میدان های مشترک میان کشورهای خلیج (فارس) و ایران …. مبارزه بر سر ثروت های نفتی

میدان های مشترک میان کشورهای خلیج (فارس) و ایران …. مبارزه بر سر ثروت های نفتی

الجزیره: 22 اوریل

مدیریت میادین مشترک نفت و گاز بین کشورهای خلیج (فارس) و جمهوری اسلامی ایران موضوعی پیچیده است که در آن منافع اقتصادی، سیاسی و امنیتی در هم تنیده شده و چالشهای بزرگی را در زمینه همکاری و گفت و گو ایجاد می کند.

از سال گذشته میلادی کشمکش های دیپلماتیک بر سر میدان گازی الدره واقع در مرز عربستان و کویت تشدید شده است زیرا تهران تاکید می کنند که در این میدان مشترک بین کویت و عربستان سهم دارد در حالی که کشورهای حوزه خلیج (فارسی) از جمهوری اسلامی ایران میخواهند برای اثبات حقوق خود اقدام به ترسیم مرزها نماید.

این میدان در سال ۱۹۶۷ در آبهای خلیج (فارس) کشف شد و عامل اختلاف طولانی میان ایران و کویت به شمار می رود به گونه ای که به بخش واقع در کویت ” الدره” و به بخش واقع در سمت ایران ” آرش ” گفته می شود.

اختلاف بر سر این میدان به دهه شصت قرن گذشته میلادی می رسد، زمانی که ایران و کویت هر کدام دو امتیار دریایی یکی به شرکت نفت انگلیس و ایران و دیگری به رویال داچ شل دادند.

این دو امتیاز مربوط به بخش شمالی میدان بوده که ذخایر قابل اکتشاف آن تقریبا ۲۲۰ میلیارد متر مکعب برآورد شده است. کویت و عربستان در سال گذشته علیرغم مخالفت ایران که این توافق را غیر قانونی توصیف کرد. توافقنامه ای برای توسعه مشترک این میدان امضا کردند.

عربستان و کویت در صدد توسعه میدان الدره به منظور تولید تا سقف یک میلیارد فوت مکعب استاندارد گاز طبیعی در روز و تولید ۸۴ هزار بشکه میعانات گازی در روز هستند.

پس از آنکه کشورهای شورای همکاری خلیج (فارس) در ابتدای ماه جاری میلادی اعلام کردند که ثروت میدان نفتی الدره تنها به عربستان و کویت اختصاص دارد اختلاف جمهوری اسلامی ایران با آنها وارد فصل جدیدی شد.

عربستان و کویت پس از نشست وزرای خارجه شش کشور عربستان، امارات، کویت، عمان، قطر و بحرین به میزبانی ریاض با صدور بیانیه مشترکی تاکید کردند که ثروت حاصل از این میدان تنها به آنها اختصاص دارد.

“خالد الانصاری تحلیلگر و کارشناس اقتصادی سعودی در رابطه با این پرونده میگوید که کشورش و سایر کشورهای خلیج (فارس) به موضوع مدیریت میادین مشترک نفت و گاز با ایران اهمیت زیادی میدهند زیرا این میادین منبع حیاتی اقتصاد و امنیت در منطقه است و به تامین نیازهای جهانی انرژی کمک قابل توجهی می کند.

الانصاری در گفت و گو با الجزیره نت افزود: علیرغم اینکه کشورهای خلیج (فارس) به ویژه عربستان موضع کاملا روشنی در این خصوص اتخاذ نموده و تاکید کردند که ثروت میدان الدره تنها متعلق به عربستان و کویت است اما در عین حال عربستان در مناسبت های مختلف از جمهور اسلامی ایران خواست تا به حل و فصل اختلافات مرزی بپردازد.

وی خاطرنشان کرد: علیرغم همه اینها هیچ گونه راه حل نهایی به دست نیامد تا بر اساس آن بتوان از میدان الدره بهره برداری نمود. وی توضیح داد: خواسته های ایران باعث ایجاد هیچ گونه حق قانونی نمی شود و تنها از راه انجام مذاکرات فنی و حقوقی می توان به راه حل دست یافت. وی ابراز داشت: عربستان و کشورهای حاشیه خلیج (فارس) در مواضع خود بر لزوم پایبند ماندن به قوانین بین الملل و چارچوب فعالیت های حقوقی و قانونی جهت حل و فصل اختلافات مربوط به میدانهای مشترک نفت و کار تاکید دارند. وی تاکید کرد: عربستان در اتخاذ تمامی اقدامات لازم جهت محافظت از حقوق خود در میدان الدره بر اساس قوانین بین الملل و توافقنامه های ترسیم مرزهای دریایی هیچ گونه شک و تردیدی به خود راه نمی دهد.

هر چند بحران مربوط به میدان الدره پیچیده است اما این تحلیل گر سعودی معتقد است که امکان حل و فصل آن از راه گفت وگو و مذاکره وجود دارد. وی در همین رابطه به تجربه های موفقیت آمیز گذشته در خصوص حل و فصل اختلافات بر سر میدان های مشترک نفت و کار میان جمهوری اسلامی ایران و برخی از کشورهای خلیج (فارس) همچون قطر اشاره کرد.

الانصاری خاطرنشان کرد: توافق ترسیم مرزهای دریایی میان قطر و ایران الگویی است که می توان با استفاده از آن بتوان مسائل مربوط به میدان الدره را حل و فصل نمود.

از سوی دیگر اطلاعات موجود حکایت از آن دارد که ایران به طور مستمر طی سالهای پس از انقلاب سال ۱۹۷۹ به استثنای دوران جنگ ایران و عراق میدانهای جدیدی کشف کرده است و طی آن ۷۳ میدان شامل ۲۶ میدان نفتی و ۳۷ میدان گازی کشف گردید.

ایران با کشورهای همسایه دستکم ۲۸ میدان مشترک شامل ۱۸ میدان نفتی و ۲ میدان گازی و ۶ میدان نفت و گاز در اختیار دارد و جزو اندک کشورهایی است که این همه میدان مشترک در اختیار دارد.

ایران در میان این ۲۸ میدان دارای ۱۲ میدان مشترک با عراق ۰ ۷ میدان مشترک با امارات و دو میدان مشترک با قطر و عمان و یک میدان مشترک با عربستان کویت و ترکمنستان می باشد.

میدان گاز مشترک شمال واقع در خلیج (فارس) و در مرز مشترک میان ایران و قطر بزرگ ترین میدان گاز جهان است و ذخایر گاز موجود در آن به ۳۹ تریلیون متر مکعب میرسد و ذخایر میعانات گازی آن ۵۶ میلیارد بشکه است.

از این میزان سهم ایران در بخش گاز ۱۴ تریلیون متر مکعب و در بخش میعانات گاز ۱۸ میلیارد بشکه یعنی معادل ۸ درصد گاز جهان است.

ایران ۱۰ درصد ذخایر نفت جهان و ۱۸ درصد ذخایر گاز طبیعی را در اختیار دارد و ۲۲ درصد ذخایر گاز ایران با عربستان کویت جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و قطر مشترک است و ۱۴ درصد ذخایر نفت ایران با عربستان، جمهوری آذربایجان ، امارات و عراق مشترک است.

بخش عمده ای از ذخایر نفت و گاز ایران در میدانهای مشترک میان ایران و همسایگانش واقع شده است. این میدان ها از نظر ژئولوژی تکمیل کننده یکدیگر و از نظر مالکیت مشترک هستند.