عقب نشینی تاکتیکی عنوان دکترین دفاعی ایران در حال حاضر
الجزیره ؛ 19 اوت
پس از ترور اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس در تهران که جهان در انتظار پاسخ ایران علیه اسرائیل بسر می برد (حضرت آیت الله) علی خامنه ای رهبر ایران به تبیین دکترین دفاعی کشورش در برهه کنونی پرداخت که.
رهبر ایران در سخنرانی خود در حضور شماری از خانواده های شهدا اظهار داشت : ” دشمن ” سعی دارد تا با جنگ روانی در میان ما ترس و نگرانی و عقب گرد ایجاد کند.
وی گفت : بر اساس تفسیر قرآن کریم ” عقب نشینی غیر تاکتیکی ” در تمامی سطوح نظامی ، سیاسی ، رسانه ای و اقتصادی باعث برانگیخته شدن خشم خداوند می شود .
وی در عین حال تاکید کرد : عقب نشینی گاهی تاکتیکی است و گاهی یک تاکتیک خاص باعث پیشرفت می شود. این موضوع هیچ ایرادی ندارد.
برخی در تحلیل اظهارات یاد شده گفته اند که رهبری ایران با این اظهارنظر خود مجوز عقب نشینی بخاطر منافع کشور و ملت را صادر کرد . بدین ترتیب ایران ممکن است واکنش نشان ندهد و چه بسا وی با این اظهارنظر می خواهد سطح واکنش ایران را اگر در حد و اندازه پیش بینی های به عمل آمده تحقق نیابد، توجیه نماید. تحلیل یاد شده در حالی شکل گرفته که ایران و همپیمانانش، اسرائیل را به دریافت پاسخ در هم کوبنده تهدید می کنند.
عقب نشینی تاکتیکی عنوان دکترین دفاعی ایران در حال حاضر
اظهارات رهبر در داخل ایران با عناوین رسانه های نزدیک به جریان اصلاح طلب نزدیک است در حالی که رسانه های محافظه کار با چنین اهمیتی با برداشت یاد شده برخورد نکردند بلکه سعی کردند تا تحلیل اصلاح طلبانه جریان یاد شده را به حاشیه برانند. تحلیل اصلاح طلبان ایران در صدد آرام کردن اوضاع و فراهم کردن زمینه انجام یک پاسخ محدود است.
یحیی رحیم صفوی مشاور ارشد رهبری در امور نظامی چندی پیش تصریح کرد که ” ما باید عمق دفاع راهبردی خود را افزایش دهیم و از کشور خود در خارج از مرزهای مان دفاع کنیم . ”
وی توضیح داد : عمق دفاع راهبردی ما دریای مدیترانه و دریای سرخ است و باید آن را به میزان 5 هزار کیلومتر افزایش دهیم .
دکترین دفاعی ایران ساختار اساسی در راهبرد امنیت ملی ایران به شمار می آید و نمایانگر مجموعه ای از اصول و رویکردهایی است که ایران برای پیشبرد سیاست های نظامی و دفاعی خود در پیش گرفته است . این دکترین در سایه محیط منطقه ای و بین المللی در حال تغییر و تحول شکل گرفته است و بر مجموعه ای از عوامل تاریخی و جغرافیایی و دینی مبتنی است. این عوامل بر درک ایران از فرصت ها و تهدیدهای فراروی خود تاثیرگذار هستند.
با بررسی اندیشه یاد شده می توان به ماهیت کسب آمادگی ایران جهت دفاع از تمامیت ارضی و امنیت ملی خود پی برد. این اندیشه بر سه پایه مبتنی است که عبارتند از :
- پیشبرد توانمندی های بازدارنده نظامی
- در پیش گرفتن راهبردهای دفاعی چند جانبه از جمله جنگ غیرکلاسیک
- دستیابی به خودکفایی در صنایع دفاعی همچون موشک و پهپاد
- تقویت نفوذ منطقه ای و ترسیم خط ائتلافی برای خود امتداد یافته از مرزهایش تا مرزهای دشمن
درک چنین اندیشه ای برای تحلیل سیاست های ایران و ارزیابی ثبات منطقه و تاثیرگذاری این سیاست ها بر امنیت منطقه ای و بین المللی یک امر حیاتی به شمار می رود.
مصطفی نجفی استاد روابط بین الملل معتقد است که اظهارات رهبری در مورد عقب نشینی تاکتیکی بخشی از راهبرد نظامی و امنیت ملی ایران در چهار دهه گذشته یعنی پس از انقلاب اسلامی به شمار می رود.
به گفته نجفی ، منظور رهبری از اظهارات یاد شده نرمش تاکتیکی بدون عقب رفت راهبردی در اصول و پایه های درگیری است.
- دوری گزیدن از دخالت مستقیم در نبردها و شعله ور کردن جنگ ها
- اولویت دادن به دفاع به جای حمله
- تقویت بازدارندگی دفاعی
نجفی توضیح داد : ایران در چهار دهه گذشته سعی کرد تا اصول یاد شده را پایه فرآیند تصمیم گیری و الگوی رفتار خود قرار دهد.
وی گفت : ایران از نظر تاکتیکی بسیار انعطاف پذیر است و در همخوانی با شرایط و کشمکش های موجود از مهارت و توان خاصی برخوردار است.
نجفی در پایان اظهار داشت : این نرمش به شکل های مختلف در اولویت دادن به دفاع در برخی از درگیری ها و به حمله در شمار دیگری از کشمکش ها نمایان شده است.
از سوی دیگر کیان عبداللهی پژوهشگر مسائل سیاسی معتقد است که دکترین دفاعی رهبری بر آیه 60 سوره انفال قرآن کریم مبتنی است که بر روی آرم سپاه پاسداران انقلاب حک شده است یعنی ” وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّةٍ وَمِن رِباطِ الخَيلِ تُرهِبونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُم وَآخَرينَ مِن دونِهِم لا تَعلَمونَهُمُ اللَّهُ يَعلَمُهُم ۚ وَما تُنفِقوا مِن شَيءٍ في سَبيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيكُم وَأَنتُم لا تُظلَمونَ”.
عبداللهی در گفت وگو با الجزیره نت بر پایه این آیه معتقد است که دکترین دفاعی رهبری بر اصل بازدارندگی مبتنی است . بازدارندگی البته به معنای جنگ پیشگیرانه بکار رفته از سوی غربی ها به ویژه آمریکایی ها نیست که به منظور توجیه تجاوز خود علیه سایر کشورها آن را به کار می برند. در واقع دکترین بازدارندگی ایران تجاوز به سایر کشورها را مردود می داند.
عقب نشینی تاکتیکی عنوان دکترین دفاعی ایران در حال حاضر
عبداللهی گفت : تجربه جمهوری اسلامی نشان می دهد که تا کنون به هیچ کشوری تجاوز نظامی نکرده است اما با این حال توان نظامی خود را در سطح بالایی نگه داشته است که نیاز ایران را برآورده کرده و مبتنی بر اصول اساسی این کشور است تا آنجا که هیچ کشوری جرات تجاوز نظامی علیه ایران را ندارد.
به گفته عبداللهی ، بر پایه دکترین دفاعی رهبری مسائل مربوط به دفاع تنها در بعد نظامی منحصر نمی شود بلکه می بایست هر گونه شکافی را بپوشاند که ممکن است به دشمن امکان تسلط یافتن بر ملت و سرزمین ایران را ببخشد. (م.غ)