ایالات متحده به یک سیاست جدید در مورد ایران نیاز دارد و این شامل تغییر نظام است، اما تغییری نه از نوع سنتی آن

ایالات متحده به یک سیاست جدید در مورد ایران نیاز دارد و این شامل تغییر نظام است، اما تغییری نه از نوع سنتی آن

شورای انلاتیک ۲۲ فوریه ۲۰۲۴

نوشته کلی شانون

از زمان تأسیس جمهوری اسلامی در سال ۱۹۷۹ رهبران ایران بر این باور بودند که ایالات متحده به دنبال تغییر نظام برای عقب انداختن انقلاب اسلامی و بازگرداندن هژمونی ایالات متحده در ایران است. با این حال ایالات متحده این امر را به عنوان یک هدف سیاسی زود رس دنبال نکرده است. همچنین به نظر می رسد سیاست ایالات متحده شامل عدم دخالت مستقیم در امور داخلی ایران باشد. در سالهای اخیر سیاست گذاران ایالات متحده به ایران – و به طور کلی خاورمیانه ، اولویت کمتری نسبت به سایر مناطق مانند اوکراین داده اند. آنها در مقابل؛ سیاست مهار را در قبال ایران دنبال کرده اند تا ایالات متحده بتواند به جاهای دیگری متمرکز شود.

این سیاست آشکارا شکست خورده است. جمهوری اسلامی نسبت به رفتارهای بین المللی خود با این باور که غرب – به ویژه ایالات متحده برای متوقف کردنش بسیار ضعیف است. به طور فزاینده ای اطمینان پیدا کرده است.

نتیجه این است که ایران امروز یک کشوری مهم برای ثبات صلح و حقوق بشر در خاورمیانه میباشد. حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ توسط حماس، متحد ایران به اسرائیل و حملات متعاقب به کشتیرانی در دریای سرخ توسط شورشیان حوثی یمن که مورد حمایت ایران هستند، بر دو واقعیت مهم تاکید می کند.

اول اهمیت حیاتی ثبات خاورمیانه برای امور جهانی

دوم نیاز شدید ایالات متحده به بازنگری در سیاست خود در قبال ایران

اگر آمریکا رویکرد خود را در قبال ایران تغییر ندهد

زمان تغییر سیاست فرا رسیده است. علیرغم تحریم های شدید بین المللی علیه ایران این کشور با مقاومت رفتار خود را تعدیل نکرده است. ایران تحریم ها را مانند زمانی که نفت به چین می فروشد نادیده میگیرد. تعامل محدود ایالات متحده با ایران نیز نتوانسته بدترین انگیزه های تهران را نسبت به آمریکا را مهار نماید علیرغم امضای موفقیت آمیز برنامه جامع اقدام مشترک برجام که به توافق هسته ای ایران نیز معروف است. خروج یکجانبه آمریکا از این توافق در دوران دولت دونالد ترامپ ایران را برای ادامه غنی سازی اورانیوم تشویق کرد. عدم هماهنگی بین دولتهای مختلف ایالات متحده، بازگشت موفقیت آمیز به میز مذاکره در مورد مسائل هسته ای را بعید می نماید در همین حال ایران همچنان به دیپلماسی خود ادامه می دهد. حملات موشکی این کشور علیه عراق، سوریه و پاکستان در ۱۵ و ۱۶ ژانویه همچنین نشان دهنده تمایل روز افزون نظام برای استفاده از نیروی نظامی در خارج از مرزهایش می باشد.

از آخرین باری که سیاست آمریکا در قبال ایران تنظیم شد جهان تغییر کرده است. بلوک با نفوذی از کشورها – به رهبری روسیه و چین – برای به چالش کشیدن نظم بین المللی به رهبری ایالات متحده بوجود آمده است. ایران با پیوستن به این بلوک متحدان مهمی به دست آورده است. مشارکت رو به رشد تهران با مسکو و پکن از طریق کمک هایش به روسیه در جنگ اوکراین حمایت دیپلماتیک راه نجات اقتصادی و افزایش اعتبار نظامی را برای این کشور فراهم می سازد. به سادگی، جهان امروز در محکومیت رفتار ایران بسیار کمتر از دهه های گذشته است. سیاست ایالات متحده باید با این تغییر ژئوپلیتیک سازگار شود.

با این حال، وضعیت داخلی ایران نیز به نحوی چشمگیر تغییر کرده است که میتواند به نفع اهداف سیاست ایالات متحده باشد. در حالی که ایران در دو دهه گذشته با امواج متعدد اعتراضات مردمی مواجه بود قیام زن زندگی، آزادی که در سپتامبر ۲۰۲۲ آغاز شد، به طور مشخص با اعتراضات قبلی متفاوت است. در حالی که مردم در اعتراضات قبلی خواستار اصلاحات بودند.

بسیاری از ایرانیان اکنون دیگر اعلام می کنند که اصلاح جمهوری اسلامی غیر ممکن است. جنبش کنونی خواهان پایان نظام و ایجاد یک دموکراسی سکولار است سیاستگذاران ایالات متحده باید به این تغییر حیاتی توجه داشته باشند. اگر یک ایران دموکراتیک توسعه یابد بیشتر مشکلات رفتار فعلی ایران حل میشود. یک ایران باثبات و دموکراتیک به شدت به نفع منافع ملی آمریکا خواهد بود.

در حالی که اعتراضات گسترده ۲۰۲۲-۲۰۲۳ خاموش شده است شهروندان ایرانی به ویژه زنان همچنان به سرپیچی از نظام ادامه میدهند مردم ایران به احتمال زیاد دیدگاه خود را در مورد حکومت دینی تغییر نمی دهند و انظام نمی تواند در دراز مدت در برابر چنین مخالفت های گسترده داخلی دوام بیاورد. پس از چهار دهه حکومت ناکارآمد مردم ایران چیزهای زیادی برای از دست دادن ندارند بلکه با تلاش برای تغییر بنیادی چیزهای زیادی به دست می آورند. با این حال برخورد نظام  بر معترضان و هر کسی که کوچکترین نشانه ای از احساسات ضد نظام را ابراز می کند نشان می دهد که اعتراضات توده ای به تنهایی برای سرنگونی دولت کافی نخواهد بود – تاکتیک های سال ۱۹۷۹ در دهه ۲۰۲۰ کافی نیست. استراتژی های اضافی لازم است و حمایت بین المللی برای تضمین موفقیت هر جنبش دموکراتیک توده ای در ایران حیاتی خواهد بود.

بنابراین، ایالات متحده باید سیاست جدیدی را با هدف حمایت از مردم ایران در تغییر سیستم حکومتی خود ایجاد کند. این نباید یک سیاست تغییر نظام  به معنای سنتی باشد در حالی که ایالات متحده از لحاظ تاریخی در سرنگونی آشکار یا پنهان دولت های خارجی – از جمله برکناری محمد مصدق نخست وزیر ایران در سال ۱۹۵۳ – موفق بوده در مدیریت پیامدهای بلند مدت چنین اقداماتی بد عمل کرده است. نتایج جنگهای پس از ۱۱ سپتامبر ایالات متحده در افغانستان و عراق آخرین نمونه ها تاریخ ایران نیز ثابت می کند که تغییر نظام نمی تواند از بیرون صورت گیرد. هر حکومتی که توسط یک قدرت خارجی تحمیل شود – یا حتی چنین به نظر برسد – فاقد مشروعیت داخلی خواهد بود. از زمان انقلاب مشروطه ایران در سالهای ۱۹۰۵ ، ۱۹۱۱پایان دادن به نفوذ خارجی بر رهبران ایران دلیل اصلی مخالفت و سرنگونی ایرانیان با دولت های قبلی از جمله سلطنت پهلوی در سال ۱۹۷۹ بوده است. بنابراین هر دولتی که جایگزین جمهوری اسلامی شود توسط مردم ایران که اصالتاً کاملاً بومی هستند باید پذیرفته شود دولت جایگرین میتواند اتحادهای خارجی داشته باشد. اما با مداخله خارجی قابل نصب نیست.

رویکرد سنتی ایالات متحده در استفاده از مداخله نظامی با کودتا برای انجام تغییر نظام به طور جبران ناپذیری هر دولتی را که جایگزین تتوکراسی کنونی شود. لکه دار خواهد کرد.

به جای تغییر نظام سنتی ایالات متحده باید رویکردی دو جانبه برای کمک به مردم ایران در تعقیب تغییر دموکراتیک اتحاذ کند در کوتاه مدت سیاستگذاران ایالات متحده باید به دیپلماسی دشوار و بازدارندگی با جمهوری اسلامی ادامه دهند و تا حد امکان از رفتار به ایران بکاهند و در عین حال در نظر داشته باشند که تنش زدایی واقعی با نظامی که ضد آمریکایی بودن عنصر اصلی آن است. با توجه به ماهیت ایدئولوژی آن امکان پذیر نیست.

در دراز مدت ایالات متحده باید سیاست کمک اشکار و پنهان به مردم ایران را برای ایجاد شرایط برای به وجود آوردن و حفظ یک جنبش توده ای موفق برای دموکراتیزه کردن ایران و همسو کردن رفتار آن با هنجارهای جهانی و حاکمیت قانون، به ویژه در مورد حقوق بشر اجرا کند. برای دستیابی به این هدف بلند مدت سیاستگذاران ایالات متحده باید در برابر مذاکره با رهبری ایران مقاومت کنند. آنها باید در عوض به ایرانیان ضد نظام در کشور به ویژه فعالان با تجربه حقوق زنان، و ناراضیان در تبعید گوش فرا داده و به مردم ایران کمک نمایند تا خود را برای تغییر رهبری در کشورشان قدرتمند کنند.

چنین رویکردی در سیاست در تاریخ ایالات متحده نادر است با این حال سوابقی وجود دارد که آمریکایی ها با اتخاذ نقش حمایتی و تعهد واقعی به دموکراسی و حقوق بشر که با موفقیت اهداف ایالات متحده و امنیت بین المللی را تضمین کرده و از تغییرات مثبت در خارج از کشور حمایت نموده است. به جای مداخله مستقیم اشکال ظریف حمایت ایالات متحده از جنبش های ضد کمونیستی در اروپای شرقی در اواخر جنگ سرد به ویژه جنبش همبستگی در لهستان، به این جنبش ها کمک کرد تا در نهایت دولت های کمونیستی خود را به تنهایی سرنگون کرده نظام های دموکراتیک نوپا را بسازند جنگ سرد ۱۹۸۹ – ۱۹۹۱ در حالی که دولت ایالات متحده برای دهه ها در محکوم کردن رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی تردید داشت، حمایت صریح مردم ایالات متحده از جنبش ضد آپارتاید و مشارکت فعال در واگذاری قدرت به مردم آفریقای جنوبی کمک کرد تا به آپارتاید نژادی پایان دهند و یک دولت دموکراتیک فراگیر به رهبری نلسون ماندلا در سال ۱۹۹۲ / ۱۳۷۳) ایجاد کنند. به روز رسانی این رویکردها برای قرن بیست و یکم میتواند کمک زیادی به ایرانیان برای ساختن ایرانی کند که دیگر تهدیدی برای مردم خود با ثبات منطقه ای نباشد.

سیاستگذاران ایالات متحده می توانند ابزارهای مختلفی را در چندین جبهه برای دستیابی به این هدف به کار گیرند و ایالات متحده باید این کار را با مشارکت متحدان دموکراتیک خود انجام دهد. کشورهایی که هیچ سابقه مشکل آفرینی در رابطه با ایران ندارند – مانند ایرلند، آفریقای جنوبی موریس نیوزلند یا ژاپن – برای این کار مناسبتر هستند. در اصل، ایرانیان دگراندیش برای سازماندهی یک جنبش قدرتمند اپوزیسیون به فضا منابع حمایت معنادار بین المللی و معیاری برای حفاظت نیاز دارند. سیاست ایالات متحده در خدمت حمایت از این صداهای سرکوب شده در ایران خواهد بود.

برای اجرای این سیاست ایالات متحده به طور مخفیانه با ایرانیان و به طور آشکارا برای حمایت بین المللی از مردم ایران همکاری خواهد کرد. در ایران سیاستگذاران ایالات متحده باید تا حد امکان افراد کلیدی در داخل کشور را شناسایی کنند تا با آنها همکاری کنند. در حالت ایده ال این افراد باید افرادی با نفوذ محلی یا ملی باشند که بتوانند کارها را به انجام رسانند.

پتانسیل رهبری را نشان دهند دیدگاههای متنوعی را به روی میز بیاورند و ایده های روشنی در مورد اینکه ایران پس از جمهوری اسلامی چگونه باید باشد داشته باشند. زندانهای ایران پر از چنین رهبرانی است. بسیاری دیگر در سراسر کشور در حال ظهور هستند. ایالات متحده با این گروه ها همکاری خواهد کرد تا به ایجاد و اجرای کارگاههایی برای ایرانیان در زمینه ظرفیت سازی دموکراتیک برنامه ریزی استراتژیک بهترین شیوه های حکومت داری و کمک به ایده هایی برای حمایت اقتصادی از شرکت کنندگان جنبش کمک نموده و این ایرانیان را با فعالان خارج از کشور مرتبط سازد.

تجربه ایالات متحده همچنین باید راهی برای ارائه دسترسی مطمئن و ایمن به اینترنت بیابید که یک با ردیابی آن برای نظام آسان نباشد. انجام این کار برای سازماندهی جنبش و تلاشهای آموزشی ضروری است.

در این مسیر سیاستگذاران ایالات متحده باید در برابر اصرار برای انتصاب یک رهبر اپوزیسیون خاص مقاومت کنند و از ایجاد وضعیت احمد چلبی سیاستمدار عراقی و دبیر کل کنگره ملی عراق و یکی از شناخته شده ترین چهره های مخالف صدام  دیگری اجتناب کنند. مردم ایران رهبران خود را در آینده پس از جمهوری اسلامی انتخاب خواهند کرد. همانطور که باید باشد.

با این حال ایالات متحده میتواند تلاش کند تا دیاسپورای ایرانی مهاجران خارج از کشور را متحد کند. گردهمایی بی سابقه دیاسپورا در حمایت از جنبش زن زندگی آزادی حمایت اخلاقی بسیار مورد نیاز و تقویت بین المللی صدایشان را برای معترضان در میدان داخل ایران فراهم کرد. هنگامی که ائتلاف رهبران دیاسپوریک در اواخر بهار ۲۰۲۳ فروپاشید، ضربه بزرگی به جنبش در ایران بود. ایجاد همیشگی و اتحاد در دیاسپورای دیرینه جناحی دشوار خواهد بود. با این حال، وجود یک صدا و حمایت مالی یکپارچه دیاسپوریک از جنبش اپوزیسیون در ایران یک جزء کلیدی در موفقیت نهایی چنین جنبشی خواهد بود.

در سطح بین المللی ایالات متحده و متحدانش باید توجه جهان را به ایران حفظ کنند. در حال حاضر حمایت قابل توجهی از ایرانیان در میان مردم جهانی وجود دارد. همانطور که بسیاری از اعتراضات همبستگی در سراسر جهان در جریان جنبش زن زندگی آزادی نشان می دهد. دولت ها باید با افکار عمومی جهانی همسو شوند. همانطور که ایالات متحده و متحدانش با اتحاد جماهیر شوروی در دوران جنگ سرد انجام دادند جامعه بین المللی نیز باید با صدای بلند همه موارد سیاسی توسط جمهوری اسلامی را محکوم کند محکومیت بین المللی رفتار ایران از طریق بیانیه های یکپارچه ائتلافی از دولت های ضد نظام – ترجیحاً دموکراتیک – و همچنین مخالفت یکپارچه با ایران با داشتن مواضع تأثیر گذار مرتبط با حقوق بشر در سازمان ملل با نمایندگی این کشور در مشروعیت بخشیدن به مجامع بین المللی جهان مانند مجمع اقتصادی داووس به حفظ فشار بین المللی بر جمهوری اسلامی کمک خواهد کرد.

نظام از فشار جهانی برای تعدیل رفتار خود مصون نیست. سیاستگذاران ایالات متحده همچنین می توانند برای تشویق افزایش حمایت عمومی ایالات متحده از مردم ایران کارهای زیادی انجام دهند. رسانه های بین المللی، سیاست گذاران ایالات متحده و متحدان دموکراتیک میتوانند از دانش و حقیقت به عنوان سلاح استفاده کنند جمهوری اسلامی متکی بر نادرستی و ناراستی است. تابش نور شدید بر این ناراستی ها و مقابله با آنها با حقیقت رویکرد ارزشمندی برای مبارزه با خودکامگی و ظلم خواهد بود تلاشهای تبلیغاتی برای ایجاد شکاف بین روسیه و ایران و همچنین تضعیف حمایتهای روسیه توسط نیروهای درجه دوم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش به تضعیف نظام نیز کمک می کند.

اگر همانطور که پرزیدنت جو بایدن تاکید کرده است. بزرگترین چالش جهانی امروز جنگ بین خودکامگی و دموکراسی باشد.

پس ایران یک جبهه اصلی در این جنگ است قیام زن زندگی آزادی بر پیامدترین جنبش دموکراتیک توده ای در جهان امروز است. حمایت از رشد بلوغ و موفقیت نهایی این جنبش به تنها از نظر اخلاقی درست بلکه یک موضع منطقی استراتژیک برای ایالات متحده می باشد. تحقق این سیاست مستلزم سالها تعهد و باز تعریف سیاست تغییر نظام است.

اما کمک به مردم ایران برای پایان دادن به رفتار به جمهوری اسلامی یک پیروزی بزرگ برای دموکراسی، حقوق بشر و در نهایت ثبات جهانی خواهد بود. ایرانیان اراده و ظرفیت ایجاد آینده ای روشن تر را دارند. آیا سیاستگذاران ایالات متحده کمک خواهند کرد؟

در موسسه Rita Ricardo-Campbell, W.Glenn Campbell دکتر کلی جی شانون ۲۰۲۳-۲۰۲۴ همکار ملی هوور در دانشگاه استنفورد و دانشیار تاریخ در دانشگاه آتلانتیک فلوریدا است.