تهران در انتظار نتایج سفر ترامپ به منطقه خلیج (فارس) است
الجزیره ؛ 13 مه
در بحبوحه تحولات سریع خاورمیانه، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا روز دوشنبه چمدان‌های خود را برای سفر به منطقه خلیج (فارس) خواهد بست. اختلاف بر سر خطوط قرمز بین واشنگتن و تهران در مورد برنامه هسته‌ای ایران رو به افزایش است و دستور کار ترامپ سفر او را به موضوعی مورد توجه گسترده محافل ایرانی تبدیل کرده است.
ترامپ پیش از سفرش با حوثی‌ها اعلام آتش‌بس کرد. اما تشدید مقاومت فلسطینی‌ها در غزه انسان را به یاد وعده انتخاباتی ترامپ مبنی بر توقف تجاوز به نوار محاصره شده غزه می اندازد. این موضوع همچنین یادآور تعهد ترامپ مبنی بر اعطای مهلت تقریباً دو ماهه برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای جدید یا توسل به اقدام نظامی است.
با توجه به اینکه ایرانی‌ها دیدگاه های مطرح شده از سوی ترامپ را در مراسم تحلیف وی در تقریباً ۱۰۰ روز پیش را به یاد دارند که طی آن « مسائل مربوط به آمریکا» را در صدر اولویت های خود قرار دارد و بارها از چین به عنوان یک تهدید اصلی علیه آمریکا نام برد. بر همین اساس سفر ترامپ به کشورهای عرب حوزه خلیج (فارس) هم اکنون بحث غالب در محافل سیاسی تهران به شمار می رود و بسیاری از ناظران سیاسی در حال تحلیل و بررسی تأثیر این سفر بر مسائل منطقه‌ای هستند.
** هفته سرنوشت ساز
کارشناسان سیاسی ایران معتقدند این سفر بخشی از تلاش‌های ترامپ برای انعقاد قراردادهایی به ارزش صدها میلیارد دلار برای بهبود اقتصاد آمریکا و جبران خسارت های ناشی از جنگ تعرفه‌ها به ویژه با پکن می دانند.
برخی از تحلیل گران سیاسی این هفته را برای آینده منطقه در ماه‌ها و سال‌های آینده « سرنوشت ساز » توصیف می‌کنند.
“یدالله کریمی پور” استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی معتقد است که این سفر با توجه به زمان آن و دستور کار ترامپ از اهمیت بالایی برخوردار است.
او توضیح داد:« سفر ترامپ پس از دور چهارم مذاکرات هسته‌ای و اصرار واشنگتن و تهران بر عدم عبور طرف مقابل از خطوط قرمز ترسیم شده صورت می گیرد.»
کریمی‌پور در پستی در حساب کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی اظهار داشت که ترامپ احتمالاً در این سفر راه‌هایی را برای کاهش تنش‌ها یا پایان دادن به جنگ‌ها در خاورمیانه به ویژه تجاوز به غزه و محدود کردن فعالیت جنبش مقاومت اسلامی حماس در نوار غزه مورد بحث و بررسی قرار خواهد داد.
او همچنین احتمال داد که ترامپ ممکن است هرچند به صورت محدود تشکیل کشور فلسطین را به رسمیت بشناسد.
تصور می شود مقابله با چین همچنان دغدغه اصلی دولت آمریکا در دوره آینده خواهد بود. بر همین اساس ترامپ مجبور خواهد شد برای تقویت دلار آمریکا، مسائل انرژی از جمله نفت و گاز را با دوستان خود در خلیج (فارس) مورد بحث و بررسی قرار دهد و همین امر در حال حاضر خواسته‌های اسرائیل را در درجه دوم اهمیت قرار خواهد داد.
** پرونده های عربی
برخی از ایرانی‌ها برای مسائلی که قرار است اعراب با ترامپ در مورد آنها به بحث و گفت وگو بپردازند، اهمیت قائل هستند.
” آرین خانقاهی رضایی ” پژوهشگر راهبردی معتقد است : « کشورهای عرب همسایه نسبت به تشدید تنش‌ها در منطقه بخاطر کشمکش موجود میان اسرائیل و ایران به ویژه در لبنان و سوریه و یمن بیمناک هستند. این امر احتمال وقوع یک جنگ منطقه‌ای را افزایش می‌دهد که تأثیر منفی بر اقتصاد کشورهای خلیج (فارس) خواهد گذاشت.
رضایی در مقاله‌ای طولانی با عنوان « جادوگر در صحرا » انتشار یافته در روزنامه اعتماد معتقد است:« کشورهای عرب از ترامپ خواهند خواست که در سیاست‌های واشنگتن در قبال سوریه جدید تجدیدنظر کند و قانون قیصر را لغو کند و راه را برای بازگشت دمشق به معادلات منطقه‌ای هموار کند.»
به گفته رضایی، برخی از کشورهای عرب میزبان با ترامپ در مورد اعطای سلاح‌های پیشرفته مانند جت‌های جنگنده، موشک‌های ضدهوایی و پهپادها و همچنین برنامه هسته‌ای غیرنظامی برای ایجاد موازنه قدرت در برابر ایران گفتگو خواهند کرد. آنها همچنین خواستار دریافت فناوری هوش مصنوعی و تضمین‌های امنیتی خواهند شد.
** محور مقاومت
علیرضا تقوی نیا پژوهشگر سیاسی معتقد است که به نظر می‌رسد ترامپ پس از شکست در تحقق بخشیدن به وعده‌های انتخاباتی خود به ویژه در مورد توقف تجاوز به غزه و جنگ اوکراین به یک مانور سیاسی در خاورمیانه برای مصرف داخلی نیاز دارد.
اما به گفته تقوی نیا ، ترامپ با جنگ علیه حوثی ها مواجه شد که هزینه گزافی برایش به همراه داشت و هواپیمای حامل ترامپ در فرودگاه های کشورهای عرب حوزه خلیج (فارس) نمی توانست به زمین بنشیند مگر آنکه او با نادیده گرفتن موشک باران فرودگاه بن گوریون در اسرائیل توسط حوثی ها به یک توافق شفاهی دست یافته و به حملات متقابل در دریای سرخ پایان داده باشد.
تقوی نیا معتقد است که کشورش در برقراری آرامش میان صنعا و واشنگتن نقش داشته است با اینکه روند کشمکش ها به نفع سیاست های تهران پیش می رفت اما با این اقدام خود می خواست این پیام را به جهانیان مخابره کند که محور مقاومت همچنان دارای برگ برنده هایی است که می تواند رژیم صهیونیستی و آمریکا را غافلگیر نماید.
تقوی نیا توضیح داد : تهران به طور مثبت میان واشنگتن و صنعا دخالت کرد تا مذاکرات هسته ای مستمر با آمریکایی ها را جهت دستیابی به راه حل سیاسی پیش ببرد .
وی ابراز داشت که ایران می تواند از تجربه یمن و چین جهت تشویق ترامپ به عقب رفت از مواضع تندش در قبال تهران استفاده کند.
تقوی نیا ادامه داد: ترامپ در طی سفر خود به کشورهای عرب حوزه خلیج (فارس) منافع اقتصادی زیادی به دست خواهد آورد اما در ارتباط با تحقق یافتن آرزویش مبنی بر عادی سازی روابط میان کشورهای عرب و اسرائیل و یا دستیابی به توافق با ایران در خصوص پرونده هسته ای این کشور با دست تهی از سفر بازخواهد گشت .
وی افزود : ترامپ به طور تلویحی ابراز داشت که قصد دارد قبل از سفر خود در ارتباط با فلسطین یا غزه یک خبر شگفت انگیز را اعلام نماید.
** جنگ روانی
رضا بردستانی پژوهشگر سیاسی ابراز داشت : لو رفتن برخی از مسائل در میان رسانه های گروهی در راستای ” جنگ روانی ” به راه افتاده از سوی واشنگتن جهت تاثیرگذاری بر هیات مذاکره کننده ایران در مسقط صورت می گیرد . این اقدام در درون خود حامل نشانه های منفی در خصوص جدی نبودن آمریکا جهت دستیابی به توافق تضمین کننده عدم ساخت بمب اتم از سوی ایران است.
بردستانی در گفت وگو با الجزیره نت ابراز داشت : مشکلات پیچیده شکل گرفته طی 46 سال میان ایران و آمریکا را نمی توان طی 46 روز و یا دو ماه حل و فصل نمود . این در حالی است که ترامپ از ایران خواسته میان توافق بر سر پرونده هسته ای و یا راه حل نظامی یکی را برگزیند.
وی تاکید کرد : آمریکایی ها پس از مشاهده جدی بودن ایران در مذاکرات مستمر و مطرح کردن راه حل هایی برای پرونده هسته ای از سوی تهران شگفت زده شده اند برخلاف طرف آمریکایی که می داند چه می خواهد اما در ارتباط با تحقق بخشیدن به آن سردرگم به نظر می رسد.
بردستانی تاکید کرد که کشورش از نزدیک گفت وگوهای ترامپ با کشورهای همسایه را زیر نظر دارد و به زودی مواضع رسمی خود در ارتباط با نتایج حاصل از گفت وگوهای یاد شده را اعلام خواهد کرد. (م.غ)