مقایسه تطبیقی واجا با ساواک-1
فراز:
به مناسبت چهلمین سالگرد تاسیس وزارت اطلاعات و به کوشش مجتبی قانعی از پژوهشگران مطالعات عرصه ملی مقایسه تطبیقی در یازده عرصه از جمله: چگونگی تاسیس، ریاست و مدیریت عالی، نیروی انسانی و کارکنان، آموزش، اقدامات … دستگاه اطلاعاتی جمهوری اسلامی (واجا) با دستگاه اطلاعاتی سابق بنام سازمان امنیت و اطلاعات کشور شاهنشاهی (ساواک) انجام شده است.
وبگاه تحلیل ایرانی این پژوهش ارزشمند را بدون دخل و تصرف در یازده قسمت جهت بهره برداری علاقه مندان تقدیم می دارد.
از ساواک چه می دانید؟
شما را به مطالعه تطبیقی
دستگاه اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران (وزارت اطلاعات) با دستگاه اطلاعاتی حکومت سلطنتی پهلوی
(سازمان امنیت و اطلاعات کشور- ساواک)
دعوت می‌کنیم
تیرماه 1403
مقایسه تطبیقی دستگاه اطلاعاتی ایران (وزارت اطلاعات)
با دستگاه اطلاعاتی حکومت سلطنتی پهلوی (سازمان امنیت و اطلاعات کشور- ساواک)
با استعانت از الطاف ایزد منان و گرامی داشت یاد و خاطره بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) و یاران شهید با وفایش و سپاس بدرگاه بی کران ذات احدیت که توفیق داد در یکی از حساس ترین شرایط تاریخ میهن عزیزمان کشور ایران به موضوع مهم و ضروری بررسی تطبیقی دستگاه اطلاعاتی ایران یعنی وزارت اطلاعات با دستگاه حکومت سلطنتی پهلوی یعنی سازمان اطلاعات و امنیت کشور معروف به ساواک بپردازیم. هدف مهم این تطبیق، مقایسه و نشان دادن اثربخشی و کارآمدی نظام اطلاعاتی ج.ا.ایران بمنظور تبیین فعالیت های جهادی سربازان گمنام است که دل در گرو نصرت الهی و مهر تایید و مدال افتخار را از امام زمان عجل الله فرجه الشریف دارد.
در مطالعات تطبیقی به بیان ساده عملی برای مقایسه دو یا چند چیز با هدف کشف چیزی درباره یک یا همه چیزهایی است که با هم مقایسه می شوند. پژوهش تطبیقی تاریخی شامل مقایسه بازه های زمانی مختلف است، دو انتخاب اصلی در این مدل مقایسه دو مرحله در زمان (در یک بازه زمانی) یا فقط مقایسه یک چیز با گذشت زمان است. (ویکی پدیا- دانشنامه- 1402)
به نظر نگارنده که چندین مورد پژوهش از جنس بررسی تطبیقی را در گذشته انجام داده است، موضوع مهم اساسی هم جنس بودن مواردی است که با هم تطبیق داده می شوند و دقیقاً موضوعات انتخابی باید از یک تطابقی برخوردار باشند. بطور مثال بررسی تطبیقی یک واحد تولیدی در ده سال پیشین و زمان امروز که کاملاً ملموس است لذا این پژوهش توجه دقیق به این موضوع دارد، مطالعه تطبیقی دو دستگاه اطلاعاتی در دو نظام سیاسی فارغ از مشروع یا نا مشروع بودن، می تواند حقایقی را با ذکر دلایل و مستندات در برابر دیده گان علاقمندان و پژوهشگران قرار دهد تا خود به قضاوت بنشینند و البته امکان راستی آزمایی نیز برای آنان فراهم باشد و مهم تر اینکه امانت داری در ذکر مطالب نیز باید رعایت شود.
با جستجوی بعمل آمده در سوابق و پیشینه این موضوع موارد متعددی با عناوین مقایسه های تطبیقی یا مطالعات تطبیقی با شکل و شمایل نشست های تخصصی، مصاحبه های انفرادی، مقالات و تک نوشته های پراکنده دیده می‌شود که به مواردی چند بعنوان نمونه اشاره می شود:
- نشست ساواک از آغاز تا پایان در ششمین نشست نیاوران در تاریخ سوم اسفند 1401 با حضور آقایان علی محمد بشارتی (از زندانیان سیاسی دوره رژیم پهلوی) و نعمت کریمی (از پژوهشگران حوزه تاریخ و سند).
- نشست دو جانبه مورخه 02/11/1390، رادیو صدای آمریکا با حضور عرفان قانعی فرد و امین فروغی که خبرگزاری مشرق نیوز جزئیات آن منتشر کرده است و انتقادات فراوانی نیز به آن وارد شد، به خصوص آقای عرفان قانعی راد کاملاً بصورت فاش تلاش فراوانی برای تطهیر ساواک به خصوص یکی از بد نام ترین مقامات آن بنام پرویز ثابتی بعمل آورد.
- مقاله موردی و پژوهشی “برنامه ها و شیوه های ساواک در سرکوب نهضت حضرت امام (ره) و تلاش برای منزوی کردن آن” در تاریخ 29/07/1397 برگرفته از نشریه حضور در پرتال امام خمینی (ره)
- مقاله “بررسی و تحلیل نقش ساواک در تامین منافع ملی” مرکز بررسی اسناد تاریخی مورخه 10/11/1402
- مقاله “توانایی های دستگاه اطلاعاتی جمهوری اسلامی” (وزارت اطلاعات) مورخه 10/01/1400 ارائه شده در سایت خبر آنلاین
این موارد و موارد مشابه دیگر عموماً به صورت شفاهی بیان شده است و بدیهی است درباره اصالت و صحت آنها دشمنان و بدبینان شبهاتی را وارد کرده اند لذا در این نوشتار تلاش شده است مدارک و اسناد و مستندات کیفی نیز ارائه شود تا به قوام و کیفیت این مطالب افزوده شود.
مقایسه تطبیقی واجا با ساواک-1
1ـ در عرصه تاسیس و تثبیت و آغاز به کار دستگاه های اطلاعاتی
(چگونگی تاسیس ساواک)
پس از تنزل جدی جایگاه مردمی رژیم پهلوی که منجر به اتفاقاتی مانند کودتای بیست و هشت مرداد سال 1332 و چند اتفاق دیگر در کشور مانند ترور محمدرضا شاه پهلوی در 15 بهمن سال 1327 مقابل دانشکده حقوق دانشگاه تهران و فعالیت گسترده احزاب کمونیست خصوصاً حزب توده ایران شد، کشورهای استعمارگر مانند آمریکا و انگلستان تصمیم گرفتند کشور ایران را از این وضعیت، به نفع اهداف حیاتی خود تغییر دهند لذا در سال 1335 طرح تاسیس ساواک در دستور کار آنها و شاه جوان قرار گرفت. از ابتدای امر کاملاً مشخص است که رژیم پهلوی که وابستگی خود را پس از کودتای 28 مرداد سال 1332 به آمریکا، انگلیس و اسرائیل به اثبات رسانیده بود با این امر موافق بوده و گام بلندی را برای تثبیت این وابستگی برداشت، سه کشور آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی دست به دست هم داده و هر کدام با پذیرفتن مسئولیت مشخصی در ایجاد و تاسیس ساواک اقدام نمودند.
- سرویس اطلاعاتی آمریکا (CIA) مسئولیت سازماندهی، مدیریت، برنامه ریزی ساواک را بعهده گرفت و با تشکیل ادارات کل ساواک، تنظیم شرح وظایف آن، تهیه اساسنامه های اداری پایه ریزی اولیه را مطابق با اهداف از پیش تعیین شده و دقیقاً در راستای منافع خود به سرانجام رسانید.
- سرویس های اطلاعاتی انگلیس (MI5) و (MI6) و در جهت تامین نیازمندی های فنی این دستگاه جدید‌التاسیس اقدام و با دریافت مبالغ هنگفتی از رژیم پهلوی انواع و اقسام وسایل فنی مانند دستگاه های شنود تلفن، میکروفن های پیچیده اطلاعاتی، بیسیم های حرفه ای، دوربین های جاسوسی، ضبط صوت های حساس به انواع و اقسام اصوات، سلاح و مهمات پیشرفته، دستبندهای پلیسی و هر آنچه که در این قالب می گنجید روانه انبارهای ساواک نمود.
- رژیم صهیونیستی و بالاخص دستگاه اطلاعاتی خارجی آن یعنی موساد وظیفه آموزش های اطلاعاتی کارکنان ساواک را بعهده گرفتند و از سال 1339 تا پیروزی انقلاب اسلامی در گروه های مختلف کارکنان این دستگاه اطلاعاتی جدید را به کشور خود دعوت و آنها را تحت آموزش های متنوع از جمله بازجویی و شکنجه های قرون وسطایی قرار می دادند (ساواک شاگرد موساد- موزه عبرت ایران- 1392).
بدین ترتیب ساواک تا بن دندان کاملاً وابسته به دول استعماری کار خود را در اسفند 1335 آغاز نمود تا اینکه در 22 بهمن سال 1357 به لطف خداوند متعال و رهبری حضرت امام (ره) و ملت فداکار ایران متلاشی شد.
قانون تاسیس ساواک دارای سه ماده اصلی بود:
- ساواک وابسته به نخست وزیری است. رئیس آن را شاه منصوب می کند و عنوان معاونت نخست وزیر را دارا است.
- وظیفه ساواک کسب اطلاعات لازم برای حفظ امنیت ملی، کشف جاسوسی، مقابله با ناقضان قوانین ضد سلطنت و ضد مبارزه مسلحانه، مرتکبان جرائم نظامی و عاملان سوء قصد به جان شاه و ولیعهد است.
- ماموران ساواک در جرائم مربوط به آنها، جزو ضابطان قضایی به شمار می روند و طبق سیستم دادگاه های نظامی که برای رسیدگی به جرائم سیاسی بر پا شده، عمل می کنند. (ویکی پدیا- بهمن 1402)
با توجه به سه بند مورد اشاره آنچه که مهم است هیچ نکته ای درباره نظارت بر اعمال ساواک در سال 1335 وجود ندارد. آنچه در طول 22 سال عمر ساواک و فعالیت های آن به ثبت نرسیده است و اسناد آن پس از پیروزی انقلاب اسلامی سال 1357 در اختیار پژوهشگران و محققین قرار گرفته است. دال بر آن است که این دستگاه اطلاعاتی وابسته به دستگاه های اطلاعاتی آمریکا، انگلیس ، رژیم صهیونیستی سه ماموریت مهم را در دستور کار قرار داده بود: 1- مبارزه با مخالفین متدین و مسلمان و مبارزین دینی و آزادی خواه و تلاش برای دین زدایی و تغییر ذائقه دینی ملت مسلمان ایران 2- تلاش برای تامین اهداف آمریکا در جنگ و ستیزه با بلوک شرق و عقاید کمونیستی 3- حفاظت و صیانت از بقای رژیم سلطنتی پهلوی و برای تحقق این سه هدف از هیچ اقدام غیرانسانی و ضد بشری کوتاهی نکرد و هزاران نفر از مردم ایران را به زندان ها و بازداشتگاه ها و تبعیدگاه ها کشانیدند. اقداماتی که باعث سرافکندگی آنها در نزد جهانیان شده و نتیجه آن رخ دادن معجزه بزرگ پیروزی انقلاب اسلامی بود. انقلاب بزرگی که حضرت امام خمینی(ره) آن را بنیان نهاد و با استعانت از الطاف خداوند و همراهی مردم به پیروزی رسانید.
مقایسه تطبیقی واجا با ساواک-1
مقام معظم رهبری مد ظله العالی در رابطه با ویژگی های تاسیس وزارت اطلاعات می فرمایند:
“تشکیلات وزارت اطلاعات جزء معدود تشکیلات برآمده از انقلاب است، این تشکیلات کاملاً برآمده از انقلاب است و یک ثمراتی بر این مترتب است”. (بیانات و بینات- 12/12/1389)
با توجه به اهمیت این نکته و در راستای اهداف جهاد تبیین معظم له سال بعد مجدداً بیاناتی ارزشمند در این موضوع ارائه می دهند: (بیانات 29/01/1397)
“الحمدلله مجموعه وزارت یک مجموعه برآمده از انقلاب است. شما ( کارکنان وزارت اطلاعات) بچه های امام هستید. شما فرزندان انقلاب هستید، با اغلب دستگاه های دیگر کشور فرق دارید، یک خصوصیت در شما هست و آن این است که شما پدید آمده از انقلاب هستید یعنی در یک زمینه خالی مجموعه اطلاعاتی کشور بنیان نهاده شده و به تدریج رشد کرد، هیچ عنصر وابسته به رژیم گذشته، در هیچ سطحی از سطوح در تشکیلات اطلاعاتی ما حضور نداشت، تاثیر نداشت، وجود نداشت”.
و در فراز دیگری از بیانات معظم له چنین آمده است: (بیانات 12/12/1389)
“ما برای تاسیس این تشکیلات بزرگ اطلاعاتی، از هیچکس الگو نگرفتیم، از هیچ جا درس نگرفتیم”.
هنگامی که در تاریخ 06/06/1363 حکم انتصاب آیت الله محمد محمدی ری شهری بعنوان اولین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در زمان ریاست جمهوری حضرت آیت الله سید علی خامنه ای توسط نخست وزیر وقت صادر شد، یکی از مهم ترین نقاط عطف اطلاعات در ایران معاصر شکل گرفت. ان شاءالله در ادامه همین بررسی تطبیقی به موارد متعددی در اثبات نقطه عطف بودن تاسیس وزارت اطلاعات اشاره خواهد شد.
نکته اساسی و مد نظر همه محققان تاریخی در این نهفته است که دستگاه اطلاعاتی وزارت اطلاعات، بدون الگوبرداری و وابستگی به سرویس های اطلاعاتی کشورهای بیگانه اعم از شرق یا غرب، مطابق با قانون تاسیس وزارت اطلاعات در 27/05/1362 ایجاد شد. و عملاً در مهرماه سال 1363 این نهاد اطلاعاتی جدید و مردمی و قانونی پای به عرصه وجود گذاشت و با افتخار در سال 1403پای به چهل سالگی نهاد. علاوه بر آن این دستگاه اطلاعاتی الگوی مناسبی برای سایر ملت های آزادی خواه و مستقل و آرمان گرا شد و در ادامه بعنوان یک حامی جدی و حرفه ای نهضت های مختلف، کشورهای محور مقاومت و کشورهای دوست نقش سازنده خود را ایفا نمود.
ادامه مطلب …