تجارت روسیه و ایران به دور از دلار… سه چالش در برابر روبل و ریال

تجارت روسیه و ایران به دور از دلار… سه چالش در برابر روبل و ریال

خلیج جدید: 23 ژانویه

بر اساس تحلیل ارائه شده توسط فالی کلیجی که در موسسه تحقیقاتی جیمزتاون منتشر شده است، ایران و روسیه برای غلبه بر تحریم‌های غرب علیه خود و دوری از دلار آمریکا تلاش می‌کنند تا معاملات تجاری را بر اساس ارزهای خود انجام دهند.و این به معنای تقویت روبل و ریال است، اما این روند با سه چالش و مانع مواجه است.

کلیچی در تحلیل خود گفت: استفاده از ریال و روبل در مبادلات تجاری ایران و روسیه تاکنون 60 درصد افزایش یافته است. اما این روند از هر دو طرف با چالش های خطرناکی مواجه است.

وی افزود: اولاً اختلاف شدیدی در تراز تجاری ایران و روسیه وجود دارد و این امر باعث کاهش نرخ ارز می شود. حجم مبادلات تجاری دو کشور 5 میلیارد دلار است که نزدیک به 2 میلیارد دلار آن صادرات روسیه به ایران و نزدیک به یک میلیارد دلار صادرات ایران به روسیه است و بر این اساس معادل 2 میلیارد دلار کسری روبلی وجود دارد.

او ادامه داد. ثانیاً کاهش ارزش دو پول ملی و نوسانات شدید نرخ ریال و روبل در برابر دلار آمریکا، روند انتقال را با مشکل مواجه کرد.

کلیجی تصریح کرد: تجار ایرانی و روسی با وجود توافق برای لغو دلار، دلار را مبنای نقدی مذاکرات و توافقات خود قرار می دهند و پس از انجام تعهدات، ارزش آن را به ارز و ریال تبدیل می کنند.

وی تاکید کرد: نوسانات نرخ روبل و ریال در برابر دلار اغلب مشکلات جدی را بین دو طرف ایجاد می کند و امکان آن وجود دارد و آسیب جدی ایجاد کند.

قیمت ارز

به گفته کلیچی، چالش سوم این است که فرآیند تبدیل ارز به ریال با مشکلاتی همراه باشد زیرا ایران دو نرخ اصلی ارز دارد، نرخ رسمی و نرخ بازار آزاد.

وی تصریح کرد: در حالی که نرخ هر دلار در بازار آزاد حدود 520 هزار ریال (52 هزار تومان) است، نرخ رسمی هر دلار  حدود 220 هزار ریال (23) هزار تومان است. ریال واحد پول رسمی است اما ایرانی ها در زندگی روزمره خود از تومان استفاده می کنند.

یک تومان معادل 10 ریال است.

وی افزود: دولت نرخ حمایتی ریال را بسیار بالاتر از نرخ بازار آزاد می داند و این رویکرد راهی برای حفظ ارز و تخصیص اعتبار برای واردات نیازهای اساسی می داند.

وی ادامه داد: تفاوت نرخ ارز تعیین شده توسط بانک مرکزی با نرخ شناور آزاد موجب ضرر تجار و صادرکنندگان ایرانی و کاهش انگیزه آنها برای تجارت با روسیه می شود.

تحریم های غرب

کلیچی افزود: به طور کلی چالش ها و محدودیت ها باعث می شود تهران و مسکو نتوانند از مزایای این روند جدید به طور کامل بهره مند شوند.

وی ادامه داد: با وجود اینکه سهم روبل و ریال در تجارت دوجانبه به 60 درصد رسیده است، همچنان چالش های مهمی برای ادامه روند دور شدن از دلار وجود دارد.

وی افزود: اما روسیه و ایران احتمالا این روند را ادامه خواهند داد تا فضای تنفسی بیشتری برای دور زدن تحریم های غرب ایجاد کنند.

به گفته کلیچی، روابط اقتصادی، تجاری، سیاسی و نظامی ایران و روسیه در چند سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است. توافقات دوجانبه و چندجانبه در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا، سازمان همکاری شانگهای، کریدور حمل و نقل بین الملل شمال-جنوب و گروه بریکس به منظور کاهش اثرات مخرب ساختار تحریم ها منعقد شده اند.

وی خاطرنشان کرد: حجم مبادلات تجاری ایران و روسیه از 1.5 میلیارد دلار در سال 2020 به حدود 5 میلیارد دلار در سال 2033 رسیده است و مقامات روسی پیش بینی می کنند تا سال 2025 به 75 میلیارد دلار افزایش یابد.