تحلیل ایرانی
بررسی و تحلیل

نمایی از تهران در فوریه ۲۰۲۴

نمایی از تهران در فوریه ۲۰۲۴

موسسه هادسون ۱۵ فوریه ۲۰۲۴

نویسنده: احمد هاشمی

حزب الله دوم

ایران به افزایش هزینه های جنگ اسرائیل در غزه توسط حوثی ها و فشار بر دولت بایدن برای ایجاد آتش بس دائمی ادامه می دهد. به عنوان مثال مقاله ۱۷ ژانویه روزنامه جام جم را در نظر بگیرید. این روزنامه که توسط سازمان رادیو و تلویزیون دولتی منتشر می شود ادعا می کند که حوثی ها با تامن کردن دریای سرخ برای دشمنان ایران رکورد هشت ساله شکست ناپذیر پیروزی خود را در برابر ریاض، ابوظبی و حامیان غربی خود ارتقا داده اند. در این مقاله آمده است  حوثی ها آمریکا را تحقیر کرده و در اسرائیل وحشت ایجاد کرده اند.

چرا این خبر مهم است؟ زیرا نشان میدهد که از طریق حوثی ها، ایران نمونه موفق حزب الله را بازتولید می کنند. حزب الله به  عنوان نماینده اصلی و دارایی اصلی ایران در جلوگیری از حملات احتمالی اسرائیل علیه سایت های هسته ای ایران عمل کرده است. حوثی ها توانایی های خود را به حدی ارتقا داده اند که میتوانند زنجیره تامین و کشتیرانی در دریای سرخ را در جهت تحت فشار قرار دادن غرب برای میانجی گری برای در غزه مسدود کنند.

بایدن برای رسیدن به اهدافش در ایران می ترسد

کشته شدن سرباز آمریکایی در اردن در ۲۸ ژانویه در حمله پهبادی توسط شبه نظامیان عراقی مورد حمایت ایران بحث هایی را در میان ایرانیان داخل و خارج از کشور در مورد اینکه آیا ایالات متحده با حمله به اهدافی در ایران پاسخ خواهد داد یا خیربرانگیخت اتفاق نظر کارشناسان ایرانی و کاربران رسانه های اجتماعی بر این است که حمله در اردن عمدتاً به دنبال افزایش فشار بر دولت بایدن بود تا اسرائیل را مجبور به پایان دادن به جنگ در غزه کند. اکثر ایرانی ها همچنین موافقند که انتخابات ریاست جمهوری آتی سال ۲۰۲۴ رئیس جمهور جو بایدن را از انجام هرگونه اقدام نظامی بزرگ در داخل ایران از ترس تهديد شدن آن باز می دارد.

کامران متین، استاد دانشگاه سامیکس در ۱ فوریه پیش بینی کرد که دولت بایدن عمداً پاسخ خود را به تعویق می اندازد تا به نیروهای ایرانی این فرصت را بدهد که پایگاههای خود در عراق و سوریه را ترک کنند و متحمل تلفات نشوند. در غیر این صورت دولت معتقد است ایران مجبور به پاسخگویی خواهد شد. آمریکا دوباره تلافی خواهد کرد و این چرخه به یک جنگ گسترده تر تبدیل خواهد شد. پیش بینی متین به درستی ثابت شد. دولت بایدن به مدت چهار روزه تا دوم فوریه برای انجام حملات تلافی جویانه به اهدافی در عراق و سوریه منتظر ماند. علاوه بر این ایران در اول فوریه یک روز قبل از اقدام تلافی جویانه آمریکا، فرصتی برای خروج نیروهای ارشد سپاه پاسداران از سوریه داشت.

متین در اظهار نظر خود تنها نیست. محمد علی جنت خواه یکی از چهره های محافظه کار رسانه ای در ایران نیز معتقد است که حداقل تا یک سال امکان رویارویی مستقیم آمریکا و ایران وجود ندارد برای دولت بایدن روابط صمیمانه با ایران انقدر مطلوب و مهم است و خطرات ایجاد تنش آنچنان زیاد است که واشنگتن خطر تشدید تنش را پذیرا نخواهد بود. به گفته جنت خواه حملات آمریکا نیروهای نیابتی تحت رهبری ایران را و به خود سرزمین ایران را هدف قرار می دهد با این حال برخی دیگر بر این باورند که تیم بایدن برای ضربه زدن به اهدافی در داخل ایران تحت فشار زیادی از جانب کنگره حتی از سوی دیگر دموکرات ها قرار دارد.

برخی از تحلیلگران آمریکایی که به طور معمول با دولت ایران همدردی میکنند در مورد هرگونه خطر تشدید تنش هشدار داده و رویکردی صرفا دیپلماسی را تجویز کرده اند. علی واعفاء مدیر پروژه گروه بحران بین المللی ایران در یک حضور در سرویس بررسی سی فارسی در ۲۸ ژانویه اظهار داشت که او هیچ مزیتی برای ایالات متحده در توسل این کشور به نیروی نظامی بر علیه ایران نمی بیند. واعظ برای حمایت از استدلال خود آماری عجیب ارائه کرد و مدعی شد که پس از ترور ژنرال ارشد ایرانی سردار شهید قاسم سلیمانی توسط دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق وزارت امور خارجه از افزایش ۲۰۰ درصدی حملات نیابتی ایران علیه اهداف آمریکایی خبر داده است. واعظ به اشتباه استدلال میکند که جذب ضربات از سوی ایران تنها گزینه عملی است.

چرا این خبر مهم است؟ زیرا نشان میدهد که قدرت بازدارندگی آمریکا از بین رفته است. (حضرت آیت الله علی خامنه ای فرض کرده که آمریکا یا قادر نیست یا نمی خواهد به تجاوزات ایران به گونه ای پاسخ دهد که واقعاً ایران را مجازات کند. او حتی می تواند برای تقویت این مضمون که ظهور قدرت ایران در منطقه اجتناب ناپذیر و مقاومت آمریکا و متحدانش بیهوده است.

به نظرات تحلیلگران غربی تکیه کند

مثلث عشقی

به دنبال اتهام نسل کشی آفریقای جنوبی علیه اسرائیل در دیوان بین المللی دادگستری – ایران از مواضع روسیه و چین ابراز ناامیدی کرد در ۲۱ دی ماه روزنامه همشهری متعلق به شهرداری تهران مواضع این کشورها را «عجیب» خواند. این روزنامه انتقاد کرد که در حالی که چین و روسیه از حامیان سرسخت آرمان فلسطین در لفاظی هستند. اما در زمره کشورهایی نیستند که از شکایت رسمی آفریقای جنوبی حمایت کنند.

با این حال سایر رسانه های دولتی استدلال کرده اند که ایران روسیه و چین از درگیری در غزه سود زیادی برده و ایالات متحده بزرگترین بازنده در این میان است. خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در گزارشی که در ۷ ژانویه منتشر شده مدعی شد که جایگاه پ کن به عنوان یک میانجی بی طرف در مناقشه غزه اهمیت بیشتری یافته و نفوذ چین در غرب آسیا در حال افزایش است. چین امیدوار است با تضعیف نفوذ استراتژیک آمریکا از طریق طرح صلح تحت حمایت ایران به نام Pax Sinica موقعیت خود را در منطقه تقویت کند.

چرا این خبر مهم است؟ زیرا جمهوری اسلامی استعداد رفیق یابی دارد. از یک سو اتحاد خود با یکن و مسکو را برای مقابله با نظم بین المللی به رهبری ایالات متحده چنین را می گیرد. از سوی دیگر تهران آشکارا به اختلافات میان سه کشور  می افزاید. این نشان می دهد که اتحاد مثلث میان این سه کشور بیش از هر هم سویی تنها مبتنی بر راحتی طرف ها است.

ایران و اسرائیل

آخرین مورد در مورد جنگ سایه ۲۰ ساله بین جمهوری اسلامی و دولت یهود.

باخت به فلسطین

در حالی که تیم های ورزشی ایران از رقابت با همتایان اسرائیلی خود محروم هستند جمهوری اسلامی رقابت با تیم های فلسطینی را تشویق می کنند با این حال ایران نسبت به این اینکه تیم ها و ورزشکارانش در هر بازی مقابل فلسطینی ها پرنده شوند، اخم می کند جمهوری اسلامی معتقد است که پیروزی در برابر مستضغفان رسمی عالم ناقض احکام جوانمردی است.

بنابراین هنگامی که ایران در بازی افتتاحیه گروه C جام ملت های آسیا در ۱۴ ژانویه ۱۰۴ فلسطین را شکست داد برخی از تندروها اعتراض کردند. از قضا برخی از بازیکنان تیم فلسطین دارای تابعیت دوگانه اسرائیلی هستند و البته برخی از آنها نیز در لیگ فوتبال اسرائیل بازی می کنند. تابعیت اسرائیلی این بازیکنان تیم های ایرانی را از بازی با آنها محروم می سازد.

فوتبال در ایران انقلابی همیشه و بیشتر هم در زمانی که ایران میزبان تیم های فلسطینی باشد. سیاسی بوده است. در اکتبر ۲۰۱۱، تیم فوتبال ایران میزبان تیم فلسطین بود که این تیم را ۷ بر صفر شکست داد. حسین شریعتمداری، مدیر مسئول نشریه کیهان اعتراض کرد. او بازیکنان فلسطینی را تحت ظلم اسرائیل می دانست و استدلال می کرد که گلزنی به آنها جای خوشحالی ندارد.

چرا این خبر مهم است؟ زیرا در حالی که نظام ایران ورزشکاران خود را تشویق به شکست مقابل فلسطینی ها می کند. مردم و تیم های ملی ایران این ایدئولوژی رسمی را رد میکنند؛ زیرا آنها برنده شدن را ترجیح می دهند.

ایران مقابل ایران غیر ایران

آیا ترکیه ابرهای ایران را می دزد؟

طی دو ماه گذشته عکس هایی دست به دست می شوند که شرایط آب و هوایی متضاد را در ترکیه و ایران نشان می دهند. در حالی که ترکیه آسمانی ابری و قله های پوشیده از برف دارد. به نظر می رسد چیزی جز آسمان خالی و کوه های خشک در آن یکی از نظریه ها این است که ترکیه ابرهای ایران را می دزدد و الگوهای آب و هوا را برای منحرف کردن ابرهای بارانی از ایران دستکاری می کند چنین ادعاهایی تازگی ندارند. در سال ۲۰۱۸ یک مقام ایرانی، دشمنان خارجی ایران، عمدتاً اسرائیل را به دستکاری آب و هوا برای ایجاد خشکسالی متهم کرد.

در ان سوی مرز در ایران خبری وجود ندارد. چرا؟

چرا این خبر مهم است؟ این تئوری های دو هدف سیاسی جدی را دنبال می کنند. اولاً آنها نظام ایران را از مسئولیت این واقعیت که سیاست های ضعیف زیست محیطی این کشور باعث خشک شدن دریاچه ها و رودخانه ها می شود. تبرته می کنند. دوم تئوری ها چهره دشمنان ترسناک را خدشه دار می کنند. بزرگترین دریاچه ایران دریاچه ارومیه، بیش از یک دهه است عمدتاً به دلیل سدسازی بیش از حد ، در حال کوچک شدن است. نکته مهم این است که این دریاچه در آذربایجان ایران و در مجاورت مرز ایران با ترکیه قرار دارد. (جمهوری آذربایجان و ترکیه فقط متحدان نظامی نیستند. آنها همچنین از نظر قومی از طریق زبانهای قابل فهم متقابل به هم نزدیک هستند.) تبخیر دریاچه ارومیه باعث نارضایتی جدی آذربایجانی های ایران شده است که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند و با آذربایجانی ها و ترک ها پیوند خویشاوندی قوی دارند.

بنابراین ایران مشتاق است تا با ادعای اینکه ترکیه مسئول این فاجعه زیست محیطی است. وجهه مثبت ترکیه را در میان آذربایجانی های ایران مخدوش سازد.

انگلیسی سخن گفتن امیر عبداللهیان

ایرانی ها حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه را پس از یک سخنرانی به زبان انگلیسی در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره وضعیت غزه به تمسخر می گیرند. ویدئوی این سخنرانی در ایران دست به دست می شود. بسیاری از ایرانیان می گویند که از این واقعه احساس خجالت می کنند. برخی از کاربران شبکه های اجتماعی امیر عبداللهیان را مایه رسوایی در صحنه جهانی خواندند. دیگران به شوخی گفتند که حوزه تخصص او قتل بوده به انگلیسی، جمشید چالگی مجری سابق سرویس فارسی صدای آمریکا با کنایه به وزیر امور خارجه التماس کرد که رحم کند و زبان انگلیسی را اسلامی نکنند چالنگی به اعدام اخیر زندانیان سیاسی توسط ایران اشاره می کرد که در ضمن سخنرانی وزیر امور خارجه در نیویورک در سازمان مثل اتفاق افتاد.

خلیل الله بلوچی یک فعال قومی بلوچ است تسلط امیر عبداللهیان به انگلیسی را با یک فروشنده خیابانی مین از استان سیستان و بلوچستان که قسمت سنی نشین فقیری است مقایسه کرد با این حال، حامیان تندرو نظام از امیر عبدالهیان دفاع کرده اند و گفته اند که یک وزیر خارجه لزوماً نباید با دانش زبانهای خارجی قضاوت شود.

چرا این خبر مهم است؟ زیرا در تصمیمات پرسنلی جمهوری اسلامی وفاداربه نظام بر خوفه گرایی غلبه دارد. این همان چیزی است که ایرانی ها در رسانه های اجتماعی وقتی دیپلمات ارشد انتظام را مسخره میکنند به آن اشاره می دارند. اینکه تنها فردی می توانند از نردبان اجتماعی اقتصادی بالا بروند که چاپلوس باشند. امیر عبداللهبان با عضویت در نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به سرعت در صفوف نخبگان سیاسی ایران صعود کرده است. ایرانی ها این را به عنوان دلیلی بر وفاداری او به نظام میدانند تا شایستگی او به عنوان وزیر خارجه .

بیت رهبری

حضرت آیت الله علی خامنه ای رهبر ۸۳ ساله جمهوری اسلامی هر سال  در نوروز به مشهد که اولین شهر مقدس اسرانیان است ، میرود.

اگر برخی از خانواده بزرگ حضرت آیت الله خامنه ای به دلیل اختلافات سیاسی راه خود را از رهبری جدا کرده اند. اما بستگانی که رابطه خود را با ولی فقیه قطع نکرده اند؛ هر نوروز به دیدار ایشان می روند.

چرا این خبر مهم است؟ زیرا رسانه های دولتی ایران مقام معظم رهبری را به عنوان یک رهبر متواضع با شخصیت و در دسترس نشان می دهند.

سعید قاسمی نژاد مشاور ارشد ایران و اقتصاد مالی در بنیاد دفاع از دموکراسی ها ( FDD) است که در برنامه ایران و مرکز قدرت اقتصادی و عالی (CEFT) FDD) مشارکت دارد.