نود چهار نوع شکنجه درعصر پهلوی-1

نود چهار نوع شکنجه درعصر پهلوی-1

پیش گفتار

روزی به درخواست دوستی به موزه عبرت فعلی و کمیته مشترک ضد خرابکاری قبلی رفتم پس از بازدید تصمیم گرفتم که کتابی را برای این موزه از شکنجه ها و انواع آنان و نام بسیار کسان تدوین کنم. آن قدر درد فراوان بود و درمان کم که سخت رنج مرا افزود.  با این همه با کمک دو دانشجوی گرامی آقایان امیر بابامرادی و حمیدرضا روشن ضمیر و همیاری و محبت فراوان مسئولین محترم موزه و همکاری و یاری فراوان آقایان دانش پژوه، وهاج و باروتی این کار را ارائه نمایم. کتاب شامل انواع شکنجه های انجام شده، وسایل آن و شرح مختصری از هر شکنجه میباشد. این کتاب را تقدیم میکنیم به روح همه کشته شدگان این شکنجه گاه مخوف و زندانیان رها شده آن.

هدف آن بود کتاب تاریخ شکنجه ای از مشروطیت ایران تا اواخر سال ۱۳۵۷ تدوین گردد اما وقتی که به قسمتی از اسناد دست یافتم آن قدر آن را حجیم و زیاد یافتم که تصمیم گرفتم دوره های چندی از آن را بازنویسم دوره آخر سلطنت محمدرضاشاه پهلوی یعنی از سال ۴۹ تا آخر ۵۷ و این دوره آنچنان سیاه و تاریک است که حتی تشعشع نوری از آن ساطع نمیشود.

این دوره نمایانگر دستگاه سیاه جنایتی است که بیش از هزاران نفر که قریب به هشت هزار نفر آنان از دلیر مردان و تقریبا پانصد نفر آنان از شیر زنان بوده است را در چنگال خود گرفته و رنجی فراوان ایجاد کرد که سیاه تر از آن نمیتوان یافت. درد چنان است که حتی خامه مرا به رنج آورده است نه اشک و نه فریاد و یا نوشته نمیتواند بیان کننده رنجی که بر سر مردم ایران آمده است، باشد. چشمه خروشان اشک مرا که با رنج خو کرده بودم و سالها با درد این مردم در سراسر تاریخ پیونده داشته ام را نیز خشکانیده است. یک دوره تاریخ کوتاه و این همه رنج؟!… دژخیمان و  شکنجه گران برخی معدوم و بعضی به گوشه ای خزیده اند اما فریاد شکنجه دیدگان و رنج کشیدگان چنان انعکاسی دارد که هرگز خاموش نخواهد شد.

فریاد آنان را بازنویسی و درد آنان را باز گویم که تا شاید مرهمی باشد بر فروخفتگان درد و ستم شب ناله های سرد مرد زندانیان در سلولهای نمور و تاریک دوران رژیم پهلوی و مرهم ناپذیری زخمشان در گنبد دوار ایران باقی خواهد ماند تا زنگار شرمی را که بر رخسار تاریخ نشسته اسـت نمایان تر سازد. در چهره دژخیمان و قاهرین و ستمکاران و سلاطين سیاهی و نفرت را باز سازد و بس.

این کتاب بخشی از تاریخ شکنجه در ایران است که عمدتا تاریخ هفت سال را در بر میگیرد (۱۳۵۷ – ۱۳۵۰).

آن زخمی عمیق بر چهره از تاریخ معاصر است  درد و رنج و و یادی است از کشته شدگان زیر شکنجه، اعدام شدگان و زندانیان باشد که نوری بر بتاباند بر سیاهکاریها و فروکش فروکش نماید رنج مردم را.

این کتاب شامل انواع شکنجه ها است و در پایان، نام بسیاری از اعدام شدگان، رنج کشیدگان، زندانیان، شکنجه شدگان آمده است، بدون توجه به عقاید و خواست آنها و این که به چه گروهی وابسته بوده اند، از سکولار تا آنها مذهبی، از آنکه به خدا معتقد بود و آن که نبود هر دو در یک جوی خون افتاده بودند.

دکتر مهیار خلیلی

نود چهار نوع شکنجه درعصر پهلوی-1

کمیته مشترک ضد خرابکاری

در اوایل بهمن ماه سال ۱۳۵۰ در اجرای دستور رضا شاه با الگوبرداری از سیستم اطلاعاتی انگلیس «کمیته مشترک ضد خرابکاری ساواک – شهربانی»  در محل زنـدان موقت اطلاعات شهربانی تشکیل میشود. با انحلال دو کمیته ساواک که در اوین مستقر بودند که اولی مسئول شناسایی عاملین تظاهرات دانشجویی سال ۴۹ و گروههای کمونیستی، دومی مسئول شناسایی و دستگیری اعضای آشکار و مخفی سازمان مذهبی مجاهدین و گروههای وابسته آن، مقرر  می شود با تشکیل کمیته مشترک ضد خرابکاری، تمامی سرنخهای عملیاتی در اختیار این کمیته قرار گیرد و تمامی مأمورین دو کمیته قبلی ساواک مأمور به خدمت در کمیته جدیدالتأسیس می شوند.

اولین رئیس کمیته مشترک، رئیس شهربانی وقت سپهبد جعفر قلی صدری و رئیس ستاد آن پرویز ثابتی، از مقامات ساواک بود ادارات اطلاعات و ضد اطلاعات ارتش و ژاندارمری نیز هر یک نمایندگانی  به منظور  هماهنگی در کمیته مشترک داشتند.

در اوایل خرداد سال 1352 با اوج گیری  مبارزات  مردم  و گروه ها، ساختار کمیته مشترک  تجدید  و توسعه  یافت  و با اصلاحاتی  به تصویب شاه رسید ؟!(1)

از این پس رئیس  کمیته می بایستی  از بین مقامات بلند پایه ساواک انتخاب شود  و اطلاعات  و اخبار  روزانه  کمیته  از طریق ساواک  به شاه می رسیده و دستورات  لازم  صادر می شده است(2)

بازداشتگاه کمیته مشترک  از اوایل  سال 1351 مهمترین  محل بازداشت، شکنجه  و تخلیه اطلاعاتی  انقلابیون  بوده است  و به نوشته های  خود ساواک  طی سال های 1350 تا 1357 هزاران نفر  از مبارزین  و انقلابیون  وسط  عملیات کمیته  مشترک  دستگیر و بازداشت شده بودند.(3)

تعدادی از بازجوها برای دیدن  آموزش به اسرائیل  وآمریکا  رفته  و ابزار  و آلات  زیادی هم در اختیار  آنها  قرار داد شده  بود.(4)

ساختمان  کمیته  مشترک در سال 1316 هجری شمسی  در زمان رضا خان توسط  آلمان ها  به عنوان قسمتی  از نظمیه  تهران  طراحی و ساخته  شده  و کاربری  آن از ابتدا  زندان  و بازداشتگاه بوده است (5)

ساختمان اصلی  کمیته  در چهار  طبقه  به صورت  مدور  ساخته  شده  که بندهای  انفرادی  و عمومی  با هشتی  به آن  متصل  می شده  و در وسط  طبقه  هم کف  حوض مدوری تعبیه شده بود.

********

با توجه به رشته تخصصی  اینجانب  که پزشکی می باشد،  در ملاقات  با تعداد  زیادی از زندانیان  سیاسی  قبل از انقلاب  و بررسی  مصاحبه های  آنها اثار  پیدا و ناپیدای  شکنجه های مختلف  را بر بدن  و روح  آنها مشاهده نمودم.

انچه در پی می آید، شرح انواع  شکنجه هایی است  که در زندان های رژیم پهلوی بخصوص کمیته  مشترک  ضد خرابکاری  بر روی زندانیان  سیاسی اعمال می شده است.

نود چهار نوع شکنجه درعصر پهلوی-1

(در ادامه 94 نوع شکنجه هایی که در عصر پهلوی رواج داشته است را خواهیم آورد…)

ادامه دارد….

1. – حسن پور، قاسم. شکنجه گران می گویند، انتشارات موزه عبرت ایران، 1386، صص 49 تا 53
2. – همان ماخذ
3. همان
4. همان
5. همان