آشنایی با تفاسیر قرآن(قسمت بیست و ششم) التفسیر الکاشف
التفسیر الکاشف
آشنایی با تفاسیر قرآن(قسمت بیست و ششم)
التفسیر الکاشف؛
۲۴- التفسیر الکاشف تفسیر کامل قرآن در هفت جلد به زبان عربی، اثر عالم شیعه محمد جواد مغنیه(۱۳۲۲-۱۴۰۰ق)فرزند شیخ محمود از عالمان و مفسران شیعه در قرن چهاردهم قمری است. او در لبنان متولد شد و تحصیلات خود را در موطن خویش آغاز کرد و سپس به نجف رفت. پس از بازگشت به لبنان، منصب قضاوت و ریاست دادگستری را در آنجا عهده‌دار شد. شیخ جواد مغنیه دارای تألیفات بسیاری در علوم مختلف بوده و صاحب دو تفسیر الکاشف و المبین است.
انگیزه او از این تفسیر، برطرف کردن نیاز مسلمانان به فهم کتاب الهی برای هدایت و نجات از ضلالت و گمراهی بیان شده و شیوه تربیتی و ارشادی این تفسیر، ناشی از همین هدف است. وی هدف اصلی خود را از ارائه این تفسیر، پاسخگویی به نیازهای جهان معاصر و اقناع نسل جدید و جوان می‌داند. مقدمه این تفسیر، حاوی مطالبی درباره عظمت قرآن، توقعات و نیازهای عصر و نسل جدید است.
روش مؤلف محمد جواد مغنیه
روش مفسر اینگونه است که در آغاز، واژه‌های مشکل را معنا می‌کند، سپس اِعراب و نکات ادبی را توضیح می‌دهد، آنگاه به آیه و معنا و پیام آن می‌پردازد. همچنین مفسر، اهتمام فراوان به کمک گرفتن ازآیات دیگر و تفسیر قرآن به قرآن و احادیث مورد اطمینان دارد. بحث‌های موضوعی (تاریخی، اعتقادی، اخلاقی) درباره آیه هم مطرح شده است.
ویژگی‌ها
شیخ مغنیه در تفسیر آیات قرآن تا اندازه بسیاری تحت تأثیر مسائل سیاسی و اجتماعی است و از دسیسه‌ها و جنایات دشمنان اسلام در تحریف قرآن و اسلام سخن می‌گوید. وی در تقریب و وحدت بین مذاهب اسلامی کوشیده و خطر تعصب مذهبی برای وحدت اسلامی را بیان می‌کند.
دیگر ویژگی‌های ساختاری و محتوایی تفسیر الکاشف:
* ساده‌نویسی و روان‌نگاری
* حذف تفاسیر برگرفته از روایات جعلی
* حذف تفاسیر غیرعلمی و مستند
* حذف تفاسیر غیرمرتبط با موضوع و ناکارآمد
* پرهیز از پُرگویی در مباحث تخصصی
* معتبر بودن اسباب نزول یقین‌آور
* قائل بودن به نزول تدریجی قرآن و باور نداشتن به نزول دفعی
* بهره‌گیری از پرسش و پاسخ میان خود و مخاطبان
* بیان قصص قرآنی
* بررسی آیات الاحکام.
استاد محمد هادی معرفت درباره این تفسیر می نویسد:
«تفسیر وی سبکی جدید دارد و با نیازهای جامعه اسلامی در عصر کنونی متناسب است و بخوبی از عهده انجام این رسالت بر آمده و مفاهیم قرآن را با بیانی موجز و متناسب با مقتضیات زمان و با عباراتی زیبا و محکم و دلایلی متین و معقول بیان کرده است؛ بدون اینکه از دستاوردهای مفسران گذشته و معاصر غفلت ورزد. خلاصه اینکه این اثر، تفسیری جامع و کامل و پاسخگو به پرسش های نسل جدید است. »
این تفسیر نخستین بار در ۷ جلد در بیروت در انتشارات دارالعلم للملایین و در سال ۱۹۶۸م منتشر شد و پس از آن بارها تجدید چاپ گردید. نسخه مؤسسه دارالکتاب الاسلامی، در سال ۱۴۲۴ق مطابق با ۲۰۰۳م برای اولین بار در ایران و در تهران در ۷ جلد به بازار عرضه شد.
(پایان قسمت بیست و ششم)