گفتمان وحدت و مقاومت
گزارش تحلیلی راهبردی از سخنرانی مقام معظم رهبری مدظله‌العالی
موضوع: در دیدار با مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی
تاریخ: فروردین ۱۴۰۴
هدف: ارائه راهبردهای عملی و فکری برای وحدت، مقاومت، و بازسازی قدرت امت اسلامی
قالب: گفتمان سیاسی ـ مذهبی با کارکرد راهبردی
گفتمان وحدت و مقاومت
مقدمه
این سخنرانی، در شرایطی ایراد شد که منطقه با موجی از تحولات امنیتی، کشتار غیرنظامیان در فلسطین، و ناتوانی دولت‌های اسلامی در پاسخ‌گویی مؤثر روبه‌روست.
رهبری در این سخنرانی، تلاش کرده اند با بهره‌گیری از مضامین دینی، سیاسی و انسانی، یک الگوی گفتاری و رفتاری جدید برای کنش مسئولانه امت اسلامی ارائه دهند.
مضامین راهبردی سخنرانی
| مضمون مرکزی | کارکرد راهبردی |
| وحدت امت اسلامی | بازتعریف اتحاد به‌عنوان ابزار کنش مؤثر و غیرنظامی در برابر سلطه |
| بازسازی قدرت اسلامی از درون مناسک و مناسبت‌ها | عید فطر به‌مثابه فرصتی برای هم‌افزایی اجتماعی و دینی |
| تهدیدشناسی ساختارمند (آمریکا و قدرت‌های باج‌طلب) | شناسایی دشمن با زبان صریح و ارائه نسخه مقاومت بدون جنگ |
| الزام تصمیم‌گیران به تحلیل فعال شرایط منطقه‌ای | تبدیل مخاطبان به بازیگران مسئول در برابر تحولات منطقه |
| احساس مسئولیت جمعی در برابر رنج مظلومان | بسیج وجدان عمومی امت به‌ویژه نسبت به فلسطین و لبنان |
شناسایی کنش‌های گفتاری و اثرات پیام
| نوع کنش گفتاری | مصداق | اثر راهبردی |
| توصیف وضعیت | «حوادث گوناگون با سرعت سرسام‌آور اتفاق می‌افتد» | هشدار فعال و به‌کارگیری اضطرار برای تحریک کنش |
| الزام‌آوری | «دولت‌های اسلامی باید جایگاه خود را مشخص کنند» | واگذاری مسئولیت تصمیم‌گیری سیاسی به دولت‌ها |
| فراخوان به وحدت | «با هم همکاری کنیم، همفکری کنیم» | ارائه نسخه کنش غیرنظامی مؤثر |
| طرد دشمن | «قدرت‌های ستمگر و باج‌طلب نباید بتوانند تعرض کنند» | خلق دشمن مشترک به‌عنوان عنصر انسجام‌بخش |
| برانگیختن همدردی | «فلسطین مجروح است، کودک‌کشی بی‌سابقه است» | تحریک احساسات برای تبدیل اندوه به اقدام سیاسی |
تهدیدها و فرصت‌ها برای سیاست‌گذاری
| تهدید راهبردی | فرصت راهبردی |
| بی‌عملی یا انفعال دولت‌های اسلامی در برابر فجایع انسانی | تولید کمپین‌های منطقه‌ای مشترک بدون نیاز به اقدام نظامی |
| تضعیف سرمایه اجتماعی جهان اسلام به‌علت واگرایی | تقویت گفتمان “امت واحده با منافع مشترک” از طریق دیپلماسی عمومی |
| تحریف گفتمان وحدت به عنوان مداخله ایران | بازتعریف وحدت به مثابه همکاری بین دولت‌ها، نه سلطه یا الحاق سیاسی |
توصیه‌های راهبردی قابل اجرا
- تدوین منشور “امت هم‌دل” برای نخبگان سیاسی و مذهبی جهان اسلام در جهت هماهنگی در اقدام بدون الزام به یگانگی سیاسی
- تولید روایت رسانه‌ای جایگزین از وحدت اسلامی با تأکید بر منافع مشترک و پرهیز از کشمکش‌های فرقه‌ای
- تشکیل شورای همکاری‌های انسانی جهان اسلام با محوریت دفاع از مظلومان (فلسطین، لبنان) و بدون وابستگی دولتی
- توسعه دیپلماسی دینی مبتنی بر مناسبت‌های عبادی (مثل عید فطر) برای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت مناسک در بازسازی سرمایه اجتماعی
- ایجاد شبکه بین‌المللی از نخبگان جهان اسلام با پیام محوری “نه به باج‌خواهی“ برای مقابله با پروژه‌های سلطه نرم
این سخنرانی می‌کوشد تا پیامی راهبردی، فوری و غیرتقابلی به جهان اسلام منتقل کند:
“قدرت‌سازی ممکن است، اما تنها با اتحاد، بصیرت و اقدام جمعی“
تحلیل متن نشان می‌دهد که زبان گفتمان، در خدمت خلق نقشه جدیدی از هم‌افزایی ملل اسلامی در برابر سلطه مدرن است؛ نقشه‌ای که نه جنگ می‌طلبد، نه تسلیم؛ بلکه همفکری، هم‌دلی و هم‌زبانی.
محمد للهی
فروردین 1404