تحلیل چرا برآورد اطلاعاتی اسرائیل در مورد ایران به شدت تغییر کرد؟

تحلیل چرا برآورد اطلاعاتی اسرائیل در مورد ایران به شدت تغییر کرد؟

هاآرتص؛ 9 ژوئن:

نویسنده: آموس هارل

اعتراضات به حجاب کاهش یافته است اتحاد جمهوری اسلامی ایران با روسیه تقویت شده و نزدیکی و از سرگیری روابط عربستان با میانجیگری (چین) انجام شده است در همین حال توافق هسته ای با غرب ضربه مرگباری به استراتژی نتانیاهو خواهد بود.

در آغاز سال؛ اطلاعات نظامی اسرائیل ارزیابی ای را به رهبری سیاسی ارائه کرد که بر اساس آن جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۳ به سمت یک »سقوط آزاد» پیش میرود.

تظاهرات ضد حجاب با شدت تمام بالا گرفته بود تماس ها با غرب بر سر توافق هسته ای جدید به هم خورد و واشنگتن از تهران به خاطر ادامه غنی سازی اورانیوم تا سطوح بالا و همچنین به دلیل ارسال صدها پهپاد تهاجمی به روسیه برای جنگ در برابر اوکراین خشمگین بود.

اما تا عید نوروز – سال نوی ایرانی در ۲۱ مارس – سازمان جاسوسی مجبور شد یک گزارش به روز رسانی شده را منتشر کند.

خبر بد از دریچه ای که اسرائیل با آن به منطقه مینگرد این بود که وضعیت استراتژیک ایران به شدت ارتقا یافته است.

بازنویسی سنگین ارزیابی اطلاعاتی به دلیل چندین تحول عمده ضروری بود. به نظر میرسد جنبش ضد حجاب به طور قابل توجهی ضعیف شده است. اتحاد جمهوری اسلامی ایران با روسیه بیشتر شده است و تهران امیدوار است که از کرملین کمکهای مالی دریافتکند ، از جمله هواپیماهای جنگنده پیشرفته و سیستم های دفاع هوایی که به بهبود حفاظت از سایتهای هسته ایش کمک میکنند بیشتر از همه ،کشورهای عربی در حال تغییر مواضع خود در قبال جمهوری اسلامی ایران هستند. چین ۷ سال پس از قطع روابط دیپلماتیک بین کشورهای ایران و عربستان سعودی میانجیگری کرد. مصر متعاقباً به آن ملحق شد و حتی شریک ایران، بشار اسد رئیس جمهور سوریه مجدداً در اتحادیه عرب پذیرفته شد.

هفته گذشته روز های معمولی و پر از خبرهای خوب برای جمهوری اسلامی ایران بود . سفارت ایران در ریاض بازگشایی شد ؛ عربستان سعودی نیز سفارت خود را در پایتخت ایران بازگشایی کرد؛ دیپلماتهای آن هم اکنون در این شهر هستند دولت جمهوری اسلامی خبر ساخت اولین موشک بالستیک مافوق صوت خود به نام فتاح را اعلام کرد. اگر این ادعا معتبر و موثق باشد، میتواند چالش جدیدی برای سیستم های دفاعی اسرائیل ایجاد کند.

مهمترین تحول، روز چهارشنبه در هاآرتص گزارش شد پیشرفت قابل توجهی در روابط جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا حاصل شده است. مذاکرات بر سر یک توافق هسته ای محدود و موقت که بر اساس آن تهران غنی سازی اورانیوم را تا سطوح بالا در ازای کاهش تحریم های بین المللی متوقف میکند و با آزادسازی ۲۰ میلیارد دلار در حسابهای بانکی مسدود شده ایران در خارج از کشور موافقت میکند، آغاز میشود. هیچ چیزی هنوز امضا نشده است اما مقامات دفاعی اسرائیل میگویند که ممکن است ظرف چند هفته این اتفاق بیفتد و توافق بین این دو کشور واقع شود.

همانطور که در هاآرتص گزارششد ، رهبران سیاسی اسرائیل بیم دارند که اورشلیم نفوذ خود را در واشنگتن بر سر توافق جدید با تهران از دست داده باشد اهرم های فشاری که نخست وزیر بنیامین نتانیاهو در گذشته برای موفقیت محدود استفاده میکرد اعتبار خود را از دست داده اند و درخواستهای نخست وزیر از لیست اولویت ها خارج شده است.

برخی از کشورهای اروپایی ممکن است در مورد نگرانی های او مبنی بر اینکه توافق جدید «کمتربرای کمتر»  در حال شکل گیری است با او مسائلی را در میان بگذارند اما دولتهای آنها اکنون که نیاز به یک جبهه متحد علیه روسیه است، بر سر این موضوع با رئیس جمهور جو بایدن مبارزه و مقابله نخواهند کرد. جنگ در اوکراین اولویت دارد. کشورهای عربی که چاره ای جز این ندارند در حال وصله کاری و ارتباط گیری با جمهوری اسلامی ایران هستند. نتانیاهو میتواند سخنرانی مجدد در کنگره را فراموش کند (که در سال ۲۰۱۵ هم به او کمک نکرد )، و تردید وجود دارد که او بتواند با رئیس جمهور بایدن درگیر شود.

یکی از نتایج توافق جدید ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران، از بین بردن احتمال حمله هوایی اسرائیل به تاسیسات هسته ای این کشور خواهد بود – اگرچه برخی احتمالاً خلاف آن را ادعا خواهند کرد، مشروعیت بین المللی برای این امر هرگز از از ابتدا وجود نداشت اما پس توافق این احتمال صفر خواهد شد و ایران به عنوان یک کشور قانونی آستانه هسته ای تثبیت خواهد شد.

و این امر به معنای فروپاشی کامل استراتژی نتانیاهو برای توقف پروژه هسته ای جمهوری اسلامی ایران، ادامه عجله خروج اشتباه رئیس جمهور دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ – تحت نفوذ نتانیاهو – از توافق هسته ای اولیه است. اینک محو کردن تصویری که از یک شکست عظیم ظاهر میشود غیرممکن است.

جالب اینجاست که در هفته های اخیر نتانیاهو کمتر در مورد ایران صحبت کرده و هنوز مستقیماً به مذاکرات درباره تفاهمات جدید نپرداخته است. در مواقعی که او به جمهوری اسلامی ایران اشاره میکند پیامها رنگ باخته و تهدیدها پوچ به نظر می رسد. اسرائیل حتی با تصمیم آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر بستن دو پرونده باز تحقیقاتی علیه جمهوری اسلامی ایران به اتهام نقض تعهداتش از سوی تهران مبارزه نمیکند. اورشلیم به بیانیه ای غیر معمول از سوی وزارت خارجه بسنده کرد. الی کوهن وزیر امور خارجه این هفته درگیر توهین و انتقاد به کاملا هریس، معاون رئیس جمهور آمریکا بود. [کاملا هریس معاون رئیس جمهور آمریکا سه شنبه ششم ژوئن طی یک سخنرانی در مراسم هفتاد و پنجمین سالگرد تاسیس رژیم جعلی رژیم صهیونیستی که به میزبانی سفارت تل آویو در واشنگتن برگزار میشد بر اهمیت استقلال قوه قضاییه در سرزمین های اشغالی تاکید کرده بود که واکنشهایی در پی داشت… کوهن پس از اظهارات هریس از داخل سفارت تل آویو در واشنگتن که اشاره کرده بود «قوه قضاییه اسرائیل باید مستقل باقی بماند» گفت هریس حتی نمیتواند یک بند از اصلاحات قضایی را درست برداشت کند. او این طرح را نمیفهمد.»]

شعبده بازی

آیا واشنگتن برای نتانیاهو هویج تکان میدهد ( اشاره به سیاست چماق و هویج) یعنی عادی سازی احتمالی روابط با عربستان سعودی برای کاهش مخالفت او با تفاهمات جدید با تهران را پیش میبرد. در هر گفتگو با اعضای حلقه نتانیاهو توافق سعودی ها به عنوان یک دستاورد احتمالی در این دوره معرفی میشود و به طور ضمنی به عنوان حرکتی است که میراث او به عنوان یک دولتمرد را در ادامه توافق ابراهیم تعریف میکند و عده های اقتصادی که در پی چنین توافقی داده و عنوان میشوند نیز با هدف کم اهمیت جلوه دادن آسیب قابل توجهی است که قبلاً توسط اصلاحات قضایی برنامه ریزی شده نخست وزیر به اقتصاد وارد شده است توافق با ریاض میتواند چارچوبی متفاوت و نرمتر برای خروج وی از صحنه سیاسی یا بهانه ای برای ماندن در صحنه سیاسی فراهم کند.

هرچه بیشتر از او و حلقه اش و عده های احساسی در مورد مزایای توافق صلح با سعودیها بشنویم احتمال اینکه نخست وزیر درخواست ریاض از ایالات متحده برای اجازه ساخت راکتورهای هسته ای غیر نظامی و چرخه تولید سوخت هسته ای را بپذیرد بیشتر میشود از آنجایی که این تصمیم میتواند پیامدهای نظامی در آینده نیز داشته باشد برخی از کارشناسان هسته ای اسرائیل به آن اعتراض دارند.

همچنین مسئله فلسطین در پس زمینه خودنمایی خواهد کرد تعهد عربستان به فلسطینی ها در حال حاضر کم رنگ به نظر میرسد اما اگر پیشرفتی در رابطه با اسرائیل حاصل شود لازم است چیزی به فلسطینی ها داده شود – که نتانیاهو با دانستن اینکه متحدان سیاسی اش از او دور هستند کار سختی برای انجام آن خواهد داشت.

این در حالیست که محاکمه نخست وزیر همچنان در دادگاه منطقه ای اورشلیم به طرز ضعیف و سستی ادامه دارد. در عرصه قضایی صحبت از یک تاریخ هدف احتمالی برای تصمیم گیری میشود که بر عرصه سیاسی نیز تأثیر خواهد گذاشت. پس از تصمیم برای کاهش تعداد شاهدان، انتظار میرود که خود نتانیاهو موضع گیری کند و مورد بازجویی متقابلی قرار گیرد که البته این امر تا حدود یک سال دیگر طول میکشد وقتی او هفته ها در جایگاه شاهد احضار میشود میتواند عواقب عمومی فاجعه باری برای او داشته باشد. در نهایت اما ممکن است باعث رهایی اوشود ، که در آن یک معامله احتمالی برای بررسی مجدد مطرح میشود. ارزیابی منابع قضایی که از اتفاقات پشت پرده آگاه هستند این است که تمام تحرکات نتانیاهو در همه عرصه ها یک هدف را دنبال میکند؛ بسته شدن پرونده با دادخواست بدون تعیین تکلیف که( باعث میشود او از حضور در صحنه سیاسی برای مدت طولانی خارج شود، حتی قبل از اینکه او ملزم به شهادت شود.)

مانع اصلی برنامه های او در موضع مصمم دادستان کل “گالی بهاراو میارا” است. او از تسلیم شدن خودداری میکند هم در برابر سازشگرانی که از سوی تیم دفاعی مطرح میشود و هم در برابر توهین های نمایندگان نتانیاهو در رسانه ها.

نتانیاهو طبق معمول بدون هیچ پیشرفتی برای زمان بازی میکند. همانطور که او در حال مخالفت با پیشرفت قوانین بازنگری قضایی است، تصمیمات را در هر زمینه ممکن به تأخیر میاندازد. تنها چیزی که برنامه او را مختل میکند این است که دولت منحل شود، اما در این بین معتقد است که او میتواند از چنین چیزی جلوگیری کند این که آیا او میتواند اینکار را انجام دهد یا خیر بستگی به این دارد که آیا بتواند به حمایت از شرکای ائتلافی خود ادامه دهد که هر کدام خواسته های خود را دارند. این خواسته ها شامل مطالبات مالی احزاب حریدی {یهودیان فوق ارتدکس بنیادگرایان شاخه یهودیت ارتدکس} و اصرار آنها بر تنظیم پیش نویس معافیت است. برنامه های دراماتیک وزیر دارایی بزالل اسموتریچ برای توسعه شهرک های کرانه باختری و از بین بردن تشکیلات خودگردان فلسطین و نیاز شدید ایتامار بن گویر وزیر امنیت ملی به توجه و ترس او از نارضایتی رای دهندگانش در صورت شدت گرفتن مجدد حملات تروریستی جز این مطالبات است.

نتانیاهو به تلاش خود ادامه میدهد و برنامه هایش را در دست اقدام دارد و قصدش راضی نگه داشتن متحدانش است. اما او از وضعیت اعتراض عمومی علیه خود راضی نیست و نگران شده است .

حتی در موج دوم اعتراضات، صدها هزار نفر همچنان در عصر هر شنبه، در سراسر کشور تظاهرات میکنند.

و این که فکر کنیم بحران مربوط به نیروها و سربازان ذخیره ناپدید شده اشتباهی بزرگ است . خلبانان و ناوبران نیروی هوایی عمداً تصمیم گرفتند که فعالیت های عمومی خود را کاهش داده و از انجام وظایف خود شانه خالی کنند، اما در صورت تصویب حتی ذره ای از قانون اصلاحات قضایی، تهدید خود مبنی بر امتناع از گزارش و حضور در محل خدمت برای انجام وظیفه را مجدداً اعلام خواهند کرد.

نخست وزیر اسرائیل همچنان امیدوار است در مذاکراتی که تحت نظارت رئیس جمهور اسحاق هرتزوگ برگزار میشود به مصالحه دست یابد به نحوی که ائتلاف را از بین نبرد، اما جنبشهای اعتراضی را تضعیفکند . اگر این اتفاق بیفتد – و از دیدگاه معترضان ممکن است توافقنامه بدی باشد _ او سعی خواهد کرد این توافقنامه را به عنوان اصلاحی بر اساس توافق به واشنگتن و آژانس های سنجش اعتبار عرضه کند، به این امید که بتواند آسیب ها را محدود کند.

در خوشبینانه ترین سناریو برای او این موفقیت داخلی با نوعی پیشرفت در ایجاد ارتباط با سعودی ها آمیخته خواهد شد. اما این سناریویی با متغیرهای زیادی همراهاست ، متغیرهایی که تحت کنترل او نیستند.

{آموس هارل یکی از کارشناسان برجسته رسانه ای اسرائیل در زمینه مسائل نظامی و دفاعی است. او در ۱۲ سال گذشته خبرنگار نظامی و تحلیلگر دفاعی هاآرتص بوده است. وی به طور گسترده در مورد مبارزه مداوم اسرائیل با سازمان های تروریستی نبردهای اسرائیل در جریان انتفاضه (قیام) فلسطین و آخرین جنگ در لبنان مطالبی نوشته است. هارل از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۵ مجری برنامه هفتگی رادیو ارتش در مورد مسائل دفاعی بود. او همچنین اغلب به عنوان یک کارشناس نظامی در رسانه های اسرائیلی و خارجی ظاهر میشود وی فارغ التحصیل دانشگاه تل آویو و دارای مدرک کارشناسی در رشته حقوق است. }