جاه طلبی ایران و عضویت در بریکس… مزایای تاریخی یا دستاوردهای محدود؟
جاه طلبی ایران و عضویت در بریکس… مزایای تاریخی یا دستاوردهای محدود؟
الخليج الجديد ؛ ۲۹ اوت
در حالی که مقامات ایرانی دعوت گروه بریکس از کشورشان برای پیوستن به این اتحادیه را ستودند یک منبع بلند پایه ایرانی مثمر ثمر بودن این اقدام که در راستای جهت گیری تهران به سمت شرق قرار دارد را زیر سوال برد. اجلاس بریکس با دعوت از شش کشورایران ،عربستان ،امارات ،مصر ، اتیوپی و آرژانتین جهت پیوستن به این گروه در ۲۴ اوت به کار خود در ژوهانسبورگ پایان داد هدف این گروه تاسیس یک نظام اقتصادی جهانی چند قطبی است تا جایگزین سلطه اقتصادی غرب نمایان شده در گروه جی هفت شود این گروه به رهبری آمریکا کشورهای کانادا، ژاپن ،فرانسه، انگلیس آلمان و ایتالیا را در برگرفته است.
آقای دکتر ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در سخنرانی در اجلاس بریکس که چین ،روسیه برزیل، هند و آفریقای جنوبی را در برگرفته گفت: مزایای پیوستن کشورش به این گروه تاریخی خواهد بود. وی افزود: این عضویت فصلی جدید و گامی نو در جهت گسترش دامنه عدالت انصاف اخلاق و صلح پایدار در عرصه بین المللی خواهد بود.
وی تاکید کرد تهران از تلاش های بریکس برای لغو تجارت با دلار آمریکا و استفاده از ارزهای ملی حمایت خواهد کرد آقای دکتر رئیسی پیش از سخنرانی یاد شده با همتای چینی خویش شی جین پینگ دیدار کرد و گفت پذیرش عضویت ایران باعث تقویت هدف این گروه در مقابله با یک جانبه گرایی آمریکا خواهد شد
آقای حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران نیز عضویت در بریکس را عامل تعدد گرایی دانسته و اظهار داشت که این امر به دولت آقای دکتر رئیسی در دستیابی به اهداف سیاست خارجه خود کمک میکند.
رسانه های گروهی ایران معتقدند که پیوستن کشورشان به بریکس به افزایش فشار برای حذف دلار در تجارت بین المللی، به چالش کشیدن اقتدار غرب در امور جهانی و خنثی شدن تلاش های آمریکا برای منزوی کردن ایران به واسطه تحریم ها کمک می کند.
آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم هایی را علیه ایران به دلیل برنامه هسته ای اش اعمال میکنند و ایران را به تلاش برای تولید سلاح هسته ای متهم میکنند در حالی که تهران میگوید برنامه هسته ای این کشور برای اهداف صلح آمیز از جمله تولید برق طراحی شده است.
از سوی دیگر اصلاح طلبان در داخل ایران نسبت به دستاوردهای احتمالی ناشی از پیوستن کشورشان به بریکس تاسیس شده در سال ۲۰۰۶ شک و تردید دارند.
یک منبع بلند پایه ایرانی که خواست نامش فاش نشود اظهار داشت پیوستن به این گروه بخاطر کسب موقعیت یک دستاورد مهم به شمار میرود هر چند منافع مالی محدودی در پی دارد.
بسیاری از اعضای بریکس از ترس تحریم های آمریکا با بانکهای ایرانی معامله نمی کنند البته بعید به نظر میرسد که تحقق نیافتن منافع اقتصادی قابل توجه منجر به واکنشهای سیاسی تندی علیه آقای دکتر رئیسی شود
کشورهای بریکس تقریبا ۴۰ درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده اند و اقتصاد آنها تقریبا یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل میدهد
پیوستن ایران، عربستان و امارات به این معنی است که شش کشور از ۹ تولید کننده بزرگ نفت جهان که قرار است از ژانویه ۲۰۲۴ به عضویت بریکس درآیند باعث میشود بریکس تا اندازه ای بتواند بر تولید و قیمت سوخت در جهان تأثیر بگذارد. براساس آمار صندوق بین المللی پول ،ایران ،مصر ،آرژانتین، اتیوپی و ایران جزو ۲۰ کشور بد جهان از نظر تورم سالانه هستند. پیوستن به بریکس و قبل از آن سازمان همکاری ،شانگهای یک دستاورد سیاسی مهم برای ایران در راستای جهت گیری به سمت شرق است هر چند دستاوردهای اقتصادی عملی احتمالا محدودی برای تهران به همراه خواهد داشت حتی اگر اقتصاددانان ایران توجه خود را بر بانک توسعه جدید بریکس متمرکز کنند. تحریم های غرب علیه روسیه به دلیل حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ با توجه به اینکه بیشتر وام های این بانک به دلار است مشکلات بزرگی را برای این بانک به وجود آورده است. روسیه تقریبا در پایان سال ۲۰۲۲ یک پنجم سرمایه بانک را به خود اختصاص داد و این امر نگرانی سرمایه گذاران غربی را برانگیخت بانک توسعه بریکس در نتیجه پیامدهای حاصل از تحریم های اعمال شده علیه روسیه آوریل گذشته پس از وقفه ۱۶ ماهه توانست به بازارهای اوراق قرضه بین المللی بازگردد.
این بانک همچنین در نتیجه افزایش شدید هزینه های خدمات بدهی با مشکلاتی روبرو شد زیرا سرمایه گذاران غربی تمایلی به ارائه دلار به آن نداشتند و رتبه اعتباری این بانک در سال گذشته میلادی کاهش یافت.