عشق در دیوان حافظ . ۲۰۶⚘️
🌿طفیل هستیِ عشقند…، آدمی و پَری…!
🌿ارادتی بنما…، تا سعادتی بِبَری…!
⚘️دیوان حافظ . غزل شماره . ۴۵۲⚘️
طفیل هستیِ عشقند…، آدمی و پَری…!
📚🖊 “طُفیل” در ادبیاتِ امروزی، دارایِ معانیِ منفیِ متعددی است مانند…؛ اَنگل و سربار و…؛ که این معانی، با آنچه موردِ نظر حافظ است، سنخیت ندارد…!
🖊 منظورِ حافظ از “طفیل” در این بیت…؛ کسی یا چیزی است که نه تنها وجودش، که کمالِ او نیز “وابسته” به وجودِ کسی یا چیزِ دیگری باشد…؛ مانند همین رابطه ی وجودیِ “آدم و پری” با “عشق”…!
🖊در این نگاه و باور…، هرآنچه دارایِ خلعتِ وجود است…؛ با واسطه و بی واسطه…، طفیلِ “عشق” است…!
📚🖊”خالقِ عشق”، که خود “عشقِ مطلق” است…، در روایتِ مشهور به “کنزِ مخفی”…؛ در پاسخ حضرت داود علیه السّلام درباره چرائیِ خلقتِ خلق می فرماید…؛
کُنْتُ کَنزاً مَخفّیاً فَاَحبَبْتَ اَن اُعْرَف فَخَلَقْتُ الخلَقَ لاُِعرَف…!
من، گنجی پنهان بودم، دوست داشتم که شناخته شوم، پس خلق را آفریدم تا مرا بشناسند…!
🖊و این…؛ یعنی اینکه خلقتِ خلق…، طفیلِ شناخت خداست…!
📚و در آیه ۵۶ سوره ذاریات نیز با صراحت فرموده است…؛
وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ…!
📚🖊فرمایشِ امام صادق علیه السّلام در تفسیرِ این آیه مبنی بر اینکه؛ “لِیَعْبُدونَ” را “لِیَعْرِفُون” معنا فرموده نیز، اشاره بر همین “شناخت” است…؛ شناختی که اگر حاصل نشود…؛ هرگز عبادت به مرحله ی اوج خود که همان رابطه ی عاشقانه است، نخواهد رسید…!
📚به قولِ خودِ لسان الغیب…؛
⚘️در ازل…، پرتوِ حُسنت ز تجلّی دَم زد…؛
⚘️عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد…!
📚🖊بدون تردید، تجلّی گاهِ عشقی که هستیِ زمین و آسمان و مافیها طفیلِ آن است…؛ وجودِ مقدسِ پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام و حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیهاست که فرمود…؛
یا أَحْمَدُ! لَوْلاکَ لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاکَ وَ لَوْلا عَلِی لَما خَلَقْتُکَ وَ لَوْلا فاطِمَةُ لَما خَلَقْتُکُما…!
📚از امام حسین علیه السّلام نیز نقل شده که خطاب به اصحاب خود فرمود…؛
أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللهَ جَلَّ ذِکْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلَّا لِیَعْرِفُوهُ فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَهًِْ مَنْ سِوَاهُ.
فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ یَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی فَمَا مَعْرِفَهًُْ اللهِ.
قَالَ مَعْرِفَهًُْ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ إِمَامَهُمُ الَّذِی یَجِبُ عَلَیْهِمْ طَاعَتُهُ…!
اصحاب من! خداوند مردم را آفرید تا او را بشناسند؛ وقتی شناختند، او را می‌پرستند، وقتی او را پرستیدند، از پرستش دیگران دست می‌کشند.
مردی عرض کرد؛ ای پسر رسول خدا، پدر و مادرم فدایت! معنی معرفت خدا چیست؟
حضرت فرمود؛ برای اهل هر زمانی، معرفت و شناختِ امام زمان خودشان است که اطاعتش بر آن‌ها واجب می‌باشد…!
🖊در چنین باوری…، معرفتِ الهی حاصل نمی شود مگر از طریقِ عرضِ ارادت و تبعیت از رسول‌خدا صلی‌الله علیه وآله و خاندانِ او…!
📚به قول سعدی شیرازی…؛
⚘️سعدی…! اگر عاشقی کنی و جوانی…؛
⚘️عشقِ محمّد بس است و آلِ محمّد…!
📚چگونگی و میزانِ این عشق و ارادت، یکی از پرسش هایِ اصلیِ چهارگانه در یوم الحساب است…؛ که امام رضا علیه السّلام به نقل از رسول‌خدا صلی‌الله علیه وآله درباره آن فرموده است…؛
لَا تَزولُ قَدَمَاً عَبدٍ يَومَ القِيامَةِ حتّى يُسألَ عَن أربَعٍ؛ عَن عُمرِهِ فِيمَا أفْناهُ وَ عَن شَبابِهِ فِيمَا أبْلاهُ وَ عَن مَالِهِ مِن أينَ اكْتَسَبهُ وَ فِيمَا أنْفَقَهُ وَ عَن حُبِّنَا أهلَ البَيتِ…!
در روز قيامت، بنده، قدم از جاى خود بر ندارد تا آنگاه كه از چهار چيز باز خواست شود؛ از عمرش، كه در چه راهى صرف كرده است؟ از جوانيش؛ كه در چه راهى به سر آورده است؟ از مالش؛ كه از كجا آورده و در كجا خرج كرده است؟ و از دوستىِ ما خاندان…!
🕋 وَالْبَابُ الْمُبْتَلَى بِهِ النَّاسُ مَنْ أَتَاکُمْ نَجَی وَ مَنْ لَمْ یَأْتِکُمْ هَلَکَ…!
⚘️از درِ خویش خدایا به بهشتم مفرست…؛
⚘️که سرِ کویِ تو…؛ از کون و مکان ما را بس…!
طفیل هستیِ عشقند…، آدمی و پَری…!