نگاهی به پیام حضرت آیت الله خامنه ای به مناسبت حج

نگاهی به پیام حضرت آیت الله خامنه ای به مناسبت حج

ایندیپندنت؛ ۱ ژوئیه

حضرت آیت الله علی خامنه ای رهبر ایران در پیامی به مناسبت موسم حج با بیان اینکه پیشروان سیاسی و فرهنگی در کشورهای اسلامی به گونه ای هماهنگ خود را آماده شرایط نظم جهانی پیش رو کنند» افزودند :«وحدت به معنی ارتباط فکری و عملی است به معنی نزدیک شدن دلها و اندیشه ها و جهت گیریها ،است به معنی هم افزایی علمی و تجربی است به معنی پیوند اقتصادی کشورهای اسلامی است به معنی اعتماد و همکاری دولتهای مسلمان ،است به معنی همیاری در برابر دشمنان مسلّم و مشترک است..

حضرت آیت الله خامنه ای در پیام خود بر ایده نظم نوین جهانی و درک نقش جهانی رو به رشد چین و روسیه در رویارویی با بلوک غرب تمرکز کرد ایران میخواهد خود را با این نظم نوین جهانی همسو کرده و به دنبال یافتن یک نقش محوری در این نظام چند قطبی جهانی است و همین امر نمایانگر رابطه راهبردی تهران با چین و روسیه است.

چنین نگرشی در سخنرانی چند هفته پیش دکتر ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در هنگام سخن گفتن وی از ارزشهای انقلاب ایران به عنوان یک عامل کارآمد و تاثیرگذار در شکل گیری نظم نوین جهانی نمایانگر شد این نگرش بر ضعیف شدن نقش جهانی آمریکا و تمرکز یافتن بر حمایت از سایر گروهها و کشورهای مخالف آمریکا به بهانه حمایت از مستضعفان مبتنی است.

هرچند سیاست خارجی ایران بر اساس منافع ملی این کشور پیش میرود اما تقویت این خط مشی از روابط باعث میشود تا تهران در صدد یافتن نقطه پیوند میان انقلاب و کشورهای مخالف واشنگتن از یک سو و تقویت نقش خود در نظم نوین جهانی برآید.

در ارتباط با دشمن مشترک امت ،مسلمان رهبر پیشین و کنونی ایران هر دو علیرغم تفاوت موجود در فرآیندهای جهانی موجود در دوران رهبری آنها از یک لحن مشترک بهره برده اند{ امام خمینی در بسیاری از سخنرانیهای خود لحن محکومیت سوء استفاده امپریالیسم را در پیش گرفت و تاکید داشت که انقلاب ایران یک انقلاب ضد امپریالیستی است و وحدت اسلامی تنها راه فائق آمدن بر این امپریالیسم است } حضرت آیت الله خامنه ای نیز همین رویکرد را در پیش گرفته و برای پیروز آمدن بر دشمن مشترک خواستار تحقق یافتن و حدت میان مسلمانان شد.

مفاهیم و اصطلاحات بکار رفته از سوی امام خمینی و حضرت آیت الله خامنه ای در برخورد با آمریکا شبیه هم هستند. این نقطه نظرات و دیدگاهها که اکثرا ناشی از دشمنی میان ایران و آمریکا است دارای ریشه های تاریخی نشات گرفته از رابطه تهران با قدرتهای غربی و استعماری و رابطه شاه ایران با واشنگتن و موضع گیری نظام کنونی نسبت به آن است اما علیرغم چنین رویکردهایی هیچ یک از آنان رابطه خود را به طور کامل با آمریکا قطع نکرد ایران کنترا در دهه هشتاد و همچنین توافق هسته ای ایران در سال ۲۰۱۵ و گفت و گوهای جاری جهت دستیابی به تفاهم با واشنگتن شاهدی بر واقع گرا بودن نظام حاکم بر ایران است.

حضرت آیت الله خامنه ای در مورد وحدت مورد نظر در پیام خویش این گونه توضیح داد وحدت بدین معنی است که ملتهای

مسلمان یکدیگر را نه از راه معرفی فتنه انگیز ،دشمن بلکه از راه ارتباط و گفت و گو و رفت و آمد بشناسند، از امکانات ظرفیتهای یکدیگر آگاه شوند و برای بهره برداری از آن برنامه ریزی کنند وحدت بدین معنی است که دانشمندان و دانشگاههای جهان اسلام دست در دست یکدیگر نهند، علمای مذاهب اسلامی با حسن ظن و مدارا و انصاف به یکدیگر بنگرند و سخنان یکدیگر را بشنوند .

حضرت آیت الله خامنه ای در اینجا بر مفهوم گفت وگو میان ادیان و مذاهب تاکید دارد {امام خمینی بارها مفهوم وحدت را تکرار کرده و خواستار شکل گیری حکومت جهانی اسلامی شده است این مفهوم توسط حضرت آیت الله خامنه ای تا سطح مفهوم بیداری اسلامی به پیش رفت. البته وی در پیام امسال خود به حجاج خانه خدا بر فرآیند گفت وگو و تقریب میان مذاهب اسلامی تمرکز یافت این امر با فرآیند کنونی ایران جهت ایجاد گشایش در روابط با کشورهای عربی و اسلامی همخوانی دارد.

موسم حج نه تنها از نظر ارسال پیامهای سیاسی بلکه از نظر ارزیابی مفهوم حج از دیدگاه تهران یکی از مناسبتهای مهم در ایران به شمار میرود تهران تمام تلاش خود را بکار میبرد تا خود را به عنوان الگوی اسلام ناب و صحیح ارائه دهد که همین امر باعث شده تا فرهنگ و دین و ایدئولوژی در سیاست خارجه ایران به ویژه در منطقه و جهان اسلام نقش محوری به خود بگیرد؛ زیرا تهران معتقد است که تفسیر اسلام توسط انقلاب اسلامی همان اسلام ناب و صحیح است و در همین راستا ایران همواره سعی کرده تا برای بخش گسترده ای از مسلمانان و اعراب الگوی جذابی ارائه دهد و معرفی نماید.

یکی از مهمترین پدیده های چنین رویکردی نظریه ام القری است که توسط محمد علی لاریجانی رواج داده شد. این نظریه خواستار شکل گیری امپراطوری اسلامی به رهبری ایران .است بکارگیری کلمه ام القری که در زبان عربی تعبیر رایج در مورد مکه مکرمه است حکایت از آن دارد که ایران میخواهد خود را به عنوان جایگزین مکه و عربستان مطرح نماید.

نظریه ام القری به معنای آن است که ایران باید محور امت مسلمان قرار گیرد تا در نهایت بتوان به امپراطوری اسلامی شکل ببخشد جهان اسلام نمایانگر یک امت واحد است که پایه و اساس آن داشتن یک رهبر یگانه است و رهبری جهان اسلام مبتنی بر ولایت فقیه است؛ زیرا آن کس که به پیامبر اسلام ^(ص) نزدیکتر است به علم و تقوا نیز نزدیک تر است. ایران خود را نقطه آغاز شکل گیری وحدت امت مسلمان میداند.

اما از نظر شعائر دینی ایران در صدد ارائه ارزیابی مجدد از آنها برآمد و فلسفه خاص مربوط به خود را در مورد آنها مطرح کرد که به معنای مخالفت با الگو بودن مراسم حج در شکل سنتی و رایج آن میباشد ایران ایده تجدید نظر در فلسفه حج را مطرح کرد و خاطرنشان نمود که ارزیابی و تعریف جدیدی برای حج در اختیار دارد و بر اساس تعبیر بکار رفته از سوی امام خمینی نام آن را ” حج ابراهیمی” گذاشت. این امر باعث شد تا از دیدگاه ایران حج علاوه بر داشتن بعد دینی در بردارنده بعد سیاسی نیز شود که از نظر تهران اهمیت آن کمتر از بعد دینی اش نیست.