رای الیوم؛ ۲۰ مه
چرا این روزها فرآیند عادی سازی روابط ایران و مصر سرعت گرفته است؟
به نظر می رسد مقامات مصر هم اکنون به طور ریشه ای در حال بازنگری در سیاست خارجه خود به ویژه نسبت به کشورهای همسایه در خاورمیانه هستند و در همین راستا به طور فزایندهای در حال رهایی یافتن از قید و بندهای آمریکایی هستند. شاید بتوان از فرآیند فزاینده عادی سازی روابط میان ایران و مصر به عنوان یکی از برجسته ترین نمادهای این بازنگری یاد کرد.
قبل از پیشروی در این پرونده باید یادآور شد که به دنبال پیروزی انقلاب امام خمینی و به حاکمیت رسیدن وی در تهران و امضای توافقنامه کمپ دیوید با دولت اشغالگر اسراییل و میزبانی مصر از شاه سابق ایران محمد رضا پهلوی پس از بسته شدن درها بر روی وی از سوی آمریکا و تمامی پایتخت های اروپایی و استقبال دولت ایران از ترور رئیس جمهور انور سادات روابط یاد شده دچار تنش شد.
ایران در دوران حاکمیت رئیس جمهور حسنی مبارک سعی کرد روابط خود را با مصر ترمیم نماید و در همین رابطه به یکی از خواسته های اساسی مصر پاسخ مثبت داد و نام خالد اسلامبولی عامل اصلی ترور رئیس جمهور انور سادات را از یکی از خیابان های خود برداشت و همچنین دیوار نوشته برپا شده جهت گرامیداشت یاد و خاطره وی را پاک کرد اما این اقدام ایران با هیچ واکنش مثبتی از سوی قاهره مواجه نشد زیرا مصر نمی خواست با نزدیک شدن به ایران خشم همپیمانان خود در خلیج (فارس) به ویژه عربستان و امارات را علیه خود تحریک کند زیرا این دو کشور طی ده سال گذشته تقریبا ۹۲ میلیارد دلار به اقتصاد مصر کمک کرده اند.
عربستان روابط خود را با ایران از سرگرفت و توافق جهت حل و فصل اختلافات میان دو کشور حاصل شد و امارات سفارت خود را در تهران بازگشایی کرد و بدین ترتیب مقامات مصر به شدت در تنگنا قرار گرفتند و همین امر باعث شد تا تماس های محرمانه ای میان تهران و قاهره برقرار شود و وزیران خارجه ایران و مصر در حاشیه نشست برگزار شده در امان پایتخت اردن به طور علنی با یکدیگر مصافحه کنند.
گزارش های خبری حکایت از آن دارد که قرار است دو کشور به منظور از سرگیری روابط و بازگشایی سفارت خانه ها با میانجی گری محمد شیاع سودانی نخست وزیر عراق در ماه ژوئیه آینده در بغداد به گفت و گو بپردازند.
به طور حتم تماس های جاری میان ایران و مصر باعث برانگیخته شدن خشم آمریکا خواهد شد که هر ساله بیش از دو میلیارد دلار به خزانه مصر کمک می کند. این موضوع همچنین برای دولت اشغالگر اسراییل ناخوشایند است زیرا ایران و بازوهای نظامی همپیمانش را تهدیدی علیه موجودیت خود می داند به ویژه با توجه به اینکه ایران به تولید بمب اتم نزدیک شده است در حال پیشبرد صنایع نظامی خود به ویژه در زمینه ساخت موشک و پهپاد است.
رهبران مصر نسبت به همپیمان آمریکایی خود در خشم پنهان بسر می برند؛ زیرا به کشورشان کمک نکرد تا بتواند بحران اقتصادی خود را پشت سر بگذارد و اتیوپی را تحت فشار قرار نداد تا به تهدیدهای خود علیه امنیت آبی مصر پایان دهد.
نافرمانی رهبران مصر علیه همپیمان آمریکاییشان طی چند اقدام نمایان شده است:
نخست:
مصر با درخواست آمریکا مبنی بر بستن حریم هوایی خود بر روی جنگنده های روسیه و حمل و نقل هوایی تسلیحات و تجهیزات نظامی به پایگاه نظامی روسیه در سوریه مخالفت کرد و می کنند .
دوم: خبرهای رسیده حکایت از آن دارد که مصر می خواهد موشک هایی در اختیار روسیه قرار دهد تا بدین ترتیب مسکو بتواند تلفات ارتش خود در جنگ اوکراین را جبران نماید هر چند مقامات مصر این موضوع را تکذیب می کنند .
سوم: دولت مصر خواستار پیوستن به سازمان بریکس است که توسط ائتلاف چین و روسیه هدایت می شود و در صدد تشکیل یک سامانه مالی و سیاسی جایگزین برای سامانه آمریکایی و صدور یک ارز جایگزین به جای دلار است.
بازنگری مصر در سیاست خارجه اش بسیار حائز اهمیت است هر چند دیر هنگام انجام گرفت زیرا باعث رهایی یافتن مصر از قید و بندهای آمریکا خواهد شد و به دیپلماسی این کشور فرصت بیشتری برای فعالیت در صحنه خاورمیانه و جهان خواهد بخشید.
کشورهایی که تحت فشار و تهدیدهای دولت دونالد ترامپ و کوشنر دامادش توافقنامه صلح ابراهیم با دولت اشغالگر اسراییل را به امضا رساندند هم اکنون با توجه به عادی سازی روابط میان ایران و عربستان و بازگشت سوریه به حوزه جهان عرب به خطر حاصل از اقدام خود پی برده اند و به تدریج در حال کاهش دادن به اقدامات خود در زمینه عادی سازی روابط با اسرائیل بسر می برند و برای حفظ امنیت ملی خود به دنبال یافتن یک راه نجات بخش هستند
مصر در حال برداشتن گام های شجاعانه جهت رهایی یافتن از سلطه آمریکا است و بر همین اساس در همین رابطه می بایست مورد حمایت قرار گرفته و تشویق شود اولین گام مصر در این خصوص از سرگیری روابط با ایران و سوریه و تقویت مناسبات خویش با روسیه است.