ایران هیولای فرانکشتاین را در خاورمیانه خلق کرد

ایران هیولای فرانکشتاین را در خاورمیانه خلق کرد

میل: ۲۱ فوریه ۲۰۲۳

نویسنده لندرو لاتهام

این روزها عقل سلیم تشخیص می دهد که تهران پشت وقایع خشونت آمیز و حملات مختلفی است که توسعه شرکا و نیابت هایش در سراسر خاورمیانه انجام می شود اما واقعیت بسیار پیچیده تر از این است. شاید بهترین راه برای درک رابطه ایران و به اصطلاح محور مقاومت این باشد که این رابطه را از دریچه رمان ترسناک کلاسیک مری شلی، فرانکشتاین مشاهده کنیم.

دکتر ویکتور فرانکشتاین هیولای خود را به امید بهبود ثروت و پیشرد منافع خود خلق کرد و ایران نیز به همان دلایل کلی هیولای خود را خلق کرده است. ایران محور مقاومت را که شامل حماس حزب الله و حوثی ها می شود. به عنوان نوعی جان پناه دفاعی و سیر حفاظتی ایجاد کرد تا اسرائیلی ها، سعودی ها و به ویژه آمریکایی ها را از تهدید نظامی برای حاکمیت و امنیت کشور دارد. بنابراین محور مقاومت جمهوری اسلامی اساساً باید هم حامل و هم بازدارنده باشد به تغییری جداکثری، این محور به باز در حمایت از این استراتژی تهران به شرکای خود و نیروهای نیابتی خود در سراسر منطقه منابع مورد نیاز – بودجه آموزش تسلیحات و اطلاعات را برای تبدیل آنها به نیروهای رزمی مؤثر ارائه داد هدف این بود که مجموعه ای از نیروهایی ایجاد شود که  ابزاری برای تحکیم قدرت و نفوذ تهران در سراسر خاورمیانه تلقی شوند.

که بتواند به تنهایی از ایران در برابر خطر حمله محافظت کند بلکه نتواند به سرمایه های آمریکا، اسرائیل و عربستان آسیب برساند. بر این اساس ایران فکر می کرد که می تواند برنامه منطقه ای خود را پیش ببرد. به عبارت دیگر، تهران می خواست شبکه ای از شرکا و نمایندگان نیابتی ایجاد کند تا توانایی های دفاعی و بازدارندگی ایران را تکمیل نماید.

اما همانطور که دکتر فرانکشتاین در نهایت مرکز واقعاً هیولای خود را کنترل نکرد. ایران نیز هرگز واقعاً محور هیولایی را که ایجاد کرده، کنترل نکرده است در بهترین حالت منافع ایران و اعضای آن محور در یک راستا گسترده است. اما هر یک از شرکا و نمایندگان ایران در نهایت برنامه پویایی سیاسی داخلی و نگرانی های ژئوپلیتیکی خاص خود را دارند و انگیزه هر یک از این عوامل بیشتر از منافع مشترک آنها با ایران است. به طور خلاصه، شرکا و نمایندگان ایران بیشتر شبیه هیولاهایی از نوع ساخته دکتر فرانکشتاین هستند.

من نیازی به یادآوری عواقب وحشتناک ناتوانی دکتر فرانکشتاین در کنترل هیولایی که خلق کرده است را به اکثر خوانندگان ندارم اما برای برخی ارائه یک خلاصه کوتاه ضروری و مفید خواهد بود. در نسخه اصلی شلی، هیولا در آغاز یک موجود بی گناه است. اما به تدریج با بیزاری از خود و احساسش مبنی بر اینکه هم توسط خالقش و هم از سوی کل بشریت به او خیالت شده، به یک آدمکش قاتل تبدیل می شود. او سپس منافع خود را همانطور که آنها را درک می کند. معمولاً با استفاده از خشونت دنبال می کند.

همانطور که در بالا گفته شد. تمام هدف محور مقاومت ایران کمک به ایمن سازی ایران و نظام دین سالار آن در برابر دشمنان منطقه ای و ابر قدرت آمریکا بود. اما این هرگز تنها وسیله برای رسیدن به این هدف بود. تهران همچنین گهگاه به دنبال ایجاد امنیت بیشتر از طریق مذاکره با ایالات متحده و دیگر قدرت های منطقه ای و جهانی بوده است.

معروف ترین اقدام ایران برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) – با نام مستعار توافق هسته ای ایران – بود که چند قدرت جهانی پس از ۲۰ ماه مذاکره در سال ۲۰۱۵ با آن موافقت کردند. این توافق در ازای رفع تحریم ها، محدودیت های قابل توجهی را برای برنامه هسته ای ایران ایجاد کرد. برجام البته زمانی که ایالات متحده در زمان پرزیدنت ترامپ تغییر مسیر داد و صراحتاً توافق را رد کرد و به جای آن استراتژی فشار حداکثری علیه ایران را انتخاب کرد، از بین رفت.

با این حال، پس از انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ مذاکرات بین تهران و واشنگتن از سر گرفته شده زیرا دولت آتی بایدن به دنبال برهم زدن برجام بود. مذاکرات غیر مستقیم با تهران در ابتدا به نتیجه نرسید اما زمینه را برای مذاکرات غیر مستقیم بعدی فراهم کرد که هدف آن کاهش تنش های منطقه ای کاهش تجربه های آمریکا و به طور اساسی محدود کردن برنامه هسته ای ایران بود.

در نتیجه این تلاشهای اخیر تنش زدایی شکننده تا اواسط سال ۳۰۲۳ برقرار شد. نیروهای نیابتی ایران حمله به نیروهای آمریکایی را متوقف کرده بودند و تهران دکمه توقف غنی سازی اورانیوم در سطح بالا را زده بود در مقابل، واشنگتن برخی از منابع مالی ایران را آزاد کرد و با تبادل زندانیان که در سپتامبر همان سال انجام شد موافقت کرد. به طور قابل توجهی این دور نسبتاً موفق مذاکرات راه را برای دور بلند پروازانه تری از مذاکرات که قرار بود در ۱۸ اکتبر در عمان برگزار شود، هموار کرد.

در همین جا بود که هیولایی که تهران آفریده است شروع به ویران کردن خالقش کرد؛ در پس زمینه سال انتخابات آمریکا و در شرایطی که ایران به طور گسترده در اعمال خشونت بار حماس شریک شده است. بعد از اقدامات تهاجمی حزب الله و حوثی ها تعامل جدی دیپلماتیک بین واشنگتن و تهران غیر ممکن و مذاکرات عمان به سرعت لغو شد.

برای ادامه این قیاسی مذاکرات با ایالات متحده که ممکن بود به طور قاطع برنامه هسته ای ایران را تضمین کند، از بین رفت. زیرا هیولایی که تهران ایجاد کرد. دهن مستقل خودش را دارد و هیولاهای تهران مانند هیولای دکتر فرانکنشتاین، طرفینی جهنمی برای تحصیل درد و رنج در خود دارند.

بنابر این اعمال خشونت بار حماس در ۷ اکثر و تلاش حوثی ها برای ایجاد اختلال در کشتیرانی دریای سرخ، اساساً برنامه های مربوط به اعضای محور مقاومت بوده یا هستند به ایران امری که در نهایت منجر شد به تصمیم و اشکتن برای توقف – یا شاید تعلیق نامحدود – مذاکراتی که ممکن بود نظام را ایمن کرده و در را به سوی رفاه بیشتر برای مردم ایران باز کند.

اندرو لا نام استاد روابط بین الملل در کالج Macalester در سنت پل مینی نفر عضو ارشد مؤسسه صلح و دیپلماسی و عضو غیر مقیم در اولویت های دفاعی در وانکس، دی سی