ایرانیها گزارش فصلی آژانس بین المللی انرژی اتمی را چگونه میخوانند؟
الجزیره؛ ۱۳ سپتامبر
آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارشی اعلام کرد ذخایر اورانیوم غنی شده ایران با خلوص ۶۰ درصد نزدیک به درجه تسلیحات همچنان به رشد خود ادامه میدهد و هیچ پیشرفتی در مذاکرات با تهران در مورد موضوعات حساس مانند توضیح ردیابی اورانیوم در سایتهای اعلام نشده وجود ندارد
یکی از گزارشها با اشاره به ناتوانی ایران در توضیح دقیق منشأ ذرات اورانیوم کشف شده در دو سایت اعلام نشده میگوید مدیرکل رافائل گروسی متاسف است که هیچ پیشرفتی در حل مسائل پادمان باقیمانده در این دوره گزارش دهی صورت نگرفته است.
در این دو گزارش که پیش از نشست سه ماهه شورای حکام ۳۵ کشور آژانس بین المللی انرژی اتمی در هفته آینده به کشورهای عضو آژانس ارسال شد آمده است پس از پیشرفت محدود در نصب مجدد دوربینهای نظارتی آژانس در سه ماهه قبل هیچ دوربینی برای نظارت وجود نداشته است.
در این گزارش آمده است ذخایر اورانیوم غنی شده ایران با افزایش تخمینی ۷٫۵ کیلوگرم به ۱۲۱٫۶ کیلوگرم رسیده است اگرچه ۶٫۴ کیلوگرم از آن با اورانیوم غنی شده به میزان کمتری رقیق شده است.
مدیر کل مجدداً تأکید میکند که برای مؤثر بودن دوربین های آژانس از جمله دوربین های نصب شده در اصفهان آژانس باید به داده هایی که آنها ضبط میکنند دسترسی داشته باشد.
** پیشرفت سیاسی:
رحمان قهرمان پور استاد روابط بین الملل در دانشگاه تهران تاکید کرد کاهش رشد ذخایر اورانیوم غنی شده با درصد بالا در ایران نمایانگر آن است که رهبران سیاسی کشور تصمیم گرفته اند تنش موجود در پرونده هسته ای کشور را کاهش بخشند.
قهرمان پور در گفت وگو با الجزیره نت پیشرفت برنامه هسته ای تهران در سطح سیاسی را ناچیز توصیف کرده و توضیح داد: این گزارش با توافق شکل گرفته میان ایران و آمریکا در ماه گذشته میلادی در خصوص مبادله زندانیان و مطالب لو رفته در زمینه دستیابی دو طرف به یک تفاهم شفاهی مشترک همخوانی دارد.
وی افزود کشورش با کاهش بخشیدن به درجه خلوص اورانیوم در صدد ایجاد اعتماد متقابل با جامعه بین الملل و آژانس بین المللی انرژی هسته ای برآمده است.
این شخصیت فرهیخته توضیح داد پس از عملیات خرابکارانه شکل گرفته در تاسیسات نصب دستگاه های سانتریفیوژ در کرج و انتقال تجهیزات آن به اصفهان دوربین های مدار بسته متعلق به آژانس بین المللی انرژی هسته ای در موقعیت جدید نصب نشدند و بر اساس قانون تصویب شده از سوی پارلمان ایران در سال ۲۰۲۰ این اقدام در انتظار لغو تحریم ها باقی ماند.
وی توضیح داد که تهران با رقیق کردن مقادیر اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد قصد دارد اورانیوم ۲۳۵ را به اکسید اورانیوم تبدیل کند.
وی این اقدام را نمایانگر عدم تمایل تهران جهت ورود به قلمرو تسلیحات هسته ای دانست.
قهرمان پور خاطرنشان کرد: اختلافات فنی موجود میان آژانس بین المللی انرژی هسته ای و تهران باعث میشود تا پرونده هسته ای باز باقی بماند و دستاوردهای سیاسی و فنی تهران در زمینه ایجاد اعتماد را تحت الشعاع خود قرار دهد البته این امر تا مرز ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل پیش نخواهد رفت.
** پوشش سیاسی
به گفته عباس اصلانی پژوهشگر مرکز تحقیقات راهبردی خاورمیانه گزارش آژانس علاوه بر پیشرفت سیاسی در پرونده هسته ای تهران نمایانگر پیشرفت در زمینه همکاری های فنی حرفه ای نیز میباشد.
وی به عنوان شاهد مثال در همین رابطه به کاهش موارد یافت شده از آثار اورانیوم غنی شده با درصد بالا در دو موقعیت در میان چهار موقعیت اشاره کرد.
اصلانی در گفت وگو با الجزیره نت خاطرنشان کرد عامل ادامه اختلاف در مورد دو موقعیت باقی مانده بیش از آنکه فنی حرفه ای باشد، سیاسی است.
وی اظهار داشت: ارزیابی آژانس بین المللی انرژی هسته ای در مورد پرونده هسته ای ایران از سطح ابراز نگرانی در گزارشهای گذشته به سطح ابراز تاسف در گزارش اخیر تنزل یافته است این امر حکایت از آن دارد که همکاری تهران با آژانس پیشرفت کرده و تنش میان آن دو کاهش یافته است.
وی افزود منطقی نیست که ایران با توجه به شانه خالی کردن طرفهای غربی از تعهدات شان بنابر توافق برجام امضا شده در سال ۲۰۱۵ اقدام به نصب همه دوربینهای مدار بسته نماید.
اصلانی سیاست کشورش مبنی بر باقی نگه داشتن برخی از مسائل اختلاف برانگیز جهت بهره برداری کردن از آنها در مذاکرات سیاسی را صحیح دانست.
در ارتباط با اینکه تهران مایل است مسائل لاینحل با آژانس را تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۴ به تعویق اندازد زیرا بیم آن دارد که جمهوری خواهان همچنانکه دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته ای خارج شد بخواهند بار دیگر از آن خارج شوند، اصلانی ابراز داشت دولت دمکرات از حل و فصل برخی از مسائل اختلاف برانگیز آمریکا با ایران پیشگیری میکند تا از فشارهای جمهوری خواهان در کنگره آمریکا در امان بماند.
اصلانی ابراز داشت پیشرفت سیاسی و فنی در پرونده هسته ای تهران باعث پیشرفت تلاشهای سیاسی جهت حل و فصل اختلافات موجود میان واشنگتن و تهران میشود
** میانجی گری عمان
محمد صالح صدقیان مدیر مرکز عربی تحقیقات ایران نیز به نوبه خود ابراز داشت گزارشهای آژانس بین المللی انرژی هسته ای بارها تحت تاثیر تحولات سیاسی و دستور کار قدرتهای بزرگ طی چند دهه گذشته قرار گرفته است.
وی در گفت وگو با الجزیره نت اظهار داشت: دستاوردهای نشست کنونی آژانس تحت تاثیر نتایج میانجی گری عمان میان تهران و واشنگتن به ویژه موضوع مبادله زندانیان میان آن دو قرار گرفت.
صدقیان معتقد است که گزارش آژانس به نفع کشورش است زیرا به هیچ وجه به موضوع مقاصد ایران جهت نظامی کردن برنامه های هسته ای خود و یا دستیابی بازرسان آژانس به مواردی نپرداخت که از وجود برنامه محرمانه تهران حکایت داشته باشد.
وی گفت: گزارش آژانس در خصوص کاهش سرعت غنی سازی اورانیوم و درجه خلوص آن در ایران با توافق به دست آمده میان ایران و آمریکا با میانجی گری عمان همخوانی دارد دال بر اینکه ایران میزان غنی سازی اورانیوم خود را در سطح ۶۰ درصد نگه خواهد داشت و از سرعت غنی سازی اورانیوم در کشور خواهد کاست.
وی تاکید :کرد برخلاف رابطه موجود میان محافل سیاسی غرب با سازمانهای بین المللی تهران به شدت سعی دارد تا مذاکرات سیاسی را از همکاری فنی حرفهای خود با آژانس بین المللی انرژی هسته ای جدا نماید.