بیست نکته بودجه خوب
به زبان ساده
قابل توجه نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی
بودجه خوب چه بودجه ای است؟
بودجه نویسی، بودجه بندی، بودجه ریزی و مفاهیمی از این دست، فرایندی کاملاً کارشناسی، علمی و تخصصی است که هر فرد ناواردی اجازه ورود به این مقوله را ندارد. حال که کمیسیون تلفیق بودجه و دست اندرکاران ذیربط مشغول رسیدگی به ابعاد و جوانب مختلف بودجه هستند خوب است چند نکته در باب ویژگی‌های یک بودجه خوب به زبان ساده را جهت تنویر افکار نمایندگان مجلس و عموم علاقه مندان بیان کنیم.
بودجه خوب؛ بودجه ای است که:
1 – توزیع عادلانه ثروت هدف اصلی آن باشد.
2 – راه را برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی هموار کرده باشد.
3 – مشوق ها و انگیزه های تولید و خدمت در آن گنجانده شده باشد.
4 – امید آفرین و آینده ساز باشد. یعنی وقتی کسی مفاد آن را می‌خواند، به یک چشم انداز مثبت رو به رشد و شکوفایی برسد.
5 – بودجه بنحوی تعیین گردد تا محرومان و ضعیفان جامعه در آن کاملاً تحت چتر حمایتی دولتی قرار گرفته باشند.
6 – پای هرگونه رانت و سوء استفاده و زد و بند و دلالی و واسطه گری در آن قطع شده باشد.
7 – عدالت مالیاتی در آن به خوبی طراحی و تنظیم شده باشد تا هر کس به تناسب سهم و جایگاه و فعالیت خود به درستی و به دقت و کاملاً عادلانه پرداخت مالیات داشته باشد و کسی راه گریزی نداشته باشد.
8 – آمایش سرزمینی باید مبنای کار بودجه باشد و هر استان به تناسب استعدادهای بالقوه و بالفعلی که دارد از بودجه سهم ببرد و نه بر اساس روابط و دستورات و توصیه ها.
9 – روابط خارجی و بین المللی باید در دو حوزه سیاست خارجی و تجارت خارجی و مراوده با کشورهای مختلف بر اساس نیازها و ضروریات جهان پر رقابت امروز بر مبنای یک بازی برد – برد تنظیم و تصویب شود و فارغ از دشمن تراشی در خارج و ناراضی تراشی در داخل باشد.
10 – منفعت عامه در آن مد نظر باشد نه منفعت گروه ها و افراد و احزاب.
11 – میان اجزاء و ارکان و بندهای آن هماهنگی و هم افزایی و انسجام بوده و در آن موازی کاری و مزاحمت و اصطکاک وجود نداشته باشد.
12 – به دور از عوامفریبی و نیرنگ بوده و کاملاً شفاف و روشن و پاسخ گوی وضعیت درآمدها و هزینه های پیش بینی شده باشد.
13 – برای ساکنان زمین و کشور خودمان تنظیم شده باشد نه برای جوامع دیگر و کاملاً بومی و بر اساس داشته های کشورمان باشد اما با نگاهی هوشمندانه به برخورداری از مواهب و داشته های دیگران.
14 – باعث افزایش و ارتقای سطح درآمد سرانه و تولید ناخالص داخلی گشته و تراز تجاری کشور را مثبت نماید.
15 – در آن با کلمات و عبارات بازی نشده باشد که هر کس برداشت متفاوتی از مواد و بندها و تبصره ها داشته باشد و کاملا واضح و روشن و جامع و مانع باشد.
16 – باعث عزت و غرور و رفاه و آسایش مردم باشد نه ذلت و فقر و محرومیت و عقب ماندگی.
17 – باعث تقویت جایگاه و ارزش پول ملی گردد.
18 – اهمیت و کارکرد تکنولوژی، ماهواره، اینترنت، فضای مجازی، متاورس، هوش مصنوعی، فناوری‌های نوین، گردش آزاد اطلاعات و… در آن به درستی دیده شده باشد.
19 – باعث تشویق و دلگرمی تولید کننده گان و صنعت گران دلسوز گردد.
20 – باید منجر به یک گزارش تفریغ بودجه خوب شود که در آن ساز و کارها به گونه ای باشد تا بر اساس اصل هم پایانی، کشور از حوزه ها و بخش‌ها و شاخه های مختلف به یک نقطه و یک هدف واحد نهایی برسد و این همان رشد و توسعه متوازن رقابتی است.
مدرس دانشگاه و متخصص امور برنامه و بودجه کشور