عیبِ نهانی
🌛عیبِ نهانی…!🌜
🖊حکیمانه سی و هشتم از باب هشتم گلستان سعدی…، در مذمّتِ عیبجوئی و افشایِ آن…!🖊
📚مردمان را…، عیبِ نهانی پیدا مکن که…؛ مر ایشان را رسوا کنی…، و خود را بی اعتماد…!
🌧🌧🌧
🌧🌧
🌧
🖊عیب…، نقصِ جسمی ظاهر و یا لغزشِ اخلاقی و رفتاریِ پیدا و پنهان در انسان هاست…!
🖊وجودِ عیوبِ ریز و درشت در میانِ فرزندانِ آدم…، چه خواسته باشد و چه ناخواسته…، به میزانی فراگیر است که از دلِ آن، ضرب المثلِ مشهورِ “گُلِ بی عیب خداست” بیرون آمده است…!
📚🖊این واقعیت، در مثنویِ بلندِ پروین اعتصامی در جریان گفت و گویِ بلبل با گلِ سرخ…، به صورت زیر منظم شده است…؛
⚘️هر گُلی…، علت و عیبی دارد…؛
⚘️گُل بی علت و بی عیب…، خداست…!
🖊و امّا چگونگیِ برخوردِ آدمیانی که از قضا خود هم دارای عیب های آشکار و نهانی هستند، با “عیبِ” دیگران…، چند حالت دارد…؛
۱. ⬅️ عیب پوشی…؛
🖊در این حالت…، فردی که به دلیلِ نزدیکی و رفاقت و یا جایگاهِ سیستمی و اداری و…، از عیوبِ فرد دیگری آگاه شده…، آن عیب را می پوشاند…، که این عمل، وظیفه ی شرعی و اخلاقی هر انسان اهل ایمانی نسبتِ به برادرِ دینی خود است…!
📚پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در این باره می فرماید…؛
مَنْ سَتَرَ اَخاهُ الْمُسْلِمَ فِی الدُّنْیا فَلَمْ یفْضَحْهُ سَتَرَهُ اللّهُ یوْم الْقِیامَه…!
هر که بر عیبِ برادرِ مسلمانش در دنیا پرده پوشد و او را رسوا نسازد، خداوند در قیامت، عیب او را بپوشاند…!
۲. ⬅️ عیب جوئی…؛
📚🖊عیبِ جوئی، از جمله رذائلِ اخلاقی است که ممکن است در جریان زندگی، گریبان گیرِ گروهی از انسان ها شود…؛ رذیله ای که علتِ آن را در شش مسئله باید جستجو کرد…، مسائلی که هر یک نیازمند بحث جداگانه ای است…؛
الف . احساسِ حقارت…!
ب . حسادت…!
ج . سوءظن…!
د . غفلت و عدم تعادل روحی و روانی…!
ه . دشمنی…!
و . خودخواهی…!
📚امام على عليه السّلام درباره عیبجویان می فرماید…؛
شَرُّ النّاسِ مَن كانَ مُتَتَبِّعَاً لِعُيوبِ النّاسِ عَمِيَاً لِمَعايِبِهِ…!
بدترينِ مردم، كسى است كه پى جوىِ عيب هاىِ مردم باشد و نابيناىِ عيب هاىِ خود…!
۳ . ⬅️آشکار کردنِ عیب…؛
🖊عیب جویان…، به هر دلیلی از دلایلِ بالا، عیب جوئی کنند…، قصدشان بهره برداری از آن است…؛ تا از طریق آشکار نمودنِ آن عیب، به هدف خود برسند…!
📚افشایِ عیبِ دیگران، عملِ ناجوانمردانه ای است…؛ عملی که امام صادق علیه‌السّلام درباره آن می فرماید…؛
مَن كَشَفَ حِجابَ غَیرِه إِنكَشَفَت عَوراتُ نَفِسهِ…!
کسی که نسبت به مردم پرده‌دری کند، پرده ی آبروی خودش دریده می‌گردد…!
📚پرده دری، حُرمت شکنیِ آبرویِ دیگران است، حرمتی معادلِ خون و مال که رسول خدا صلی‌الله علیه و آله درباره آن فرمود…؛
اِنَّ حُرمَةَ عِرض المُؤمِنِ كَحُرمَةِ دمِهِ و مالِهِ…!
📚و در جائی دیگر نیز این عمل را در طولِ زندگی، حرام اعلام کرد…؛
اَیُّها الناس! إنَّ دِماءَ كُم و اَعراضَكُم عَلَیكُم حرامٌ الی أَن تَلقَوا ربَّكُم…!
ای مردم…! ریختنِ خونِ یکدیگر و لطمه زدن به حیثیتِ دیگران، تا وقتِ مردن و لقایِ پروردگارتان بر شما حرام است…!
۴. ⬅️ قضاوت بر اساس عیب…؛
🖊در فرآیند عیب و عیب جوئی و آشکار کردن عیب…، که متأسفانه گویا تا خدائی خدا، ادامه خواهد داشت…، تأسف برانگيزترین مرحله، نحوه ی برخوردِ آن گروه از کسانی است که عیب هایِ شنیده را…، اساسِ ارزش گذاری و قضاوت قرار می دهند…!
این نوع نگاه…؛ گاهی علی رغم گذشت زمان و مرتفع شدنِ آن عیب…، باز هم مبنای قضاوت قرار می گیرد…، و شوربختانه اینکه در برخی مواقع، دامنگیر فرزند و خانواده ی آن فرد نیز می شود…!
📚امام علی عليه السّلام درباره چگونگی مواجهه با دیدن و شنیدنِ عیب دیگران، می فرماید…؛
ضَعْ أَمْرَ أَخِیکَ عَلَى أَحْسَنِهِ حَتَّى یَأْتِیَکَ مَا یَغْلِبُکَ مِنْهُ وَ لَا تَظُنَّنَّ بِکَلِمَةٍ خَرَجَتْ مِنْ أَخِیکَ سُوءاً وَ أَنْتَ تَجِدُ لَهَا فِی الْخَیْرِ مَحْمِلًا…!
اعمال برادر (یا خواهرِ) مسلمانت را بر نیکوترین وجهِ ممکن حمل کن، تا دلیلی برخلاف آن قائم شود و هرگز نسبت به سخنی که راجع به برادرِ مسلمانت می‌شنوی، گمان بد مبر…!
📚و به قول لسان الغیب…؛
⚘️عیبِ رندان مَکُن ای زاهدِ پاکیزه سرشت…؛
⚘️که گناهِ دگران…، بر تو نخواهند نوشت…!
⚘️من…، اگر نیکم و گر بد…، تو…، برو خود را باش…؛
⚘️هر کسی…، آن دِرَوَد عاقبتِ کار…، که کِشت…!
⚘️ناامیدم مکن از سابقه ی لطفِ ازل…؛
⚘️تو…، پسِ پرده چه دانی که…؛ کِه خوب است و کِه زشت…!
🖊🖊بدیهی است که حیثِ اجتماعی و احکام شرعی و قانونیِ این بحث…، با حیثِ اخلاقی و شخصی آن، متفاوت است که البته همین تفاوت، که موجب تداخل هم می شود…، موجدِ مسائل و مشکلاتی است که در این مختصر نمی گنجد…!
💦💦💦
سلام.مطلب بسیار خوب و پری بود.اتفاقا خیلی ذهنم در گیر این مو‌ضوع بود و علت ش و نیاز داشتم به همچین مطلبی برای خودم.سپاس فراوان.