آیا دموکراسی اسرائیل کارآمد است؟

آیا دموکراسی اسرائیل کارآمد است؟

هیل؛ ۱۷ نوامبر

نویسنده: بن لفکوویتز

جمهوری اسلامی ایران، حداقل به حمله تروریستی حماس به اسرائیل چراغ سبز نشان داد در محاسبات و برنامه ریزی های حماس و ایران برای انجام چنین حمله ای زمان بسیار عالی و هم ضروری بود.

نزدیکی و از سرگیری روابط دیپلماتیک میان اسرائیل با عربستان سعودی تهدیدی برای ایجاد یک بلوک عربی اسرائیلی متحد عليه اقدامات ایران در سراسر خاورمیانه بود و از طرف دیگر از ماه ژانویه صدها هزار اسرائیلی هر هفته در اعتراض به اصلاحات قضایی پیشنهادی بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل به خیابانها می آمدند.

بنابراین جامعه اسرائیل در زمانی که دیپلماسی دولت اسرائیل اهداف منطقه ای ایران را تهدید میکرد آسیب پذیر و از گسیخته به نظر میرسید و در واقع زمینه شرایط برای این حمله کاملا مهیا شده بود.

در اینجا باید به این نکته اشاره کرد که آنچه رهبران ایران و حماس نتوانستند درک کنند این است که در واقع اسرائیل به عنوان یک جامعه دموکراتیک دارای اختلاف نظرهای سیاسی است که آن را قوی تر میکند نه ضعیف تر.

همان شهروندان اسرائیلی که به طور مسالمت آمیز به بسته اصلاحات قضایی نخست وزیر بنیامین نتانیاهو اعتراض کردند، زمانی که دولت اسرائیل بیش از ۳۰۰۰۰۰ نیروی ذخیره را برای پاسخ به حملات حماس فراخواند، گزارشات متعددی برای انجام وظیفه منتشر کردند همانطور که آمی درور، رهبر معترضان (اسرائیل) به خبرگزاری فرانسه اعلام کرد حتی جنبش اعتراضی اسرائیل به طور موقت از حالت اعتراضی به حالت کمکی تغییر کرده است.

اعضای جامعه اسرائیل که به سیاستهای دولت خود معترض بودند، ناکارآمد نبودند بلکه آنها در گفتمان مدنی دموکراتیک مشروع شرکت میکردند.

…

قبل از این جنگ، نوار غزه به دلیل نداشتن هیچ گونه دولت مردمی، امتیاز خانه آزادی ۱۱ از ۱۰۰ همانند ایران را به خود اختصاص داد خانه آزادی یک مؤسسه مستقل است که توسعه دموکراسی در سرتاسر جهان را بررسی میکند. نظر سنجی موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک نشان داد که ۷۰ درصد مردم غزه خواهان آن هستند که تشکیلات خودگردان فلسطین اداره نوار غزه را به دست گیرد و حماس از واحدهای مسلح جداگانه خود دست بکشد.

و در ماه ژوئیه، هزاران نفر در شهر غزه به کیفیت زندگی تحت حاکمیت حماس اعتراض کردند و شعار سر دادند تظاهرات به سرعت تبدیل به خشونت شد به طوری که عوامل حماس تلفن های همراه هر کسی را که ضبط میکرد شکستند و معترضان و مخالفان آنها به یکدیگر سنگ پرتاب کردند.

هال برندز از مؤسسه آمریکن اینترپرایز خاطرنشان میکند که اسرائیل از تصویر« انعکاسی» رنج میبرد اعتقاد به اینکه دشمن ما مثل ما فکر میکند وقتی فکر میکرد که حماس بیشتر به رونق اقتصادی علاقه مند است تا کشتن اسرائیلی ها به همین ترتیب ایران و حماس اعتراضات اسرائیل به اصلاحات قضایی را همان بی نظمی و ناآرامی میدانستند که با جوامع خود مواجه شده و قدرت آنها را تهدید میکند

ایران و حماس دلایل خوبی برای این باور داشتند که جامعه اسرائیل در آستانه فروپاشی است در ماه فوریه توماس فریدمن در مصاحبه با نیویورک تایمز استدلال کرد که نتانیاهو با بسته اصلاحات قضایی خود، جامعه اسرائیل را متلاشی میکند در همان ماه آیزاک هرتزوگ، رئیس جمهور اسرائیل هشدار داد که اسرائیل به فروپاشی اجتماعی و قانون اساسی نزدیک است. نیروهای ذخیره نخبه در ارتش اسرائیل نامه ای به دولت نتانیاهو نوشتند که در آن اعلام کردند اگر اصلاحات قضایی متوقف نشود از حضور در وظیفه خودداری خواهند کرد.

یائیر لاپید :گفت تلاش های نتانیاهو برای شانه خالی کردن از مسئولیتهای خود و سرزنش کردن نهادهای امنیتی باعث تضعیف ارتش اسرائیل میشود

در این میان مقام های سابق امنیتی اسرائیل و فعالان مختلف در اسرائیل که مخالف با لایحه اصلاحات قضایی نتانیاهو بوده و هستند، قاطعانه از وی درخواست کرده اند تا از موقعیت خود استعفا دهد.

ایران و نیروهای نیابتی آن با چنین اظهاراتی موافق و هماهنگ بودند حضرت آیت الله علی خامنه ای، رهبر عالی ایران، در واکنش به پیشنهاد اصلاحات قضایی نتانیاهو و اعتراض های متعاقب آن گفتند رژیم صهیونیستی در طول ۷۵ سال حکومت خود هرگز با چنین بحران وحشتناکی مانند بحران کنونی مواجه نشده بود دبیر کل حزب الله لبنان، سازمانی که با حماس و رهبری ایران همکاری میکند گفت که اسرائیل به خواست خدا در مسیر فروپاشی تکه تکه شدن و ناپدید شدن است.» به گفته دبیر کل حزب الله لبنان؛ دشمن این روزها بدترین روزهای خود را میگذراند.»

علاوه بر ،این جیمز استاوریدیس، فرمانده عالی سابق ناتو، به ان بی سی نیوز گفت که به دلیل اعتراضات برگرفته از اصلاحات قضایی حماس فکر میکند اکنون زمان مناسبی برای حمله است، زیرا اسرائیل هیچگاه به این اندازه دچار اختلاف نشده است [و] هرگز تا این حد ضعیف تر نبوده است.

عدم آمادگی اسرائیل در زمان حملات حماس باعث شد تا حمله اولیه موفقیت آمیزی انجام شود با این حال، موفقیت حماس به دلیل شکست استراتژی نظامی اسرائیل و نه ناکارآمدی گسترده اجتماعی ممکن شد فقط یک کمیسیون تحقیق پس از جنگ نشان خواهد داد که چرا هشدارهای مرکز نظارت اسرائیل در مرز اسرائیل و غزه بی پاسخ مانده است. بسیاری قبلاً به درستی از اتکای بیش از حد اسرائیل به فناوری برای ایمن سازی مرز اسرائیل و غزه و تمرکز بیش از حد ارتش بر کرانه باختری و بلندی های جولان انتقاد کرده اند. با این حال همانطور که وینسنت کارچیدی از مؤسسه خاورمیانه به درستی اشاره می کند، شکست در جلوگیری از درگیری و کاهش حمله حماس نشان دهنده خطای استراتژیک انسانی است.

اکنون نتانیاهو و ارتش او با سیل انتقادات و سرزنش های بسیاری علیه یکدیگر مواجه هستند و علیرغم فشارهای عمومی و کاهش حمایت مردمی نتانیاهو از استعفا یا پذیرش هرگونه مسئولیتی در قبال شکست دولتش در جریان حمله حماس خودداری کرده است. شبکه ان بی سی نیوز آمریکا در گزارشی تحلیلی با اشاره به وضعیت وخیم نتانیاهو در قالب معادلات سیاست داخلی اسرائیل، به این نکته می پردازد که بایستی کار نتانیاهو را تمام شده تصور کرد و او اکنون در قالب جنگ غزه صرفا در حال دست و پا زدن است. این خبرگزاری به این مساله اشاره می کند که نتانیاهو در وضعیت کنونی نه تنها شکستها و ناکامی های خود را نمی پذیرد بلکه حتی سعی میکند بار مسوولیت را از دوش خود بردارد و انگشت اتهام را به سمت دیگران میگیرد.

در اسرائیل نیز در مورد چگونگی انجام جنگ علیه حماس اختلاف نظر وجود دارد. نظر سنجی قبل از حمله زمینی اخیر اسرائیل نشان داد که ۶۵ درصد از اسرائیلی ها از تهاجم نظامی به غزه حمایت می کنند، اما تنها ۲۹ درصد خواهان شروع “فوری” حمله  بودند.

با این حال مقیاس عظیم انسجام مدنی اسرائیل در این دوران بحرانی نشان میدهد که اسرائیلی ها هرگز ایمان و اعتماد خود را به نهادهای امنیتی خود از دست نداده اند. مردم اسرائیل به خود دولت معترضنبودند ، بلکه به کسانی که آن را رهبری می کردند معترض بودند هنگامی که از دولت اسرائیل خواسته شد تا از ملت خود دفاع کند، اسرائیلی ها در سراسر طیف های سیاسی به طور دسته جمعی ظاهر شدند.

در مورد چگونگی انجام جنگ علیه حماس، حتی در رده های بالای تشکیلات نظامی، اختلاف نظرها ادامه خواهد داشت و زمانی که اسرائیل در نهایت در برابر حماس پیروز شود چالشهای فراوانی وجود خواهد داشت از بیان پرسشهایی درخصوص اصلاحات قضایی گرفته تا مسائل مبرم حکومت غزه.

در یک جامعه دموکراتیک وحدت مدنی مساوی با توافق سیاسی نیست اما این اختلافات دوباره گواهی بر قدرت پایدار اسرائیل و دموکراسی آن خواهد بود درست نیست که آنها را با هر چیز دیگری اشتباه بگیریم.

بن لفکوویتز یکی از اعضای تیم سیاست خارجی و دفاعی در موسسه آمریکن اینترپرایز از اندیشکده های مستقر در واشینگتن،  است که پژوهش آن متمرکز بر مسایل حکومت گری ،سیاست اقتصاد و رفاه اجتماعی است.