بهبود روابط ایران و مصر با وجود بحران های منطقه
العربی الجدید ؛ 26 اکتبر
روابط ایران و مصر در چهارشنبه گذشته شاهد دیدار میان عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر و همتای ایرانی وی (دکتر) مسعود پزشکیان در حاشیه نشست های بریکس در روسیه بود. علاوه بر آن چند روز پیش شاهد سفر (آقای) عباس عراقچی وزیر خارجه ایران به قاهره به عنوان سفر کم نظیر یک مقام ایرانی در این سطح طی سالیان گذشته بودیم . هم اکنون این سوال مطرح است که قاهره تا چه اندازه می تواند مانع از شدت گرفتن تنش میان اسرائیل و ایران شود.
محمد محسن ابوالنور کارشناس مسائل ایران در گفت وگو با العربی الجدید ابراز داشت : دیدار السیسی و (دکتر) پزشکیان به دلایل عمده ای حائز اهمیت بسیاری است . این دومین اجلاس ظرف کمتر از یک سال گذشته میان رئیس جمهور مصر و دو رئیس جمهور ایرانی است. برای اولین بار در تاریخ دو کشور السیسی در حاشیه نشست سران کشورهای عربی و اسلامی در ریاض در 11 نوامبر سال گذشته با (شهید) فقید ابراهیم رئیسی دیدار کرد سپس با (دکتر) پزشکیان دیدار نمود.
ابوالنور افزود : ایران و مصر به عنوان دو قدرت منطقه ای رسوخ یافته در جغرافیای خاومیانه حائز اهمیت هستند . این دو کشور یکی از مهم ترین معادلات و موازنه های ثبات و صلح و امنیت منطقه ای به شمار می روند .
ابوالنور خاطرنشان کرد : سفر عراقچی به مصر و قبل از آن سفر وی به چند کشور عربی که تا ترکیه امتداد یافت، می خواست این پیام را به تل آویو و واشنگتن برساند که تهران می تواند ائتلاف های دیپلماسی منطقه ای گسترده ای ایجاد کند اما تل آویو فاقد چنین توانی است و وزیر خارجه اسرائیل از سفر حتی به یکی از پایتخت های منطقه عاجز و ناتوان است.
ابوالنور در ارتباط با اینکه این سفر فرصتی برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک دوجانبه میان قاهره و تهران است ، توضیح داد: رابطه دو کشور طی مدت گذشته شاهد پیشرفت چشمگیری بود . تاکید تهران در دوران ریاست جمهوری (شهید) رئیسی و (دکتر) پزشکیان بر ازسرگیری روابط ایران و مصر در سطح سفرا در سایه سیاست دیپلماتیک موزون در پیش گرفته شده از سوی مصر و حصول اطمینان از سوی ایران در مورد اهمیت داشتن روابط با قاهره شکل گرفته است.
ابوالنور تاکید کرد: این منافع مصر است که تاریخ ازسرگیری روابط با ایران را مشخص خواهد کرد نه هیچ چیز دیگری .
از سوی دیگر حسین هریدی سفیر سابق و معاون سابق وزیر خارجه مصر خاطرنشان کرد: پیشگیری از جنگ احتمالی نیازمند تلاش های منطقه ای و بین المللی است . تلاش مصر به تنهایی برای پیشگیری از چنین جنگی کافی نیست هر چند قاهره تمام تلاش خود را به کار می برد تا منطقه در چنین باتلاقی گرفتار نشود.
هریدی در گفت وگو با العربی الجدید ابراز داشت: مهم ترین پیام و برجسته ترین دستاورد تهران از تحرکات دیپلماتیک خارجی خود به ویژه با مصر آن است که کشورهای خلیج (فارس) متعهد شدند که به هیچ وجه در هیچ جنگی علیه ایران مشارکت نداشته باشند و سرزمین و حریم هوایی آنها در جنگ علیه تهران بکار نخواهند رفت. هریدی احتمال می دهد مصر نقش میانجی میان آمریکا و اسرائیل از یک سو و ایران از سوی دیگر را ایفا نماید تا مانع از گسترش تنش میان تل آویو و تهران و شعله ور شدن جنگ فراگیر شود.
از سوی دیگر عمرو هاشم ربیع نائب رئیس مرکز تحقیقات سیاسی و راهبردی در مرکز الاهرام در گفت وگو با العربی الجدید اظهار داشت : تلاش های سیاسی و دیدارها و سفرهای دیپلماتیک اخیر ایران نشان داد که تهران از مصر می خواهد به کشورهای خلیج عرب (فارس) این پیام را برساند که در صورت شعله ور شدن آتش جنگ میان ایران و اسرائیل بی طرف باقی بمانند و کشورهای خلیج (فارس) می بایست در این جنگ اگر با ایران همکاری نمی کنند دستکم در صف دشمن قرار نگیرند.
عمرو تاکید کرد : این تلاش ها در راستای تلاش های مصر به منظور سوق نیافتن منطقه به سوی یک جنگ گسترده قرار دارد و اینکه می بایست رویارویی در درون یک چارچوب قابل قبول باقی بماند .
وی احتمال داد که مصر نقش برجسته ای در میانجیگری میان تهران از یک سو و واشنگتن و تل آویو از سوی دیگر بازی کند به اعتبار اینکه مصر و امنیت آن در صورت شکل گیری این رویارویی از نظر سیاسی و اقتصادی و راهبردی بیشترین آسیب را خواهد دید.
وی گفت : مصلحت مصر اقتضا می کند مانع از شعله ور شدن آتش جنگ در منطقه گردد به ویژه با توجه به اوضاع اقتصادی پیچیده ای که مصر در آن قرار دارد و علاوه بر اینکه تحولات شکل گرفته در باب المندب و احتمال بسته شدن تنگه هرمز بر مصر تاثیر منفی دارد. همه اینها به عنوان اهرم فشار مراکز تصمیم گیری مصر را بر آن داشته تا نقش مهم و جدی جهت پیشگیری از چنین جنگی ایفا نماید و علاوه بر آن کشورهای خلیج (فارس) ممکن است در نتیجه جنگ میان اسرائیل و تهران آسیب ببینند و زمینه را برای موجی از خشونت و اقدامات انتقام آمیز فراهم نماید .
وی تاکید کرد : مصر به شدت اصرار دارد تا مانع از شکل گیری چنین جنگی شود.
نجاح الریس استاد روابط بین الملل و استاد دانشکده سیاست و اقتصاد در دانشگاه بنی سویف بعید دانست که ایران در تلاش ها و دیدارها و سفرهای اخیر خود کشورهای خلیج (فارس) را تهدید کرده باشد که در صورت پیوستن به اسرائیل در نبرد علیه ایران با واکنش های انتقامجویانه ای از سوی تهران مواجه خواهد شد.
الریس خاطرنشان کرد : قاهره ممکن نیست با چنین خواسته ای موافقت کند زیرا این امر یک نوع تجاوز علیه امنیت و حاکمیت ملی کشورهای خلیج (فارس) به شمار می رود و آنها حق دارند در راستای منافع و امنیت ملی خود هر گونه تصمیمی اتخاذ نمایند.
وی در گفت وگو با العربی الجدید ابراز داشت : تهران در دیدار وزیر خارجه خود از کشورهای عربی سعی کرد تا یک دیوار منطقه ای علیه جنگ فراگیر در منطقه و رویارویی نامحدود میان تهران و تل آویو ایجاد نماید زیرا این موضوع مورد تایید همگان است به اعتبار اینکه تمام کشورهای منطقه و جهان در صورت شعله ور شدن چنین جنگی آسیب خواهند دید. (م.غ)