انجام داده است. دیوید ایگناتیوس، ستون نویس پست اوپینیونز، و جاش روگین، تحلیلگر ارشد امنیت جهانی در واشنگتن پست اینتلیجنس، به من ملحق شده‌اند تا هر آنچه را که اتفاق افتاده است، بررسی کنیم.

دمیر ماروسیک

قبل از اینکه به آنچه تاکنون اتفاق افتاده است نگاهی بیندازیم، اجازه دهید از هر دوی شما در مورد چیزی که احتمالاً قریب الوقوع است بپرسم: یک توافق هسته‌ای جدید با ایران. ترامپ روز پنجشنبه در قطر گفت: « فکر می‌کنم داریم به آن نزدیک می‌شویم.» [ترامپ در دومین ایستگاه سفر چندروزه‌اش به خلیج فارس در قطر گفت: «ما قرار نیست گرد و خاک هسته‌ای در ایران به پا کنیم… فکر می‌کنم داریم به توافقی نزدیک می‌شویم که شاید بدون نیاز به اقدام نظامی محقق شود». به‌نوشتۀ خبرگزاری فرانسه، او این خوش‌بینی را بر پایۀ اظهارات جدیدی از سوی مقام‌های جمهوری اسلامی دانست و افزود:  « احتمالاً امروز داستان ایران را خوانده‌اید. آن‌ها کم ‌و بیش با شرایط توافق کرده‌اند.»  ترامپ ادعا کرد: «من به نحوی دوستانه می‌گویم که آنها قرار نیست زباله اتمی در ایران بسازند. ما خیلی مقتدر بوده‌ایم من می‌خواهم که آنها (ایران) موفق باشند و صادقانه بگویم در نهایت یک کشور بزرگ باشند، اما آنها نمی‌توانند سلاح اتمی داشته باشند. موضوع خیلی ساده است و اینطور نیست که من به شما ۳۰ صفحه جزئیات بدهم و فقط یک موضوع است: آنها نمی‌توانند سلاح اتمی داشته باشند.»]

حال آیا فکر می‌کنید او این موضوع را به درستی درک می‌کند؟

دیوید ایگناتیوس

رئیس جمهور ترامپ مطمئناً می‌خواهد توافق «به طور کامل» انجام شود. اما برای رسیدن به این هدف ، او به پاسخ‌هایی برای برخی از سوالات بسیار پیچیده در مورد سطح غنی‌سازی ایران ، در صورت وجود ، مجاز ، و رویه‌های تأیید ، انرژی هسته‌ای غیرنظامی و طیف وسیعی از مسائل فنی دیگر نیاز دارد که به نظر می‌رسد تیم ترامپ پیشینه کمی در مورد آنها دارد. این موردی است که عجله برای رسیدن به یک توافق می‌تواند نتایج خطرناک طولانی‌مدت داشته باشد. عالی است که ترامپ در تلاش است تا به یک موفقیت جدید با ایران دست یابد –  اگرچه طعنه‌آمیز به نظر می‌رسد که احتمالاً اصول اولیه توافق برنامه جامع اقدام مشترک را که در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، تکرار می‌کند – اما حتی دستیابی به یک نسخه محدود از برجام نیز به زمان و کار دقیق نیاز دارد.

جاش روگین

تمایل دونالد ترامپ برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید با جمهوری اسلامی ایران واقعی به نظر می‌رسد ، اما روش پراکنده‌ای که او در پیش گرفته است، شانس موفقیت خود او را تضعیف می‌کند. به نظر نمی‌رسد فرستاده او، استیو ویتکاف، مسائل را به خوبی درک کند. او یک مقام میان ‌رده وزارت امور خارجه به نام مایکل آنتون را که تجربه دیپلماتیک کمی دارد، برای بررسی جزئیات منصوب کرده است.(م.ب)

وقتی اوضاع آنطور که او می‌خواهد به سرعت پیش نمی‌رود ، ترامپ علاقه‌اش را از دست می‌دهد . بهترین چیزی که می‌توانیم در مورد آن بگوییم این است که مذاکرات ، جناحی را که در داخل دولت ترامپ می‌خواهد به ایران حمله کند ، خنثی کرده است . به نظر می رسد ترامپ نمی خواهد به ایران حمله کند . بسیار خوب است . اما این رویکرد ناکارآمد شانس بسیار کمی دارد تا به نتیجه برسد .

دمیر : دیوید ، تو این هفته در مقاله خود نوشتی که ترامپ در حال گذر از تمام این موارد است . همه سیاست خارجی تا حدی به رویدادها وابسته است و ترامپ با عدم گره خوردن به یک فرآیند پیچیده سیاسی در واشنگتن ، مطمئناً قوی تر و چابک تر به نظر می رسد . اما آیا همه اینها صرفاً جنبه نمایش دارد؟

دیوید : ترکیبی از رویکرد اخلالگر و معامله گر ترامپ نتایج شگفت انگیز و مثبتی را در این هفته به همراه داشته است . او در جریان سفر خود به خاورمیانه با احمد شرع جولانی در ریاض دیدار کرد و روندی را آغاز کرد که ممکن است امکان بازسازی آن کشور جنگ زده و ویران شده را فراهم کند . عالیه. او جنگ 30 روزه پرهزینه و بی حاصل با حوثی ها در یمن را لغو کرد . دوباره ، عالیه . او مستقیماً با حماس برای آزادی یک گروگان آمریکایی- اسرائیلی مذاکره کرد . تشویق کردن هر چیزی که حق رأی و حق امتیاز را از حماس می‌گیرد سخت است ، اما اینکه ادان الکساندر به همراه خانواده‌اش بازگشته است ، عالی است . اینها همه اقدامات خلاقانه تحول آفرین و ساختار شکنی بودند ، و جالبتر اینکه هر یک از آنها با سیاست های اسرائیل [رژیم صهیونیستی] مقابله کردند . ترامپ از نخست وزیر بنیامین نتانیاهو فاصله گرفته و نشان داده است که “رئیس” کیست ، به گونه ای که جو بایدن هرگز انجام نداد (یا احتمالاً می توانست انجام دهد). از نظر ترامپ ، سیاست «اول آمریکا» [یک شعار در گفتمان سیاسی ایالات متحده آمریکاست که سعی در ایجاد سیاست‌های انزواگرایی ، حمایت‌گرایی و عدم مداخله دارد] به وضوح در مورد [رژیم صهیونیستی] اسرائیل صدق می کند . خبر بد برای بی بی .

جاش : دیوید ، در یکی دو مورد از این نکات من کمی با شما مخالفم . ترامپ به یک کارزار نظامی پرهزینه و بی نتیجه علیه حوثی ها– کارزاری که او شروع کرده بود – پایان داد درست در زمانی که مشخص شد کارساز نبود . بله ، او به خاطر گرفتن یک گروگان آمریکایی از غزه شایسته تقدیر است ، اما در عین حال چشمش را بر اقدامات [رژیم صهیونیستی] اسرائیل و گرسنگی 2 میلیون فلسطینی می بندد و به نظر نمی رسد که بی بی را برای پایان دادن به جنگ با یک توافق جامع تحت فشار قرار دهد . بنابراین ، «فاصله» او از بی بی واقعاً فایده محدودی دارد ، اگر مستلزم پیشرفت در پایان دادن به جنگ غزه نباشد .

جاش : حتی یک ساعت از کار افتاده دو بار در روز درست می شود . چیزهایی وجود دارد که ترامپ به آنها برخورد می کند که کاملاً منطقی هستند . تصمیم بگیرید که با دولت جدید سوریه تعامل کنید و تحریم ها را لغو کنید . این بسیار غیر متعارف است ، نیازمند فراموش کردن روند است ، و برای هر رئیس‌جمهور دیگری غیرقابل تصور است که با رهبر سابق النصره ملاقات کند و او را “جذاب” خطاب کند . بنابراین گاهی اوقات ، سبک نامنظم ترامپ و تمایل او به نادیده گرفتن قراردادها نتیجه مثبتی دارد . اما این یک راه پرخطر برای اجرای سیاست خارجی ایالات متحده است . و زمانی که غرایز او اشتباه باشد ، عواقب آن می تواند فاجعه بار باشد .

دمیر : به طور کلی ، من از سخنرانی ترامپ در ریاض شگفت زده شدم . او گفت که حداقل در دوران او ، ایالات متحده هیچ «دشمن دائمی» ندارد . چقدر معنادار است؟

دیوید : من آن بیانیه را نیز قدرتمندانه دیدم . ملت‌ها منافع و ارزش‌هایی دارند ، اما نباید «دشمنان دائمی» یا «جنگ‌های بی‌پایان» داشته باشند . این بخشی از درخواست ترامپ برای پایگاه خود از ابتدای کارزار انتخاباتی 2024 بوده است – و به نظر من در سراسر جهان طنین انداز شده است .

دیوید : خطر این است که ترامپ – که می‌خواهد با هر کسی یک نمایش دولتی بسازد (دیپلماسی دیوانه‌کننده با کیم جونگ اون را به یاد بیاورید) – با اقدامات عجولانه خود برای انجام «معاملات بزرگ» نمایشی ، منافع و ارزش‌های آمریکا را بفروشد . اما در حال حاضر ، من می‌خواهم تجدید نظر طلبی او را تشویق کنم – و ذهنم را به این احتمال باز کنم که با یک توافق جدی و سخت هسته‌ای ایران ، ترامپ بتواند به جنگ 46 ساله اعلام نشده با تهران پایان دهد .(م.ر)

جاش : حمایت دونالد ترامپ از تغییر گسترده سیاست خارجی ایالات متحده به دور از بین‌الملل گرایی، چندجانبه‌گرایی و ترویج دموکراسی و به سمت واقع‌گرایی ارزش‌گریز، بسیار حائز اهمیت است، این موضوع برای ترامپ تازگی ندارد، اما اکنون توسط جناح‌های دولت که به نظر می‌رسد در حال پیروزی در نبردهای جناحی داخلی هستند، به اشتراک گذاشته شده است. در دوره اول، این جناح‌ها قادر به اعمال تغییرات چندانی نبودند. اما این بار، آنها در نابودی آژانس توسعه جهانی ایالات متحده (USAID) ، تخریب پروژه‌های بشردوستانه ایالات متحده در سراسر جهان و از بین بردن «مجموعه دموکراسی» رونالد ریگان در قالب سازمان‌های مردم‌نهاد که در خارج از کشور برای حمایت از آزادی فعالیت می‌کردند، موفق بوده‌اند. البته این موضوع به مذاق پادشاهی‌های خلیج فارس و دیگر مستبدان و دیکتاتورها در سراسر جهان خوش می‌آید.

دمیر : آیا فکر می‌کنید آنچه تاکنون دیده‌ایم، خاورمیانه را کم‌ثبات‌تر می‌کند؟ آیا آمریکایی‌ها باید پس از یک هفته معامله و چانه‌زنی با ترامپ، احساس امنیت و آرامش بیشتری کنند؟

جاش : بخشی از سخنرانی ترامپ در ریاض که برایم جالب‌ترین بخش بود، زمانی بود که گفت ایالات متحده دیگر به کشورهای دیگر نمی‌گوید چگونه امور داخلی خود را اداره کنند. به عبارت دیگر، ایالات متحده فقط با دولت‌ها تعامل خواهد داشت و آرمان‌های آزادی و کرامت مردمی را که توسط این دولت‌ها سرکوب می‌شوند، نادیده خواهد گرفت. این ممکن است عمل‌گرایانه به نظر برسد، اما در درازمدت من معتقدم که این کار نتیجه‌ی معکوس دارد، زیرا دیکتاتوری‌های بی‌رحم در مکان‌هایی مانند ایران و عربستان سعودی در نهایت زمانی سقوط خواهند کرد که مردم خواستار حقوق خود شوند. برای یافتن پاسخ این سوال می توانید به اتفاقاتی که در سوریه رخ داد بنگرید.

دیوید : پیام ضمنی ترامپ در این هفته _ از میان تمام یاوه‌گویی‌های پرطمطراقش _ این بود که او مجددا در حال ایجاد توازن در قدرت آمریکا با بهبود روابط در سراسر منطقه خاورمیانه است. ما اکنون روابط بهتری با لبنان، ترکیه، عربستان سعودی، قطر، امارات متحده عربی و شاید حتی ایران داریم. او هفته خوب و پر زرق و برقی را پشت سر گذاشت و اگر تیمش بتواند پیگیری کند (یک علامت سوال بزرگ)، به چیزی بزرگ دست یافته است.

دامیر ماروسیچ، سردبیر بخش نظرات در Post Opinions است. پیش از این، او سردبیر اجرایی مجله American Interest و عضو ارشد مرکز اروپای شورای آتلانتیک بود. (م.ک)