
FATF به زبان ساده
به نام خدا
فراز:
به بهانه در خواست طرح مجدد عضویت ایران در سازمان FATF یا همان گروه اقدام مالی در مجمع تشخیص مصلحت، این یادداشت چند پرسش اساسی را مطرح می نماید.
مقدمه
در سال 1989 میلادی 7 کشور صنعتی مشهور به G7 شامل: ایالات متحده، ژاپن، کانادا، ایتالیا، بریتانیا، آلمان و فرانسه در اجلاس پاریس تصمیم گرفتن به منظور شفافیت مالی گردش پول در سطح بین المللی و مبارزه با شیوه های تبهکارانه پولشوئی که عمدتا توسط قاچاقچیان انسان و مواد مخدر مورد استفاده قرار می گرفت و مقابله با تامین مالی تروریسم، سازمانی به نام به انگلیسی Financial Action Task Force تاسیس نمایند که مخفف آن امروزه به نام مخفف FATF اف – ای – تی – اف یا گروه اقدام مالی خوانده می شود و دبیر خانه آن در پاریس قرار دادند.
اهداف زیبای آن ابتدا بیش از 190 کشور عضو سازمان ملل را به خود جلب کرد ولی به رغم گذشت بیش از سی و پنج سال از افتتاح و راه اندازی این سازمان
اکثر کشورهای دنیا به دلیل عدم مطابقت خواسته ها و اهداف و دستورالعمل های این سازمان با قوانین پذیرفته شده داخلی خودشان، قید عضویت در این سازمان را بزنند. هرچند توصیه های FATF نیز هیچ گونه الزامات قانونی و رسمی برای اجرای مصوبات را به اعضای خود ظاهرا تحمیل نمی کرد و مصوبات را به شکل توصیه ابلاغ می نمود. لذا شاهد هستیم تنها 38 کشور از جمله رژیم اشغالگر و کودک کش اسرائیل و کمیسیون اروپا و شورای همکاری خلیج فارس در اف -ای- تی -اف عضو هستند.
شعارهای اصلی سازمان گروه مالی FATF
این سازمان در یک دستورالعمل 40 ماده ای تمام نظرات خود را در محورهای فوق به اعضا ابلاغ کرده است و در این رابطه با دسته بندی کشورها به سه دسته کشورهای همراه، در حال همکاری و مخالف سازمان عملا خود را در مقابل بیش از 150 کشور قرار داده است و حتی با تهیه لیست سیاه برخی کشورها از جمله ایران را به مبارزه طلبیده است.
سه محور اصلی اهداف و شعارهای اف- ای – تی – اف را می توان در سه بند زیر خلاصه کرد:
– مبارزه با پولشویی
– مبارزه با تأمین مالی تروریسم
– مقابله با تأمین مالی سلاح های کشتار جمعی
عضویت در این FATF خوب است یا بد؟
چند پرسش
هر چند مبارزه با پولشوئی و مبارزه با تامین مالی تروریسم و مقابله با تامین مالی سلاح های کشتار جمعی و اصولا شفافیت مالی از اقدامات بشر دوستانه است اما برای همراهی در این گونه مبارزات بین المللی باید قبلا برای چند سوال اصلی و مهم پاسخی روشن و شفاف پیدا نمود:
1- امروزه جهان به راحتی و روشن می تواند تفاوت تعریف از واژه ها را در سیاست بین الملل مشاهده کند. واژه های حقوق بشر، تروریسم، مبارزه، اشغال سرزمینی، جنگ های سرزمینی و سلاح دفاعی و حتی به کار گیری سیستم دفاع موشکی … از نگاه کشورهای مختلف دارای تعاریف گوناگون هستند. لذا چالش اصلی در همین رابطه است. بنابراین آیا درک مشترکی از تعاریف مبارزه با پولشوئی، تروریسم، و سلاح های کشتار جمعی بین اعضا در این سازمان و قوانین داخلی کشورها وجود دارد؟ کدام تعریف از مبارزه با پولشوئی و تروریسم و سلاح های کشتار جمعی شاخص و مد نظر سازمان FATF است؟
2- به دور از پاسخ های دیپلماتیک، پاسخ داده شود برغم شعار همه پسند مبارزه با پولشوئی چرا در سازمان اف – ای – تی– اف تنها از بین 194 کشور عضو سازمان ملل طی عمر بیش از سی سال این سازمان فقط کمتر از 40 کشور به عضویت آن در امده اند؟
3- آیا این سازمان اهرم فشار و یا ابزار کنترل گردش مالی و پولی کشورهای عضو است و آنان را به نفع قدرت های برتر و شرکت های بین المللی رصد می کند؟ در این رابطه سازمان FATF چه ضمانتی های را ارائه می دهد؟
4- بنابه کدام حکم قانون بین المللی پذیرفته شده از سوی 194 کشور عضو سازمان ملل، سازمان FATF این حق را برای خود قائل می شود تا کشورهایی که از قوانین و مقررات این سازمان پیروی نمی کنند هر چند عضو آن سازمان نباشند را توصیه به تحریم نماید. و قدرت های بزرگ این توصیه را بهانه نموده و سایر کشورها را مجبور به اجرای تحریم نمایند؟
5- تحریم اقتصادی کشورها چه رابطه ای می تواند با توصیه ها و مصوبات غیر اجرای و غیر الزامی FATF داشته باشد؟ و در صورت عدم اجرای این توصیه ها چرا قدرت های بزرگ خود را محق می دانند سایر کشورها را صرفا بنابه عملیاتی نکردن توصیه های غیر الزامی FATF تنبیه نمایند؟
مجید بهمنی
دی 1403
ارزیابی در باره FATF باید دقیق و همه جانبه باشد
آقای مجید بهمنی در یاداشت کوتاهی تحت عنوان« FATF به زبان ساده» برای سایت تحلیل ایرانی مواردی را درباره گروه ویژه اقدام مالی که به اختصار FATA خوانده می شود ، نوشته اند از آنجا که این یاداشت کوتاه اطلاعات اشتباه به مخاطب منتقل می کند و بر مبنای اطلاعات اشتباه تحلیل هم اشتباه خواهد شد لازم دیدم چند مورد را خدمت ایشان یادآوری کنم :
1- در بخشی از یاداشت آمده است « در سال 1989 میلادی 7 کشور صنعتی مشهور به G7 شامل: ایالات متحده، ژاپن، کانادا، ایتالیا، بریتانیا، آلمان و فرانسه در اجلاس پاریس تصمیم گرفتن به منظور شفافیت مالی گردش پول در سطح بین المللی و مبارزه با شیوه های تبهکارانه پولشوئی که عمدتا توسط قاچاقچیان انسان و مواد مخدر مورد استفاده قرار می گرفت و مقابله با تامین مالی تروریسم، سازمانی به نام به انگلیسی Financial Action Task Force تاسیس نمایند.»
گروه بین المللی موسوم به FATF از 16 جولای 1989 با صدور بیانیه ای در 56 ماده در پاریس اعلام موجودیت کرد در این بیانیه به مهم ترین چالش های پولی و مالی کشورهای جهان اشاره میشود و در بخشی از آن برای مبارزه با مواد مخدر کنترل درآمدهای مالی آنها از طریق حسابهای بانکی قاچاقچیان مواد مخدر پیشنهاد می شود در ماده 53 این بیانیه می خوانیم :
« تشکیل یک کار گروه اقدام مالی از شرکت کنندگان اجلاس و سایر کشورهای علاقه مند به این مشکلات پیشنهاد می شود که وظیفه آن ارزیابی نتایج همکاری های انجام شده به منظور جلوگیری از استفاده از سیستم بانکی و موسسات مالی به منظور پولشویی و در نظر گرفتن تلاش های پیشگیرانه اضافی در این زمینه از جمله انطباق سیستم های قانونی و نظارتی است. به منظور افزایش کمک های قضایی چند جانبه خواهد بود. قرار بود در آوریل 1990 جمع بندی اقدام های انجام شده به نشست سران ارائه شود اما به دلیل تحولات مهم در بلوک شرق که با فروپاشی دیوار برلین 9 نوامبر 1989 آغاز شد و فروپاشی شوروی نیز در 12 دسامبر دو سال بعد رسما اعلام شد، این تحولات منجر به تصمیم گیری برای مبارزه با جرایم سازمان یافته مانند تروریسم ، مواد مخدر از راه مقابله با پول رسانی به این گروه ها در دستور کار قرا گرفت. بنابراین توجه به دلایل گسترش تدریجی گروه ویژه اقدام مالی تحت تاثیر فروپاشی دیوار برلین و از بین رفتن حکومتهای کمونیستی در بلوک شرق و بعد از آن فروپاشی شوروی و یوگسلاوی بسیار حائز اهمیت است، تا به سال 2001 که حادثه یازده سپتامبر به وجود میآید بدون توجه به این تحولات نمی توان قضاوت دقیقی در مورد ضرورت شکل گیری و توسعه این گروه به مخاطبان منتقل کرد.
2- در ادامه مطلب آمده است « اهداف زیبای آن ابتدا بیش از ۱۹۰ کشور عضو سازمان ملل را به خود جلب کرد ولی به رغم گذشت بیش از سی و پنج سال از افتتاح و راه اندازی این سازمان اکثر کشورهای دنیا به دلیل عدم مطابقت خواسته ها و اهداف و دستورالعمل های این سازمان با قوانین پذیرفته شده داخلی خودشان، قید عضویت در این سازمان را بزنند.»
در این فراز کوتاه نویسنده محترم چند اطلاع اشتباه را به مخاطب منتقل می کند اول در مورد کشورهای عضو سازمان ملل است. در حال حاضر اعضای سازمان ملل 193 کشور است اما در زمان تشکیل گروه ویژه اقدام مالی یعنی سال 1989 تعداد کشورهای عضو سازمان ملل با در نظر گرفتن تاریخ عضویت کشورها که در سایت سازمان نلل ثبت شده است ، 159 کشور بیشتر نبوده است. اما نکته مهمتر نویسنده ادعا کردند «به رغم گذشت بیش از سی و پنج سال از افتتاح و راه اندازی این سازمان اکثر کشورهای دنیا به دلیل عدم مطابقت خواستهها و اهداف و دستورالعمل های این سازمان با قوانین پذیرفته شده داخلی خودشان، قید عضویت در این سازمان را بزنند.» اول اینکه این گروه بین المللی یک نهاد مالی بین الدولی محسوب می شود و به هیچ وجه یک سازمان نیست. دوم اینکه بحث عضویت در این گروه شرایط خاص خود را دارد که در ادامه در بررسی بخش دیگری از این یاداشت به آن می پردازم، اما در اینجا باید توجه داشت اجرای مقرراتFATF بین کشورهای جهان مطرح است . این مقررات در یک مورد 40 بند مشخص دارد و در یک مورد دیگر تحت عنوان اقدام های ویژه 9 بند را شامل میشود. از آنجا که اجرای مقررات مبارزه با تروریسم از طریق مقابله با پول شویی است و این ایده بهترین راه مهار تروریسم از طریق مقابله با منابع درآمدی ان است، برخلاف ادعای نویسنده مورد استقبال کشورهای جهان قرار گرفته است و تاکنون بیش از 190 کشور جهان مقررات مورد نظر را در سه سطح متفاوت اجرا کردند. 39 کشور و یک گروه شورای همکاری خلیج فارس که عضو شدند همه این مقررات را کامل اجرا کردند. 150 کشور دیگر بیشتر ان مقررات را اجرا کردند و یا در حال تطبیق دادن شرایط خود با اجرای کامل این مقررات هستند، گروه آخر تنها سه کشور یعنی ایران ، کره شمالی و میانمار هستند که از نظر گروه FATF مقررات اصلی را انجام نداده و در شرایط قرمز یا بالاترین ریسک قرار گرفته اند.
3- در ادامه ایشان نوشتند « لذا شاهد هستیم تنها ۳۸ کشور از جمله رژیم اشغالگر و کودک کش اسرائیل و کمیسیون اروپا و شورای همکاری خلیج فارس در اف -ای- تی -اف عضو هستند.» تعداد کشورهای عضو در حال حاضر به 39 کشور و گروه شورای همکاری خلیج فارس رسیده است. عضویت کمیسیون اروپا اصلا مطرح نیست شاید منظور ایشان کمیته کارشناسان ارزیابی اقدامات مبارزه با پولشویی باشد که شامل بخش عمده ای از کشورهای اروپایی غیر عضو است
4- در ادامه یادداشت می خوانیم« به دور از پاسخ های دیپلماتیک، پاسخ داده شود برغم شعار همه پسند مبارزه با پولشوئی چرا در سازمان اف – ای – تی– اف تنها از بین ۱۹۴ کشور عضو سازمان ملل طی عمر بیش از سی سال این سازمان فقط کمتر از ۴۰ کشور به عضویت آن در آمده اند؟» خوب اول آنکه اعضای سازمان ملل 193 کشور است که آخرین عضو ان سودان جنوبی بود که در سال 2011 به عضویت سازمان ملل درآمد اما مهم تر از آن اینکه ظاهرا نویسنده محترم به بخش شرایط عضویت در گروه ویژه اقدام مالی مراجعه نکردند اگر ایشان مروری بر بخش شرایط عضویت می کردند می دیدند که همه کشورها برای رسیدن به عضویت در این گروه باید شرایط اقتصادی توسعه یافته داشته باشند و شرایط بسیار سختی برای عضویت در این گروه در نظر گرفته شده است که همه کشورها نمی توانند به این شرایط دست پیدا کنند 39 کشور عضو بدون استثناء جزو اقتصادهای پیشرفته و توسعه یافته هستند شرایط عضویت را می توانید در اینجا ببینید.
5- در ادامه سه پرسش مطرح شده که چون پاسخ ان ها داده نشده است نمی توان اظهار نظر دقیق کرد اما از نوع پرسشی که مطرح شده است که بازهم نگاه سازمان به این گروه دارد و همچنین تعداد کشورها را بازهم 194 اعلام می کند و در نهایت مشخص می شود نویسنده محترم تحلیل دقیقی از جایگاه گروه ویژه اقدام مالی در مراکز پول و مالی جهان امروز ندارد و به تبع آن با نگاه تئوری توطئه درباره عملکرد این گروه سئوال های بلاوجه مطرح کرده است .
با تشکر از اینکه مطلب اولیه ملاحظه شده و مورد نقد قرار گرفته است..
اول کشورهای فلسطین و تایوان هم بعضا جزو اعضای سازمان ملل شمرده می شوند. لذا این اعضا حتی می تواند تا ۱۹۵ عضو هم برسد…
دوم هرچند عنوان fatf گروه است ولی به عنوان سازمان بین المللی شناخته و معرفی می شود . لذا معمولا در تحلیل و گفت و گو ها به عنوان سازمان معرفی می شود…
سوم اینکه توجه کنیم کشورهای عربستان، هند و ترکیه و برزیل جز کشورهای توسعه یافته نیستند بلکه به صورت خوشبینانه در حال توسعه هستند.
چهارم فرو پاشی دیوار برلین و از هم پاشیده شدن شوروی سابق دلیل موجه ای برای به نتیجه نرسیدن اهداف سازمان در بدو تشکیل ان هم بعد از حدود سی سال نمی باشد … در مقطع کوتاه و به لحاظ سیاسی تحولات جهانی توجیه خوبی است ولی در دراز مدت در امور اقتصادی روابط بین الملل فرو پاشی دیوار برلین و نظام شوروی سابق توجیه ی مناسب نیست .
پنجم پیشنهاد می گردد به جای نگاه به طرح اشکال به مواردی که ذکر فرموده اید و همگی پاسخ دارد به سوالات مطروحه در یادداشت پاسخ داده شود تا شاید تصمیم گیران با مطالعه ان بتوانند به تصمیم صحیحی برسند …
دوست عزیز درود بر شما من منابعی که معرفی کردم سایتهای رسمی سازمان ملل و سایت رسمی FATF
سئوال خوب نصف علم است اما وقتی مبنای سئوال اشتباه برداشت است پاسخ دادن به این سئوال چگونه امکان دارد ؟ سایت تحلیل ایرانی باید متنی را منتشر کند که لااقل مطمئن باشد اطلاعات ارائه شده در ان صحیح است خوب من با استناد به سایت سازمان ملل اوردم که تعداد کشورهای عضو این سازمان در زمان تشکیل اف ای تی اف 159 کشور بوده نه 190 کشور این دیگر بحث دانشگاهی نیست اطلاعات اشتباهی است که باید تصحیح شود یا اینکه بحث عضویت برای این کشورها اصلا مطرح نیست بحث پذیرش مقررات تعیین شده برای انجام فعالیت شفاف در نظام بانکداری جهان است
ایشان در سئوال سوم پرسیده است «آیا این سازمان اهرم فشار و یا ابزار کنترل گردش مالی و پولی کشورهای عضو است و آنان را به نفع قدرت های برتر و شرکت های بین المللی رصد می کند؟ در این رابطه سازمان FATF چه ضمانتی های را ارائه می دهد؟» خوب جواب این سئوال را چگونه می شود داد ؟ اول باید طراح سئوال فرق حقوقی یک سازمان و گروه بین المللی را بداند دوم اینکه بداند کار گروه ویژه اقدام بین المللی دادن ضمانت به کشورها نیست . سوم کار این گروه نظارت بر همه فعالیت های پول شویی در جهان است فقط بر کشورهای عضو که 39 کشور و یک گروه است نظارت نمی کند نظارت عام دارد اینکه قدرتهای بزرگ همیشه سعی می کنند از همه نهادها و سازمان ها و گروه های بین المللی به نفع خود بهره برداری کنند دلیلی نمی شود که ما در مورد شفاف سازی در منابع پولی و مالی دنیا و مبارزه با پول شویی صرفا انها را در خدمت به نظام سلطه تعریف کنیم بر همین سیاق می توان صندوق بین المللی پول و بانک جهانی را هم زیر سئوال برد اما خوب ما چرا در صندوق بین المللی ماندیم چرا ار انجا خارج نمی شویم جون می دانیم منافع ان بیشتر از ضرر ان است . بر همین سیاق باید سئوال چهارم را بررسی کرد