درس هایی از پدافند غیر عامل و پدافند عامل-22

مبحث حراست و نگهبانی از مقرها و تاسیسات و ساختمان ها

درس هایی از پدافند غیر عامل و پدافند عامل-22

مبحث حراست و نگهبانی از مقرها و تاسیسات و ساختمان ها

حراست و نگهباني

يكي ديگر از ره‌يافت‏هاي كاهش نفوذ فيزيكي، حراست و نگهباني است. ‏همان‏گونه‏ كه در گذشته عنوان گرديد يكي از عناصر و اركان حفاظت، بازيگران حفاظت مي‏باشند و در هر اقدام حفاظتي دو بازيگر اصلي وجود دارد؛ بازيگر مدافع كه هدفش دفاع در مقابل بازيگر مهاجم است كه به آن عناصر حفاظتي يا نگهبان گفته مي‏شود و بازيگر مهاجم كه به عمليات عليه هدف حفاظتي اقدام مي‏‏كند. بر اين اساس نگهبان در حفاظت تأسیسات، بازيگر مدافع است كه براي حفاظت از تأسیسات و اماكن هدف گمارده مي‏شود و به‌منظور حضور منظم‏، سريع و مفيد نيروهاي نگهباني در مواضع از پيش تعيين شده و نقاط حساس تأسیسات هدف در زمان اعزام نگهبان به محل مورد نظر و انجام نگهباني يا حمله دشمن و مواقع بحراني تأسیسات را با استفاده از خطوط فرضي به بلوك ‏هائي تقسيم و كد‌گذاري مي‏نمايند. ‏در اين صورت زماني كه مثلا علامت هشداردهنده در منطقه 3/1 مشاهده مي‏شود پرسنل حفاظتي مي‏دانند كه بايد به كدام منطقه مراجعه كنند.

كدگذاري حفاظتي مناطق تأسیسات هدف

به‌منظور تسهيل، تسريع و پرهيز از سردرگمي ‏در زمان اعزام نيروهاي حفاظتي و امدادي براي اجراي ماموريت محوله به نقاط مورد نظر تأسیسات مانند تعويض پست نگهباني و اعزام نيروي كمكي براي دفاع در زمان تهاجم يا شرايط خاص و… در مكاني از تأسیسات يا محوطه بيرون از آن لازم است قبلاً نقاط مختلف داخلي و بيروني (يعني حريم‌هاي ايمني، حفاظتي و امنيتي) تأسیسات هدف با خطوط فرضي بلوك‌بندي و تقسيم گردد و براي هر بلوك يا قسمت شماره يا نام خاصي انتخاب گردد و اصطلاحاً كدگذاري گردد تا در زمان صدور دستور اعزام نيرو يا اعلام حضور نيرو در هر نقطه و موقعيت خاص از تأسیسات هدف نام که يا كد موقعيت مورد نظر اعلام مي‏گردد، بدون ذكر آدرس و كشيدن نقشه و اين‏كه عوامل غيرخودي متوجه محل مأموریت شوند موقعيت مورد نظر براي نيروهاي خودي مکشوف و مشخص گردد.

نگهبان و نگهباني

نگهبان فردي است كه براي حفاظت از يك موضوع با ارزش گمارده مي‏شود و نگهباني مهم‏ترين جزء حفاظت از اماكن مي‏باشد؛ زيرا نيروي انساني تنها عامل هوشمند و مبتكري است كه قدرت تصميم‌گيري، تجزيه و تحليل و انتخاب را دارد.

تعريف نگهبان (پاسدار)

نگهبان (پاسدار) فرديست مسلح كه جهت جلوگيري از تهديدات دشمن از يك هدف حفاظتي، محفاظت مي‏كند.

انواع نگهبان و وظايف نگهبانان

در اصطلاح به كليه افرادي كه در حراست و نگهباني از اماكن و تأسیسات گمارده مي‏شوند، عناصر حفاظتي گفته مي‏شود و بنابر نوع وظيفه عنوان مشخصي براي وي تعيين مي‏شود كه به ترتيب عبارتند از: نگهبان ثابت (پست ثابت)، نگهبان گشتي (پست متحرك‏)‏، پاس‌بخش و ‏‏افسر نگهبان.

  • . نگهبان ثابت (پست ثابت):

نگهبان در يك مكان مشخص مستقر مي‏شود و از‏ حوزه استحفاظي خود حفاظت مي‏نمايد اين نگهبان بسته به اهميت مكان به صورت فردي يا زوجي نگهباني مي‏دهد. ‏

  • . نگهبان گشتي (پست متحرك):

نگهبان به صورت سيار و متحرك در محدوده يا در مسير مشخص شده از حوزه استحفاظي خود حفاظت مي‏كند. اين نگهبان تنها يا گروهي و پياده يا با وسيله نقليه از حوزه استحفاظي خود حفاظت مي‏نمايد.

  • . پاس‌بخش:

نگهبان ارشدي است كه مسئوليت گماردن نگهبانان در پست‏هاي تعيین شده و سركشي به نگهبانان را دارد. ضمناً وظيفه برقراري ارتباط با نگهبانان در هر شيفت به عهده پاس‌بخش‏ها است و در مقرها و تأسیسات بزرگ كه تعداد نگهبانان زياد است براي تسريع و سهولت تقسيم‌بندي نگهبانان از چند پاس‌بخش استفاده مي‏گردد.

افسر نگهبان: مسئوليت حفاظت از مقر را در هر شيفت به عهده دارد و پاس‌بخش‏ها زير نظر او فعاليت مي‏نمايند.

وظيفه عمومي نگهبان

  • . نگهبان بايد هر پست را مهم‏ترين پست و هر لحظه را خطرناك‌ترين لحظه بداند؛
  • . به طور كامل پاس‌بخش و مسئول پاسدارخانه و همچنين صدا و وضعيت ظاهر آن‌ها را بشناسد؛
  • . شناسائي كامل منطقه و حدود آن و آگاهي از ميزان اهميت چيزي كه از آن پاسداري مي‏كند؛
  • . نگهبان مي‏بايد از ايجاد هرگونه صدايي كه موجب توجه شود خودداري نمايد؛
  • . ‏نگهبان به هيچ وجه نبايد از محدوده استحفاظي تعيين شده خارج شود و اگر مورد مشكوك و قابل پيگيري مشاهده كرد يا از آن مطلع شد ‏بايد بلافاصه پاس‌بخش را مطلع نمايد تا وي موضوع را بررسي كند. ‏در بسياري از موارد براي اين‏كه ‏‏نگهبان را از محدوده استحفاظي خارج كنند؛ اقدام به انجام واقعه صوري و نمايشي در نقطه ديگري كرده تا به نوعي نگهبان را اغفال نموده و او را از محدوده استحفاظي خارج نمايند؛ ‏
  • . شناخت راه ‏هاي ارتباطي پاسدارخانه و ساير پست‏هاي اطراف؛
  • . در خط الرأس جغرافيايي قرار نگيرد ؛
  • . از لباس و پوشش استتار مناسب استفاده كند؛
  • . نگهبان بايد در محدوده استحفاظي به صورت ثابت و يك‏نواخت حركت نكند. اگر عناصر حريف حركت و گشت نگهبان را زير نظر داشته باشند، مي‏توانند به گونه‏اي برنامه‌ريزي و عمل نمايند كه نگهبان قادر به جلوگيري از ورود آنان نباشد. بنابراين بايد براي نگهباني و گشت‌زدن شيوه‏اي اتخاذ شود كه امكان مشخص‌كردن روش گشت‌زدن و حركت‌كردن نگهبان ميسر نباشد. مثلاً اگر نگهبان از يك الگوي مشخص و منظم براي تردد در حوزه استحفاظي خود پيروي نمايد عامل حريف مي‏تواند فاصله زماني بين نقطه آغاز و پايان حركت نگهبان را محاسبه كرده و زمان مناسب براي رخنه به هدف را تعيين نمايد. بنابراين نگهبان بايد زمان رفت و برگشت را به‏صورت نامنظم انجام دهد و در زمان گشت هربار مسير خود را تغيير دهد؛ ‏
  • . به هيچ وجه پست خود را ترك نكند. نگهبان بايد در زمان مشخص شده در محل نگهباني حاضر شود و تا حضور پست جايگزين، محدوده استحفاظي خود را ترك نكند. ‏نگهبان حق ندارد حتي براي مدت كوتاهي محل پست خود را به فرد ديگري هرچند كه شناخته شده باشد تحويل دهد مگر اين‏كه ‏‏قبلاً در جدول نگهباني قيد شده باشد يا با اطلاع پاس‌بخش انجام شود؛ ‏
  • . اگر نگهبان‏ها زوجي هستند در موقع موضع‏گيري روبه ‏روي هم قرار نگيرند؛
  • . در يك جهت و وضعيت، ثابت نماند و ايجاد نور و صدا نكند؛
  • . با پست‏هاي مجاور ارتباط نظري داشته باشد؛
  • . هنگام تحويل پست از سالم ‌بودن سلاح و مهمات و خالي ‌بودن جان لوله سلاح اطمينان حاصل كند؛
  • . به هنگام نگهباني در محلي مسلط بر منطقه و تاريك و داراي جان‌پناه قرار گيرد؛
  • . هوشياري هنگام پست و آهسته پرسيدن اسم شب؛
  • . حتي ‏المقدور با تلفن صحبت نكند، به خصوص به كار نبردن اسم شب يا اطلاعات مهم، ‏مگر در مواردي كه تلفن را براي ارتباط ضروري تحويل نگهبان داده باشند؛
  • . به جز پاس‌بخش به هيچ‏كس اجازه تعويض ندهد؛
  • . انجام ندادن اعمال ممنوعه به هنگام نگهباني. نگهبان بايد از هرگونه اقدامي ‏مانند حرف‌زدن و گوش‌دادن به راديو، خوردن و آشاميدن و سيگار كشيدن، بازي با سلاح، مطالعه، تماشاي تلويزيون… كه موجب پرت‌شدن حواس مي‏گردد؛ خوداري نمايد؛
  • . يكي از راه ‏هاي رخنه و نفوذ به حوزه استحفاظي، ايجاد طرح دوستي و برقراري رابطه با نگهبان است كه مي‏تواند زمينه بروز خطرات بعدي را به دنبال داشته باشد از اين رو برقراري ارتباط با رهگذران و افراد و گرفتن مواد خوراكي در هنگام نگهباني ممنوع و تخلف محسوب مي‏شود. ‏
  • . با توجه به اين‏كه ‏‏نگهبان در لايه اول برخورد با عامل حريف مي‏باشد؛ علاوه بر نقش حفاظتي‏، مسئوليت جمع‌آوري اطلاعات و انتقال اطلاعات مشاهده شده را دارد. ‏بنابراين نگهبان موظف است تا وقايع و موارد مشكوكي را كه به نوعي برحفاظت حوزه استحفاظي تاثيرگذار است، در اسرع وقت به فرادستان خود گزارش نمايد. ‏

وظيفه خصوصي نگهبان

وظيفه ‌ايست كه از طرف مسئول، به خود نگهبان ابلاغ مي‏شود كه بنا به موقعيت و حساسيت شخص يا مكان، تعيين مي‏گردد كه بايد چگونه از آن حراست كند؛ مانند نگهباني از بانك‏ها‏، مراقبت از زنداني، حفاظت از شخصيت‏ها.

منطقه خطر

دشمن براي نفوذ به هدف چون نمي‏تواند مستقيم وارد شود مجبور است از درب يا پنجره يا حصار وارد شود. لذا پشت آن‌ها ‏‏كمين مي‏كند. بنابراين پشت درب‌ها و پنجره‏ ها و هر جايي كه امكان كمين دشمن وجود دارد منطقه خطر محسوب مي‏شود.

استفاده از ساير حواس در نگهباني

اگر نيروي محافظ به صورت مستقيم وارد منطقه خطر شود و صرفاً از چشمان خود استفاده كند خود را در معرض تهديد قرار داده است در اين حالت بايد ساير حواس نيز استفاده كند براي نزديك ‌شدن به منطقه خطر، نيروي محافظ بايد مكث كرده و جايي كمين كند و حس شنوايي خود را به كار گيرد. اين حس كمك مي‏كند تا صداي طپش قلب يا كشيده‌ شدن چيزي روي ديوار كه در اثر حركت فرد مهاجم كه به ديوار يا زمين چسبيده و قصد نزديك ‌شدن به درب را دارد تشخيص دهد. بعد مي‏تواند از قوه بينايي خود بهره گيرد و به مسيرش ادامه دهد. حتي فرد محافظ مي‏تواند از حس بوياي خود در منطقه خطر بهره گيرد. تا از روي بوي واكس، لباس، عطر، سيگار و… وجود فرد اضافي در محيط كه در منطقه خطر پنهان شده را تشخيص دهد. لذا پرسنل حفاظتي بايد تمام حواس پنج‌گانه خود را تقويت كرده و هر كدام را در زمان مناسب به كار گيرد.

استفاده از حواس براي پرسنل حفاظتي به حدي مهم است كه بايد در خون وي عجين شده باشد. پرسنل حفاظتي براي تقويت اين حواس خود مي‏تواند در ورود به مكان‏هاي جديد با حس بويايي و شنوايي و بينايي خود تغييرات محيط را بررسي و سپس وارد شود. اين كار در اثر تكرار به يك عادت تبديل خواهد شد.

پاسدارخانه

محلي است به ‏صورت ساختمان يا چادر كه جهت انجام امور پاسداري در مركز پادگان قرار دارد.

خصوصيات پاسدارخانه

  • . در وسط پادگان قرار داشته باشد؛
  • . در ديد و تير مستقيم دشمن نباشد؛
  • . از تأسیسات و انبار مهمات و سوخت دور باشد؛
  • . در جائي نباشد كه به راحتي به تصرف دشمن در آيد.

عناصري كه در پاسدارخانه مشغول فعاليت هستند:

  • . مسئول پاسدارخانه، پاس‌بخش، نگهبان، كمك ‏نگهبان‏، تسليحات‏چي، تلفن‏چي يا بي‏سيم‏چي.

وظايف مسئول پاسدارخانه:

  • . رسيدگي به كليه امور جاري در پادگان؛
  • . هماهنگي پاسداري با ساير امور جاري در منطقه؛
  • . تعيين پاس‌ بخش‏هاي مجرب و كار آزموده جهت هماهنگي بين پست‏ها؛
  • . تعيين پست‏هاي مناسب و مسلط بر منطقه و ايجاد سنگرهاي مستحكم؛
  • . تعيين زمان تعويض پست‏ها در شرايط عادي، اضطراري (بارندگي، مه گرفتگي، برق رفتگي و…)؛
  • . تعيين سلاح‏هاي مناسب براي سنگرها؛
  • . تعيين مقررات ويژه براي پست‏هاي حساس مانند زاغه مهمات، موتورخانه، منبع آب و…؛
  • . تهيه طرح‏هاي ايمني در شرايط مختلف (خاموشي، مه غليظ، شرايط اضطراري و…)؛
  • . تهيه آئين‌نامه و روش‏هاي جاري و نظارت بر اجراي آن‌ها.

پاس‌بخش

فرديست ورزيده، مجرب و كارآزموده كه از طرف مسئول پاسدارخانه جهت نظارت و هماهنگي بين پست‏ها و تعويض نگهبان‏ها تعيين مي‏گردد.

وظايف پاس بخش

  • . شناسايي كامل پست‏ها و توجيه نگهبان‏ها؛
  • . تعويض به موقع نگهبان‏ها؛
  • . سركشي مدام به پست‏ها و برآوردن احتياجات نگهبان؛
  • . تعيين وضعيت مسلح‌بودن يا غيرمسلح‌بودن سلاح نگهبان؛
  • . جايگزين‌كردن نگهبان جديد به‏جاي نگهبان غائب يا بيمار؛
  • . دريافت گزارش از نگهبانان و تحويل به مسئول پاسدارخانه؛
  • . در جريان گذاشتن پاس‌بخش بعدي از اوضاع منطقه؛
  • . دانستن اسم شب؛
  • . حضور در فشنگ‌گذاري و فشنگ‌برداري نگهبانان؛
  • . پاس‌بخش فقط از مسئول پاسدارخانه دستور مي‏گيرد و موظف است دستورات او را اطاعت كند.

مسئول تسليحات يا تسليحات‏چي

فرديست در پاسدارخانه كه به‏ صورت شبانه ‌روزي اسلحه تحويل اوست و سلاح‏ها و مهمات موجود را كنترل مي‏كند.

وظايف مسئول تسليحات

  • . آماده نگه داشتن سلاح‏هاي سالم و خشاب‏هاي پر در مواقع ضروري؛
  • . كنار گذاشتن سلاح‏هاي خراب جهت تعمير؛
  • . كنترل سلاح‏ها و مهمات موقع تحويل‌دادن و تحويل گرفتن؛
  • . تهيه ليست جنگ‌افزار و مهمات و تقاضاي وسايل مورد نياز تحويل و دريافت سلاح و ثبت آن در دفتر مخصوص ورود و خروج.

كاربرد نور در نگهباني

روشنایی حفاظتي يكي از راه‌بردهاي موانع و ره‌يافتي براي كاهش نفوذ فيزيكي است و به‏عنوان عاملي در جهت ايجاد مانع براي ورود غيرمجاز و هم‏چنين سبب ايجاد مشكل براي عاملان عمليات خراب‌كارانه مي‏‏شود و باعث مي‏‏شود تا نگهبانان در زمان تاريكي قدرت ديد براي نگهباني از هدف را داشته باشند. در حفاظت تأسیسات، سيستم روشنایی را بر اساس وضعيت تأسیسات، نوع خطر، توانائي‏هاي ديدباني و نيروهاي حفاظتي موجود، طراحي مي‏‏نمايند. ‏اين سيستم براي جلوگيري از ورود غيرمجاز و هم‏چنين شناسائي متجاوزاني كه قصد ورود به مناطق حفاظت شده را دارند، به‏كارگرفته مي‏شود. نور كافي باعث شناسائي افرادي كه قصد ورود غيرمجاز و انجام اعمال خراب‌كارانه را دارند، مي‏‏‏‏گردد.

نگهداري سيستم روشنایی تقريباً كم خرج مي‏‏‏‏باشد و در صورت استفاده مناسب، نياز به استفاده از نيروهاي حفاظتي را كاهش مي‏‏دهد و توان حفاظت را هم افزايش مي‏‏دهد. باعث مي‏‏شود تا پرسنل حفاظتي به‏راحتي وارد منطقه شده و از ورود غيرمجاز هم جلوگيري مي‏گردد؛ اما بايد توجه داشت كه از روشنایی نبايستي فقط به‏عنوان يك عامل بازدارندة رواني استفاده كرد و بايد اقدامات حفاظتي ديگري مثل پست‏هاي حفاظتي ثابت يا‏ گشت سيار و… به كار گرفته ‏‏شود و هرگز نبايستي به تنهائي مورد استفاده قرار گيرد.

روشنايي هدف بايد به گونه‏اي باشد كه علاوه بر تامين ديد براي محافظين از روبه‏رو به چشم مهاجمين تابيده شود زماني كه از روبه ‏رو به منبع نور نگاه مي‏كنيم تشخيص چيزهايي كه در مقابل قرار گرفته‏اند دشوار مي‏گردد. (جهت چراغ‏ها بايد به سمت روبه‏رو و جهاتي باشد كه احياناً مورد استفاده حريف براي نفوذ قرار مي‏گيرد)

.com)‏blogfa.http://p110d). ‏

در خصوص سطوح كاملاً سياه و كثيف يا‏ سطوحي كه به‌دليل استتار رنگ شده است، در مقايسه با استفاده از آجرهاي روشن و بتون آرمه كه يك‌دست‌تر هستند، نياز به استفاده از نور بيش‏تري براي ايجاد روشنایی در اطراف ساختمان‏ها‏ و تأسیسات مي‏‏‏‏باشد.

براي بقا و حفظ سيستم روشنایی حفاظتي، لازم است اقدام به ايجاد يك منبع كمكي روشنايي و سيستم توزيع نيرو نمود. چون ممكن است در خلال عمليات‏ها به سيستم روشنايي تأسیسات هدف آسيب وارد گردد يا‏ اين‏كه در معرض فعاليت‏هاي خصمانه قرار گرفته و از كار بيافتد؛ در اين‏صورت بايستي منابع نيرويي كمكي براي ايجاد نيروي الكتريكي در دسترس بوده و در برابر آتش‏هاي مستقيم و غيرمستقيم و هم‏چنين فعاليت‏هاي خراب‌كارانه مورد حفاظت قرار گيرند. در صورتي كه سويچ‏هاي اتوماتيكي براي منابع نيروئي ايجاد نشده باشد، در اين‏صورت بايستي به‏صورت دستي اقدام به روشن‌نمودن آن‌ها ‏‏نمود.

معمولاً براي حفاظت در منطقه غيرفعال به حجم روشنایی كم‌تري نسبت به منطقه‏اي كه در آن افراد فعاليت دارند نياز مي‏باشد. ‏به طور مثال در خصوص بازرسي و تشخيص هويت افرد در نقاط كنترل ورودي به حجم روشنايي بيش‏تري نسبت به محوطه غيرفعال نياز مي‏باشد و هر يك از مناطق مربوط به تأسیسات، نشانگر موارد مختص به خودشان هستند كه بر اساس موقعيت فيزيكي زمين، شرايط آب و هوائي و اتمسفري و نيازمندي‏هاي حفاظتي حجم خاصي از روشنايي مورد استفاده قرار مي‏‏‏‏گيرد. اطلاعات لازم در اين خصوص از طريق سازندگان تجهيزات روشنایی و مهندسين نصب آن‌ها، به‏دست مي‏‏‏‏آيد. اين اطلاعات شامل موارد ذيل هستند:

  • . مشخصات، تعاريف و ويژگي‏هاي ابزارهاي روشنایی و لامپ و نمونه ‏هاي مختلف روشنایی؛
  • . حداقل سطوح يك‏نواختي سيستم چراغ‏بندي و روشنایی لازم براي كاربردهاي مختلف.

برنامه‌ريزي براي يك سيستم روشنایی حفاظتي

در برنامه‌ريزي براي يك سيستم روشنایی حفاظتي، مسئول حفاظت فيزيكي، موارد ذيل را در نظر مي‏‏‏‏گيرد:

  • . هزينه تعويض لامپ‏ها و نظافت ابزارهاي روشنایی، هم‏چنين هزينه تهيه تجهيزات مورد نياز عمليات نگهداري؛
  • . تدارك سيستم خاموشي دستي در هنگام خاموشي شبانه؛‏
  • . اثرات شرايط آب و هوايي محلي روي سيستم‏هاي روشنایی؛
  • . ولتاژهاي متغيير در منبع نيروئي اوليه؛
  • . نيازمندي‏هاي مربوط به نصب پايه ‏هاي برق؛
  • . تداركات لازم براي تعويض و جايگزيني سريع لامپ‏ها؛
  • . استفاده از سيستم روشنایی براي پشتيباني از سيستم تلويزيوني مركز كنترل؛
  • . مناطق محدود و ممنوعه؛
  • . سيستم روشنایی اين مناطق بايستي تحت كنترل نيروي حفاظتي باشد؛
  • . در خصوص مناطق حساس (مثل مناطق مربوط به انبار تجهيزات) نياز به سيستم روشنایی مداوم با يك منبع پشتيباني‌كننده مي‏‏‏‏باشد. در اين‏گونه مناطق هميشه بايستي روشنایی وجود داشته باشد. پس اين مناطق عموماً براي تأمين نيروي پشتيباني‌كننده نياز به ژنراتورهاي برق يا پيل‏هاي الكتريكي در هنگام عدم وجود برق دارند؛
  • . سيستم‏هاي روشنایی حفاظتي در خلال ساعات تاريكي به‏طور مداوم فعال مي‏‏‏‏شوند؛
  • . نيازمندي‏هاي مربوط به سيستم روشنایی براي فعاليت و امكانات هم‌جوار؛
  • . زمان لازم براي روشن‌شدن سيستم روشنایی؛
  • . به جهت استفاده مطلوب، استفاده از دو سيستم اصلي يا‏ تركيبي از اين ‏دو براي ايجاد سيستم روشنایی مؤثر و عملي، مناسب مي‏‏‏‏باشد. روش اول روشن‌نمودن حدود مرزي و معبرهاي ورودي است. روش دوم روشن‌نمودن منطقه و ساختمان‏ها‏ي داخل حدود مرزي مي‏‏‏‏باشد.

ويژگي‏هاي روشنایی حفاظتي

روشنایی حفاظتي بايد داراي خصوصيات زير باشد:

  • . جلوگيري از ورود افراد غيرمجاز يا دلسردنمودن آن‌ها ‏‏در ورود به منطقه؛
  • . روشنايي مناسب بايستي اين باور را در ذهن مزاحم ايجاد نمايد كه شناسائي او حتمي و غيرقابل اجتناب مي‏‏‏‏باشد؛
  • . شناسائي افرادي را كه قصد ورود به منطقه را دارند، ميسر نمايد؛
  • . جلوگيري از نور خيره‌كننده كه ممكن است موقتاً باعث كور نمودن نگهبانان گردد.

ملاحظاتي براي روشنايي دوربين‏هاي حفاظتي

سيستم‏هاي روشنایی براي پشتيباني و نظارت تلويزيون‏هاي مداربسته و تلويزيون اتاق كنترل حفاظت به كار گرفته مي‏‏‏‏شوند. ملاحظاتي كه بايد در اين زمينه مورد توجه قرار گيرند عبارتند از:

  • . ميزان ديد دوربين؛
  • . ميزان ‏حجم روشنایی؛
  • . ميزان ‏ارائه تصوير؛
  • . سيستم‏هاي نصب شده روي دوربين كه مرتبط با روشنایی هستند؛
  • . واكنش طيفي دوربين؛
  • . زمان روشن‌شدن مجدد.

انواع روشنایی

نوع سيستم روشنایی استفاده شده بستگي به نيازمندي‏هاي حفاظتي تأسیسات دارد. چهار نوع واحد روشنایی براي سيستم‏هاي روشنایی حفاظتي مورد استفاده قرار مي‏‏‏‏گيرند: حالت مداوم، حالت انتظار، سيار (قابل حمل) و اورژانسي.

سيستم روشنایی مداوم

از جمله سيستم‏هاي روشنایی حفاظتي است كه عموماً مورد استفاده قرار مي‏‏‏‏گيرد. اين سيستم شامل يك‏سري روشنایی ثابت به جهت روشن‌نمودن مداوم منطقه در طي تاريكي مي‏‏‏‏باشد. دو روش ابتدايي براي استفاده از اين سيستم، ايجاد نور خيره‌كننده و روشنایی كنترل شده است.

روش روشنایی حفاظتي خيره‌كننده زماني مورد استفاده قرار مي‏‏‏‏گيرد كه نورهاي خيره‌كننده‏ سرتاسر محيط اطراف، آزار دهنده نبوده و تداخلي با عمليات‏هاي حفاظتي مجاور نداشته باشد. اين روش يك مانع نيرومند در جهت جلوگيري از ورود غيرمجاز به منطقه مي‏‏‏‏باشد. به ‏خاطر اين‏كه سبب مي‏‏شود فرد غيرمجاز نتواند داخل منطقه را ببيند. نگهبانان از طريق قرار گرفتن در تاريكي نسبي مورد حفاظت قرار مي‏‏‏‏گيرند و بدين طريق قادر به شناسائي ورود افراد به محيط اطراف از فاصله نسبتاً زيادي مي‏‏‏‏گردند.

استفاده از روش روشنایی كنترل شده زماني مناسب است كه عرض روشنایی محيط اطراف محدود باشد، مثل روشنایی موجود در بزرگراه ‏ها. در اين روش عرض روشنایی مورد كنترل قرار گرفته و بنا به نياز معين تنظيم مي‏‏‏‏گردد. اين سيستم مي‏‏‏‏تواند سبب روشن‌نمودن محيط گردد.

روشنایی حالت انتظار

داراي ساختاري همانند روشنایی مداوم مي‏‏‏‏باشد. ولي به صورت مستمر و هميشه روشن نيستند بلكه هنگام وجود فعاليت‏هاي مشكوك يا‏ شناسائي اين‌گونه فعاليت‏ها توسط نيروهاي حفاظتي يا‏ سيستم‏هاي هشداردهنده، به طور اتوماتيك يا‏ دستي، روشن مي‏‏‏‏گردند.

روشنایی سيار يا قابل حمل

شامل روشنایی عمل‌كننده به طريقه دستي يا نورافكن‏هاي سيار مي‏‏‏‏باشد كه در ساعات تاريكي يا‏ هنگام لزوم روشن مي‏‏‏‏گردد. اين سيستم معمولاً براي تكميل روشنایی مداوم يا‏ روشنایی حالت انتظار به كار مي‏‏‏‏رود.

سيستم روشنایی اضطراري يا اورژانسي

در هنگام عدم وجود نيروي برق يا‏ هنگام اضطرار و از كار افتادن سيستم معمولي به كار برده مي‏‏شود. استفاده از اين سيستم بستگي به منبع نيروي موجود مثل ژنراتورهاي سيار يا نصب شده يا پيل‏هاي الكتريكي دارد.

روشنايي مناطق گشت

روشن نگه داشتن منطقه گشت سيار بستگي به وسعت منطقه و امكانات فني و قابليت‏هاي جغرافيائي محل گشت داشته و معولاً روشن نگاه داشتن اين مناطق عملي نبوده و امكان‌پذير نمي‏باشد.

روشنايي در مدخل‏هاي ورودي

مدخل‏هاي ورودي پياده رو بايستي داراي دو يا‏ چند واحد روشنایی بوده و روشنایی كافي را براي شناسائي افرادي كه وارد مي‏شوند را مهيا نمايند.

مدخل‏هاي ورودي ماشين رو بايد داراي دو واحد روشنایی براي آسان‌ نمودن بازرسي كامل خودروها، كاميون‏ها و خودروهاي حمل بار و محتويات آن‌ها و مسافران مربوطه باشند.

مدخل‏هاي ورودي نيمه‌ فعال و غيرفعال بايستي همانند ساير محيط پيرامون، داراي ميزان ‏مشابهي روشنایی مداوم باشد. در زمان فعال‌شدن اين مدخل‏ها از سيستم روشنایی حالت انتظار بايستي استفاده نمود.

باجه‏ هاي موجود در ابتداي مدخل‏هاي ورودي بايد داراي ميزان ‏نور داخلي كمي باشد و نگهبانان را قادر سازد تا اشخاص و خودروهاي وارد شونده را ببينند.

توزيع نور مناسب در راهروها، گذرگاه ‏ها در فضاهاي خارجي اماكن بايستي طوري تنظيم گردد كه باعث شود تا سايه‏ هاي موجود كه مي‏‏‏‏تواند فضاي مناسبي براي مخفي‌شدن اشخاص غيرمجاز باشد، از بين بروند.

سيستم سيم‌كشي

اين سيستم بايستي طوري انجام گردد كه در صورت عدم كاركرد يكي از لامپ‏ها، قسمت عمده‏اي از محيط پيرامون يا‏ نقاط نفوذپذير و حساس در تاريكي فرو نروند. براي جلوگيري از امكان خراب‌كاري از خارج از محيط پيرامون، سيم‌كشي زيرزميني نيز امكان‌پذير است. يكي از مزیت های اين سيم‌كشي كاهش اثرات آب هواي نامساعد مي‏‏‏‏باشد.

حفظ و نگهداري

براي جايگزيني يا‏ تعمير سيم‏هاي الكتريكي فرسوده و بررسي عايق‏ها، به ‏صورت دوره‏اي بايستي بازرسي‏هاي لازم صورت پذيرند و سيم‏هاي برق بايد تميز و مناسب نگهداري شوند.

منابع نيروي تأسیسات و اماكن

هر تأسیسات و اماكن داراي منابع اصلي و فرعي براي تامين نيروي انرژي مورد نياز خود مي‏باشد كه بايد مورد توجه قرارداده شود. ‏منبع اصلي معمولاً يك منبع برق محلي مي‏‏‏‏باشد و منبع فرعي كه شامل ژنراتورهاي ديزلي نفتي يا پيل‏هاي الكتريكي مي‏باشد بايد هميشه در حالت انتظار باشد تا در هنگام ضرورت مورد استفاده فوري قرار بگيرد.

منابع فرعي نيرو بايستي داراي اين خصوصيات باشد:

  • . در هنگام عدم كاركرد منبع اصلي، به‏صورت اتوماتيك روشن گردد؛
  • . مجهز به مواد سوختي كافي باشد؛
  • . نيروي لازم براي روشن‌نمودن كل سيستم روشنایی را داشته باشد؛
  • . براي مطمئن‌شدن از مؤثر‌بودن و داشتن كارائي لازم، مورد آزمايش قرار گيرد؛
  • . در داخل منطقه كنترل شدة حفاظتي قرار داده شوند؛
  • . نيازمندي‏هاي مربوط به روشنايي دوربين يا تلويزيون مداربسته را تامين نمايد.‏

راهبرد كاهش نفوذ فني

همان‏گونه‏ كه در مبحث ره‌يافت‏هاي كاهش نفوذ به تأسیسات گفته شد راه ‏هاي نفوذ به تأسیسات و اماكن حفاظت شده به دو شكل فيزيكي و فني ممكن مي‏باشد و بر اين اساس ره‌يافت‏هاي كاهش نفوذ به دو مقوله ره‌يافت‏هاي كاهش نفوذ فيزيكي و ره‌يافت‏هاي كاهش نفوذ فني دسته‌بندي گرديد و در مورد ره‌يافت كاهش نفوذ فيزيكي بحث گرديد حال در ادامه ره‌يافت‏هاي كاهش نفوذ فني مورد بحث و مداقه قرار مي‏گيرد.

معمولاً ‏ابزار فني مورد استفاده حريف براي كنترل يك هدف حساس عبارت است از ضبط تصاوير و دريافت صوت از طريق ارتعاشات پنجره ‏ها، ميكرفون‏هاي نزديك يا دور با سيم يا بي‏سيم كه نوعاً از فاصله نزديك و در ساختمان‏ها‏ي مجاور و مشرف به هدف انجام مي‏گيرد. بنابر اين تأسیسات و اماكن حساس و طبقه‏بندي ‏‏شده بايد به گونه‏اي طراحي گردد كه از خارج امكان زير نظر قرار داده‌شدن آن كاهش يابد و شرايط اشرافيت اطراف آن تا حد امكان از بين برود بر اين اساس براي كاهش چنين اقداماتي در مرحله طراحي موارد زير در نظر گرفته مي‏شود.

1.. به‌کارگیری شيوه ‏هاي استتار مدرن كه در مبحث راه‌برد استتار به آن اشاره شده است؛

2.. ساختمان‏ها‏ بايد به گونه‏اي احداث شوند تا هر ساختمان احداثي ساختمان ديگري را از اشراف مصون نمايد. ‏ساختمان‏ها‏ي اداري، پاركینگ‏ها را با فضاي سبز و درخت‏كاري مناسب به نوعي بايد پوشش داد كه ديد اطراف نسبت به هدف كاهش يابد؛

3.. اتاق‏هايي كه اطلاعات مهم در آن‌ها ‏‏قرار دارد يا اطلاعات مهم مبادله مي‏شود در ضلع داخلي ساختمان استقرار يابند؛

4.. استفاده از سپر فريب يا جدار نماي كاذب در مقابل ساختمان اصلي.

به‏طور مثال سرويس ضداطلاعات ارتش يكي از كشورهاي همسايه ساختمان جديدي را احداث كرده است. اين ساختمان داراي يك نماي كاذب بوده و در فاصله كمي ‏از ساختمان اصلي كه يك فضاي خالي را بين اين‏دو به وجود آورده است، ساخته شده. جنس ‏‏اين نما از بتون مقاوم و سبك بوده و در مقابل سلاح‏هاي نيمه سنگين نيز مقاومت مي‏نمايد كه با بست‏ها و اتصالاتي به ساختمان اصلي متصل و مهار مي‏گردد. در اين حالت امكان استراق سمع از طريق ارتعاشات شيشه و پنجره ‏هاي ساختمان اصلي از بين مي‏رود. نماي مذكور به صورت استتار ساختمان اصلي ساخته شده است. ابتدا 2 يا 3 طبقه از نماي كاذب را مي‏سازند و در پشت آن ساختمان اصلي با يك طبقه كم‌تر بنا مي‏شود و به مرور ابتدا به طبقات نماي كاذب اضافه مي‏شود و پشت آن بناي اصلي ساخته و بالا مي‏رود به‏طوري‏كه از بيرون مشخص نگردد كه ساختمان اصلي در پشت نماي كاذب در حال احداث است.

5.. اتاق‏هايي كه داخل آن كامپيوتر وجود دارد اين كامپيوتر دست كم داراي دو سيم مي‏باشد سيم برق، سيم شبكه. كابل‏هاي مذكور و نيز مانيتور و ارتعاشات داخل كيس و سيستم‏ها‏‏ي الكترونيكي عواملي هستند كه از طريق آن‌ها ‏‏حريف مي‏تواند اطلاعات را سرقت نمايد لذا در مرحله طراحي بايد شرايط ايجاد اتاق امن را در نظر بگيريم. معمولا در ساختمان‏ها‏ي كه در مناطق مرتفع و كوهستاني قرار دارند يك صاعقه‌گير در نظر گرفته مي‏شود زماني كه كامپيوتر به صاعقه‌گير وصل مي‏گردد بخشي از اطلاعات آن در قالب امواج به صاعقه‌گير و زمين منتقل و پراكنده مي‏گردد كه با تعبيه يك گيرنده امكان دريافت اطلاعات را فراهم مي‏نمايد كه اين موضوع بايد مورد توجه قرارگيرد.

6.. در برخي موارد حريف از طريق نفوذ عامل خود يا استخدام يكي از پرسنل شاغل در هدف در فاصله نزديك‏تري قادر به دست‏يابي به امواج خواهد بود. براي محدودكردن دسترسي و نفوذ حريف به داخل هدف بايد در اطراف اتاق كامپيوتر حصاري به فاصله 5 متر طول و حدود 2 متر ارتفاع و تا عمق 80 الي 150 سانتي‌متري زمين ايجاد گردد به نحوي كه امكان تردد در نزديكي اتاق كامپيوتر وجود نداشته باشد. ‏فاصله بين ديوار تأسیسات تا ديوار ساختمان داخل توسط دوربين‏ها و ابزار فني كنترل مي‏گردد. ‏

7.. سيم ارت (اتصال زمینی) كامپيوتر حاوي اطلاعات در آن قرار دارد با لايه‏اي از فلز پوشانده شده و صفحه مذكور نيز با ويبره‌شدن امكان سرقت اطلاعات را از بين مي‏برد.

8.. اتاق‏هايي كه قرار است در آن‌ها ‏‏اطلاعات وجود داشته باشد يا اطلاعات نگهداري شود بايد در مرحله طراحي در نظر گرفته شود نه پس از اين كه ساختمان ساخته شد و بخواهيم اتاق مذكور را انتخاب كنيم.

9.. سيستم‏ها‏‏ي ارتباطي مستقل و مجهز به ابزار فني مخصوص براي تامين خطوط ارتباطي مورد نياز تأسیسات بايد در نظر گرفته شود تا امكان نفوذ حريف به هدف را كاهش دهند و از نفوذ سيگنال‏هاي دشمن و‏‏يروس‏ها و هدايت ولتاژ نامناسب نوسانات برق و سرقت اطلاعات جلوگيري گردد.

دستگاه ‏هاي مذكور بايد به گونه‏اي باشد كه اگر سيگنال يا فركانس خاصي از سوي دشمن ارسال شود فيلتر‏هاي موجود در آن مانند شكل زير اجازه عبور امواج اضافي را نمي‏دهند.

10.. به‌کارگیری پوشش‏هاي جذب امواج راديويي (رادار گريز).

اين امكان براي دشمن وجود دارد كه با استفاده از رادار اهداف ما را پيدا كند. ‏اساس كار رادارها به اين ترتيب است كه آنتن فرستنده رادار امواجي را ارسال مي‏نمايد. اين امواج پس از برخورد به يك مانع انعكاس يافته و به سمت رادار باز مي‏گردد با دريافت امواج انعكاس يافته و تحليل آن‌ها ‏‏دشمن مي‏تواند به وجود هدف پي ببرد. حال چنان‌چه سطوح هدف با مواد جاذب امواج راديويي (رادار گريز) آغشته شود از انعكاس امواج ارسالي دشمن جلوگيري مي‏شود يا آن‌ها ‏‏را به شدت تضعيف مي‏نمايد به نحوي كه به دشمن باز نمي‏گردد.

11.. به‌کارگیری پوشش‏هاي عايق (فوم)

يكي از شيوه ‏هاي جاسوسي از اهداف حساس شنود امواج صوتي از طريق ارتعاش شيشه ‏ها و جدار ديوار‏ها مي‏باشد براي جلوگيري از اين اقدام روي پنجره ‏ها را مي‏توان با لور فلزي پوشاند و روي ديوارهاي ساختمان جدار كاذبي ايجاد و فاصله بين ديوار اصلي و جدار كاذب با ماده عايق از نوع فوم پر مي‏شود. در نتيجه حالت عايق نسبت به صدا ايجاد مي‏گردد. اين روش علاوه بر بي‌اثر ساختن تهديد جاسوسي، اكو استيكي عايق گرما و سرما و صدا نيز محسوب مي‏گردد.

12.. چنان‌چه در اطراف تأسیسات هدف ساختمان بلندي كه روي هدف مشرف باشد وجود دارد لازم است ارتفاع ديوار پيراموني بلندتر در نظر گرفته شود تا ديد ساختمان مجاور كاهش يايد. ‏يا اين‏كه ساختمان‏ها‏ي اداري و پاركينگ خودروها و انبار و غيره را نسبت به ساختمان مشرف بلندتركرده تا اين ساختمان‏ها‏، اماكن حساس را در خود پوشش دهند. در صورت لزوم مي‏توان با سقف كاذب طبقه اضافه براي ساختمان‏ها‏يي كه قرار است اماكن اصلي را پوشش دهند احداث نمود تا اشراف ساختمان مجاور كاهش يابد. ‏

13.. براي تاسيساتي كه قرار است در آينده ساخته شود لازم است تا حريم لازم براي ممانعت از اشرافيت روي اماكن تأسیسات هدف در نظر گرفته شود.

14.. طبقات ساختمان بايد به نحوي ساخته شود كه كم‌ترين پنجره را داشته باشد و پنجره‏ هاي آن با حفاظ‏هاي قابل اطمينان مانند لور فلزي محافظت گردد.

15.. براي ساختمان‏ها‏ بايد زيرزمين در نظر گرفت. از زيرزمين به‏ عنوان پناهگاه، مخازن اسناد و اطلاعات آرشيوها‏‏ و سرورهاي كامپيوتر استفاده گردد. اين زيرزمين بايستي به وسايل ضدتهديد و تجهيزات اتوماتيك مجهز باشد.

16.. روشنايي تأسیسات هدف بايد به گونه‏اي باشد كه علاوه بر تامين ديد براي محافظين از روبه‏ رو به چشم مهاجمين تابيده شود. زماني كه از روبه‏ رو به منبع نور نگاه مي‏كنيم تشخيص چيزهايي كه در مقابل قرار گرفته‏اند دشوار مي‏گردد. ‏

17.. با توجه به اين‏كه با نگاه به تجهيزات نصب شده در يك هدف مي‏توان به اهميت آن پي برد و كاربرد آن را شناخت (به‏طور مثال آنتن‏هاي ماهواره در اندازه‏ هاي مختلف كاربرد‏هاي متفاوتي دارند) لذا لازم است تا آنتن‏هاي تأسیسات با حصارهايي كه اطراف آن كشيده مي‏شود پنهان گردد.

18.. ايجاد پوشش گياهي داخل و پيرامون تأسیسات هدف؛ اگر درختان بلند و پوشيده در داخل محوطه قرار داشته باشند از ساختمان يا ارتفاع مشرف به هدف به راحتي نمي‏توان مسير حركت افراد به ساختمان اصلي را تحت نظر قرار داد. لذا اين پوشش براي كاهش ديد حريف مفيد و موثر مي‏باشد. چنان‌چه فردي بر روي بلندي مشرف به هدف ايستاده باشد با فرض عدم وجود فضاي سبز (درختان) ميدان ديد بيش‏تري نسبت به هدف خواهد داشت ولي با در نظر گرفتن درختان داخل محوطه ديد وي به هدف كاهش مي‏يابد؛ ولی بايد توجه داشت پوشش گياهي محوطه داخلي و پيرامون تأسیسات هدف كاركردي دوگانه دارد. بدين معنا كه مي‏تواند پوشش لازم براي كاهش ديد حريف را فراهم آورد و در عين حال محيط مناسبي براي استتار مهاجمين ايجاد كرده و امكان استتار و نزديك‌شدن به هدف را براي حريف ايجاد نمايد. لذا لازم است در محيط‏هايي كه پوشش گياهي در محوطه يا اطراف تأسیسات وجود دارد عوامل و عناصر حفاظت تقويت گردند و فواصل مناسب بين هدف اصلي و فضاي سبز و نيز بين پوشش گياهي و حصار مدنظر قرار گيرد.

 

ادامه دارد…

مهران ایزدی

درس قبلی                                    درس بعدی

اماکنپاسداریتاسیساتحراستنگهبانی
Comments (0)
Add Comment