آیا جمهوری اسلامی ایران می تواند گروهی را جایگزین حزب الله کند ؟
نشنال اینترست؛ 7 اکتبر
نویسنده: شکریه برادوست
حمله هفته گذشته جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل [رژیم صهیونیستی] ، دیدگاهی اجمالی به چگونگی تغییر استراتژی این کشور را ارائه می دهد .
حضرت آیت الله سید علی خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین خطبه نماز جمعه خود _ اولین نماز جمعه پس از ترور [سردار شهید] سپهبد قاسم سلیمانی _ تاکید کردند که «محور مقاومت» اسرائیل [رژیم صهیونیستی] را شکست داده و رژیم صهیونیستی را ۷۰ سال به عقب رانده است . وی در ادامه از مسلمانان افغانستان تا یمن و از ایران تا غزه و یمن خواست تا برای اقدام علیه اسرائیل [رژیم صهیونیستی] آماده باشند .
اگرچه او مدعی پیروزی در برابر اسرائیل [رژیم صهیونیستی] بود ، اما جمهوری اسلامی ایران در نتیجه از دست دادن قدرت حزب الله در لبنان با یک معضل استراتژیک مواجه است . حزب‌الله لبنان برای دهه‌ها نیروی نیابتی و نماینده قدرتمند تهران در جهان عرب بوده و به عنوان مجرای ارتباطی میان ایران و شیعیان در جهان عرب و سایر گروه‌های مسلح در منطقه عمل می کرد . (م.ک)
برای کشوری غیر عرب مانند ایران، زبان و قومیت حزب الله در ایجاد و پیوند « محور مقاومت » مؤثر بوده است . در هفته گذشته ، حیثیت و قدرت سخت حزب الله در نتیجه ترور [ شهید ] سید حسن نصرالله، ترورهای بیشتر در سراسر زنجیره فرماندهی نظامی ، قطع آشکار ارتباطات و حملات گسترده ارتش رژیم صهیونیستی به پایگاه ها و دارایی های آن به طور چشمگیری از بین رفته است. با چنین تغییری در اوضاع و شرایط، جمهوری اسلامی ایران از این به بعد به کجا پیش می رود؟
تهاجم اسرائیل [ رژیم صهیونیستی] به لبنان بیش از یک میلیون نفر را که به طور عمده از مناطق تحت کنترل حزب الله بودند، به پناه بردن به سایر نقاط این کشور سوق داده است. علاوه بر این ، حدود 76000 لبنانی همراه با 200000 پناهجوی سوری به مناطق تحت کنترل مخالفان سوری به سوریه گریختند . فاجعه سیاسی و اقتصادی که لبنان قبل از شروع خصومت ها درگیر آن بود، به طور عمده نتیجه نفوذ انگلی حزب الله در سیاست و جامعه لبنان است. فقدان کمک دولت لبنان به نا امیدی در میان اعضای پایه حزب الله دامن زده و در عین حال خصومت ها بین پناهجویان شیعه و جمعیت غیر شیعه این کشور را تشدید کرده است. و در واقع باید اشاره کرد که این امر تنها منجر به بی ثباتی پایدار و کاهش محبوبیت حزب الله خواهد شد. بازسازی و احیای حزب الله مستلزم سرمایه گذاری قابل توجهی در زمان و منابع است که ممکن است جمهوری اسلامی ایران نتواند از عهده آن برآید، به ویژه با توجه به آشفتگی ها و بحران های اقتصادی شدیدی که خود با آن دست و پنجه نرم می کند .
اما تهران ابزارهای دیگری را هم در جعبه ابزار منطقه ای خود دارد و ممکن است به زودی جایگزین نقش سابق حزب الله کند. ممکن است گروه شبه نظامی شیعه حشد الشعبی ( بسیج مردمی عراق ) کاندیدای مناسبی در این خصوص باشد. با این حال ویژگی پراکنده بودن این گروه، آن را کمتر قدرتمند می کند . با این اوصاف حوثی ها در یمن ممکن است امیدوارکننده ترین گزینه جمهوری اسلامی ایران در این خصوص به حساب بیایند.
حمله هفته گذشته ایران به اسرائیل [ رژیم صهیونیستی] با 181 موشک، نگاهی اجمالی به چگونگی تغییر استراتژی ایران ارائه می کند. اول این که، این حمله نشان دهنده تمایل به خطر درگیری مستقیم تر در رویارویی های نظامی بود. حتی [حضرت آیت الله] علی خامنه ای رهبر عالی ایران اعتراف کرد که ایران در صورت لزوم دوباره به اسرائیل [ رژیم صهیونیستی] حمله خواهد کرد . در شرایطی که اسرائیل [ رژیم صهیونیستی] مصمم به انتقام گیری قوی است، چرخه حملات متقابل ، که به طور بالقوه به درگیری گسترده تر یا حتی جنگ تمام عیار تبدیل می شود، به طرز نگران کننده ای قریب الوقوع به نظر می رسد. در این سناریو، سبک جنگ موشکی دوربرد جمهوری اسلامی ایران می تواند الگویی برای حوثی ها در یمن باشد که بر خلاف حزب الله در مرز اسرائیل [ رژیم صهیونیستی] قرار ندارند. حوثی ها قبلاً توانایی ها و قابلیت های خود را در عملیات دریای سرخ نشان داده اند و با اتخاذ یک استراتژی مبتنی بر موشک، می توانند دامنه نفوذ خود را گسترش داده و ارزش خود را به عنوان یک گروه نیابتی برای تهران در درگیری های گسترده تر علیه اسرائیل [ رژیم صهیونیستی] افزایش دهند.
بر خلاف گروه حشد الشعبی تکه تکه شده عراق، حوثی ها گروهی منسجم تر با ساختار رهبری واحد هستند که الگوی نزدیکی از حزب الله دارند و با حمایت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تأسیس شده اند. حوثی ها به طور عملی بخش بزرگی از یمن را اداره می کنند و با هدف قرار دادن منافع آمریکا و اروپا در دریای سرخ، تهدید رقبای منطقه ای جمهوری اسلامی ایران، مانند عربستان سعودی، و حتی حمله به بنادر اسرائیل [ رژیم صهیونیستی] با موشک های دوربرد، قدرت نظامی خود را نشان داده اند .
عامل مهم دیگر روسیه است . مسکو حوثی ها را به عنوان یک دارایی استراتژیک در نظر می گیرد که تحریکات خود را در قبال غرب افزایش می دهد. روابط نوظهور حوثی ها و روسیه به جمهوری اسلامی ایران فرصتی بی نظیر برای تقویت نفوذ منطقه ای خود می دهد. تهران با همسویی با روسیه می تواند فشار بیشتری بر رقبای خود در منطقه وارد کند و از موقعیت حوثی ها برای برهم زدن منافع آمریکا، اروپا و اسرائیل [ رژیم صهیونیستی] استفاده کند . این اتحاد همچنین ممکن است ایران را قادر سازد تا به طور مؤثرتری با مسکو در مورد اهداف ژئوپلیتیکی گسترده تر، مانند مقابله با نفوذ غرب در خاورمیانه و تضعیف نظم جهانی، هماهنگ شود.
بنابراین ، زود است در این باره نتیجه گیری کنیم که آیا افول حزب الله لبنان باعث کاهش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه می شود یا خیر. اگرچه این امر می تواند منجر به یک تغییر استراتژی شود. اگر حوثی ها از حمایت قابل توجه روسیه برخوردار شوند، می توانند شرکای بسیار مفیدتری باشند . نحوه برخورد ایالات متحده و متحدانش با حوثی های یمن و تهدید آنها برای آبراه حیاتی دریای سرخ، سوالی است که اهمیت آن در آینده افزایش خواهد یافت.
شکریه برادوست یک محقق غیر مقیم در موسسه خاورمیانه، یکی از همکاران موسسه واشنگتن و یک محقق دارای مدرک دکترا در امور امنیت بین الملل در دانشگاه فناوری ویرجینیا، با تمرکز بر امنیت خاورمیانه است . او با بیش از پانزده سال تجربه به عنوان مفسر چند رسانه ای ، مقالات متعددی را در رسانه هایی مانند جروزالم پست ، الجزیره، مؤسسه واشنگتن و شورای آتلانتیک و غیره منتشر کرده است . (م.م)