زیان انباشته به زبان ساده

زیان انباشته به زبان ساده

بنام خدا

براساس برخی از خبرهای تایید نشده؛ تا پایان ۹ ماهه سال ۱۴۰۱ صورت مالی یکی از بانک های خصوصی زیان انباشته بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان را نشان داده است.

این موضوع باعث گردید توضیح کوتاهی در مورد سود و زیان انباشته به زبان ساده ارائه گردد.

سود و زیان انباشته چیست؟

سود و زیان انباشته، یکی از انواع صورت حساب های مالی دائمی، برای نهادهای اقتصادی، حتی شرکت های بسیار کوچک، محسوب می گردد.

سود و زیان انباشته، در حقیقت همان صورت حسابی است که با ماهیت دائمی بستانکار ثبت می گردد که پس از انجام محاسبات و گردش مالی، می تواند بستانکار یا بدهکار بودن بانک  یا موسسه را نشان دهد. این مقوله نیز بستگی به فعالیت های صورت گرفته در طول سال مالی آن نهاد خواهد داشت.

یعنی اینکه هرگاه یک بانک یا موسسه، پول هایی که بعنوان سپرده از مردم گرفته و بجای سرمایه گذاری در فعالیت های مولد تولیدی یا پرداخت تسهیلات به سپرده گذاران، آن را صرف فعالیت های شخصی و خصوصی سهامداران نماید و در یک گردش داخلی منابع داخلی خود را به صورت وام به فقط به سهامداران بدهد و نتواند به موقع و با سود آن فعالیت؛ باز پرداخت نماید؛ دچار زیان شده و اگر این زیان تا پایان سال مالی در حساب های بانک یا موسسه بماند؛ این زیان به صورت خودکار به سال بعد منتقل گردیده است و این چنین پدیده زیان انباشته روی می دهد.

به زبان ساده تر زیان انباشته، یعنی اینکه در پایان هرسال صورت های مالی، ترازنامه و صورت حساب سود و زیان تهیه می شود، اگر هزینه ها یکسال مالی بیشتر از درآمدهای همان سال آن موسسه باشد و اقدامات و فعالیت های موسسه و بانک همراه با ضرر بوده باشد بانک و موسسه و نهاد در پایان سال مالی اعلام ضرر نموده و به صورت خودکار زیان انباشته خود را در صورت تداوم فعالیت به سال بعد منتقل می نماید.

زیان سال قبل در زمان بستن حساب ها در دفاتر دارایی ها می تواند به صورت منفی در ترازنامه درج شود تا تراز برابری نشان دهد. معمولا زیان سال قبل را در ترازنامه به عنوان زیان انباشته نشان می دهند و این زیان انباشته می تواند بصورت منفی از سرمایه اصلی موسسه که توسط سپرده گذاران فراهم شده، کسر گردد.

یعنی اگر مثلا یک موسسه در یک سال یک میلیون ضرر به همراه داشته باشد و تا پایاان سال مالی علت آن نیز برطرف نگردد؛ این ضرر به صورت خودکاربه سال بعد خواهد رسید و اگر در سال بعد نیز همین رویه ادامه داشته باشد؛ مثلا در طی ۱۰سال؛ این ضرر و زیان به چندین برابر یعنی حداقل 10 میلیون تبدیل خواهد شد؟

در واقع اگر زیان انباشته زیاد شود به مرور ارزش حقوق صاحبان سهام کم و کمتر می شود؛ تا اینکه به جایی خواهند رسید که موسسه مالی مذکور اعلام ورشکستگی کند.

گفته می شود در بانک ها یا موسسات مالی علت اصلی زیان انباشته را موارد همچون؛

– پرداخت سود سپرده بالا و خارج از عرف،

– پرداخت تسهیلات کلان، بیشتر از منابعی که در اختیار است،

– عدم اخذ تعهدات باز پرداخت مناسب از وام گیرندگان،

– عدم وصول مطالبات به موقع،

– تمدید بی مورد تسهیلات کلان و….

– پرداخت بی رویه وام و سود سپرده،

و سایر موارد از این دست باعث می گردد وضعیت دخل و خرج بانک و موسسه منفی شده و زیان انباشته در چند سال نمود پیدا کند.

تکلیف سپرده های مردم در این نوع بانک ها و موسسات در صورت ورشکستگی چه خواهد شد؟

در اینجا این سئوال مطرح است که تکلیف مالی سپرده های صاحبان سپرده در این دسته از بانک ها، با توجه به عدم اطلاع سپرده گذاران از وضع این گونه بانک ها و موسسات چه خواهد شد؟ یا در صورت اعلام ورشکستی، تکلیف اصل و سود منابع مالی یا پولی که به عنوان سپرده به بانک به صورت نقدی یا اعتباری گذاشته اند چه خواهد شد؟

هر چند ارزش سهام، سهامداران این بانک در حالت زیان انباشته به صورت چشمگیری کاهش خواهد یافت و بار این ضرر را باید سهامداران و سپرده گذاران متحمل شوند، اما رئیس کل بانک مرکزی چندی پیش در یک برنامه خبری نقل به موضوع چنین اعلام داشت که، چند بانک هستتند که وضعیت مناسبی ندارند و بزودی برچیده خواهند شد، احتمالا و قطع به یقین بانک های که زیان ده هستند و خلق پول بدون پشتوانه می کنند و ناترازی مالی دارند نیز تعطیل می شوند، اما سپرده گذاران این دسته از بانک ها مطمئن باشند بانک مرکزی از محل سپرده ایی که دراختیار دارد، وجوه مردم را تضمین می کند.

باید اعلام کرد در یک اقتصاد سالم و شفاف ورشکستگی یک یا چند بانک تاثیر چشمگیری بر کل کشور نخواهد داشت … چرا که بر اساس اصل رقابتی که حاکم است و با رفتن شرکت ها و بانک های زیان ده، شرکت ها و بانک های جدیدی جایگزین می شوند و قطعا در اینگونه موارد سهامدار یا سهامداران باید زیان را متحمل شوند؛ و همانطور که سود را شخصا دریافت می کردند و از منافع آن بهره مند می شدند، در مواقع ضرر و زیان دهی نیز بایستی متحمل آثار کاهش منابع مالی خود باشند.

اما در ایران بانک مرکزی این زیان ها را جبران و در واقع زیان را به کل مردم و اقتصاد بیمار منتقل و تقسیم می کند .

لذا ضروری است که مبنای قانونی و شرعی این اقدام بانک مرکزی به صورت شفاف با کل مردم ایران در میان گذاشته شود.

سرویس اقتصادی وبگاه تحلیل ایرانی