بازگشت ترامپ ایران را به سمت موضع دفاعی سوق میدهد؟
بنیاد دفاع از دموکراسیها؛30 ژانویه (11 بهمن)
نویسنده: جاناتان سایه
مقامات جمهوری اسلامی که به طور فزایندهای از کاهش قدرت خود میترسند، در حال تنطیم مجدد سیاست خارجی خود حداقل به طور موقت هستند تا تأثیر بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید را بسنجند. تهران در حال مهار نیروهای نیابتی منطقهای خود از غزه تا یمن است و همزمان که با احتمال از سرگیری کارزار تجدید شده «فشار حداکثری» روبهرو است، آمادگی خود را برای مذاکره با آمریکا بر سر جاهطلبیهای هستهایاش نشان میدهد.
[حضرت آیتالله] خامنهای نسبت به فریبکاری آمریکا هشدار میدهد
رهبر معظم ایران، آیتالله علی خامنهای، احتمال مذاکره با واشنگتن را با هشدار درباره لزوم احتیاط در هر گونه مذاکره مطرح کرده است.
[حضرت آیتالله] خامنهای در 7 دیماه فرمودند: «در پشت لبخندهای دیپلماسی، همیشه دشمنیها و کینههای پنهان و شرورانه نهفته است».
این توصیف مناسبی از رویکرد تهران در مذاکره با دولت بایدن است که عمدتاً برای انحراف توجه از برنامه هستهای شتابان و سریع ایران بوده است.
[آقای] عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران نیز احتمال تجدید مذاکرات را رد نکرد.
وی همچنین تأکید کرد که تهران از توافق هستهای که با آمریکا و چهار قدرت دیگر در سال 2015 مذاکره شده بود و اکنون با اعمال تحریمهای جدید و شدیدی که در این دوره وضع شده است، عملاً بی اثر شده است، ناامید و ناراحت است. بااینحال، اجرای آن تحریمها در دوره بایدن ضعیف بود و ایران را قادر به بهبود اقتصادی قابل توجهی کرد.
بغداد خواستار ادغام شبهنظامیان شیعه در نیروهای مسلح عراق شد
[آقای] عراقچی اذعان کرد که نیروهای نیابتی منطقهای ایران با شرکت در جنگ چند جبهه علیه اسرائیل [رژیم صهیونیستی] که توسط جنایات حماس در 7 اکتبر 2023 آغاز شد، “ضربات جدی متعددی” را متحمل شدهاند.
فوئاد حسین، وزیر امور خارجه عراق، در 16 ژانویه، با پیش بینی موضع سختگیرانه واشنگتن علیه نیروهای نیابتی ایران، تأکید کرد که دولت ملی عراق قصد دارد شبهنظامیان تحت حمایت ایران را برای خلع سلاح و ادغام با نیروهای مسلح کشور تحت فشار قرار دهد.
شبهنظامیان النجبه تحت حمایت ایران در عراق – که توسط آمریکا یک گروه تروریستی شناخته میشوند – در دسامبر 2024، پیش از بازگشت ترامپ به قدرت، توقف حملات به اسرائیل [رژیم صهیونیستی] را اعلام کردند. در نشانهای واضح از اینکه مقامات ایران همچنان از حذف [سردار شهید] قاسم سلیمانی در ژانویه 2020 ناراحت هستند [سردار] اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و جانشین [سردار شهید] سلیمانی، در 5 ژانویه با شبهنظامیان شیعه تحت حمایت ایران در عراق دیدار و گفتوگو کرد تا درباره “بازسازی و جداسازی جناحهای مسلح”.، بحث کند.
حوثیهای یمن دوباره به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی معرفی شدند
ترامپ در 22 ژانویه، شورشیان حوثی در یمن را دوباره به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی (FTO) معرفی کرد. بایدن این گروه را پس از ورود به دفتر ریاست جمهوری از فهرست مذکور خارج کرد و تصمیم اولیه ترامپ را لغو کرد.
با این حال، کمپین تجاوزکارانه حوثیها در دریای سرخ، دولت بایدن را وادار کرد تا آنها را در ژانویه 2024 بهعنوان تروریستهای جهانی ویژه طبقهبندی کند. بازگشت به وضعیت FTO، تحریمها علیه حوثیها را تقویت میکند و مجازاتها را برای کسانی که به آنها کمک میکنند تشدید میکند.
ایران اعلامیه ترامپ را محکوم کرد که با توجه به نقش حیاتی که حمایت ایران در افزایش تواناییهای نظامی حوثیها، ازجمله حملات به نیروی دریایی آمریکا، حملات موشکی بالستیک به اسرائیل [رژیم صهیونیستی] و حملات به کشتیهای کشتیرانی در دریای سرخ ایفا کرده است، پاسخی تعجب آوری نیست.
بازی با آتش هستهای: جدی ترین تهدید تهران
علیرغم تأثیر کارزار نظامی اسرائیل [رژیم صهیونیستی] بر نیروهای نیابتی و تأسیسات نظامی ایران در داخل ایران، این نظام همچنان منبع اهرم فشار مهم خود یعنی برنامه هستهایاش را حفظ کرده است: تهران دارای ذخایر اورانیوم غنی شده و قابلیتهای سانتریفیوژ است که میتواند به سرعت اورانیوم با درجه تسلیحاتی برای بمب هستهای تولید کند.
جمهوری اسلامی علناً تهدید هستهای خود را به منظور کسب تخفیف تحریمها تشدید کرده است. [آقای] کمال خرازی، مشاور [حضرت آیتالله] خامنهای، در نوامبر ۲۰۲۴ تهدید به «بازنگری» در دکترین هستهای نظام کرد و افزود که ایران دارای توانایی ساخت سلاح هستهای است.
بازگرداندن فشار حداکثری در حین حمایت از مردم ایران
با وجود اینکه تهران به نظر میرسد تمایل به مشارکت در مذاکرات را نشان میدهد، اما لغو تحریمها را پیشنیاز مذاکرات قرار داده است. با این حال، تهران امتیازاتی را که توسط دولت قبلی اعطا شده بود، بدون هیچ جبرانی دریافت کرده است.
این فقط تهران را جسور کرد و به تجاوزات منطقهای و جاه طلبی های هستهایاش کمک کرده است. امروزه، شکنندگی فزاینده این حکومت نظامی، فرصتی حیاتی را برای بازگرداندن استراتژی فشار حداکثری – این بار همراه با حمایت از تلاشهای مردم ایران برای دستیابی به یک حکومت دموکراتیک و سکولار، فراهم میکند.
جاناتان سایه، تحلیلگر پژوهشی در بنیاد دفاع از دموکراسی ها (FDD) است که بر روی امور داخلی ایران و تاثیرات منفی جمهوری اسلامی در منطقه تمرکز دارد. (م.رجبی)