خلاصه جلد اول: کتاب شریف الغدیر حضرت علامه امینی رحمه اﷲ علیه

خلاصه کتاب الغدیر

واقعه غدیر و  اهمیت آن و نام علمای راوی اهل سنت – از قرن دوم الی قرن چهاردهم

بعد

خلاصه جلد اول:

کتاب شریف الغدیر حضرت علامه امینی رحمه اﷲ علیه

اشاره

« خلاصه جلد اول فارسی کتاب شریف الغدیر حضرت علامه امینی رحمه اﷲ علیه به حول و فضل الهی و عنایات حضرت حق جل جلاله»

خلاصه کتاب الغدیر

یک نامه و مقاله:

یکی از رادمردان دیار مصر، استاد بزرگوار و شاعر عالی مقام ….. آقاي محمد عبدالغنی حسن مصري است ….. و نامه و مقاله نامبرده به شرح ذیل است.

(خلاصه) ترجمه نامه:

دانشمند بزرگوار ….. آقاي عبدالحسین احمد امینی:

السلام علیکم ….. اذعان می کنم که سخن هر قدر بزرگ باشد در برابر این کتاب ناچیز است، ….. و من مقاله (در سایه هاي غدیر) را تقدیم حضور می نمایم:

خلاصه کتاب الغدیر

در سایه هاي غدیر:

….. با مطالعه اولین قسمت الغدیر باید اذعان نمود که جهد و کوشش فراوانی در جمع آوري آن به کار رفته است ….. آري دانشمند بزرگوار حضرت علامه …..، نسبت به راویان حدیث غدیر از صحابه پیامبر صلی اﷲ علیه و آله و تابعین و طبقات علماء تا این زمان سخن رانده و ….. براي استوار بودن مقام شامخ ولایت و پیشواي گرامی یعنی علی علیه السلام ….. حق سخن را ادا نمود ه است و در عین محبت سرشار و شیفتگی که سراسر وجود او را فرا گرفته از عصبیت و هواي نفسانی به دور است …..، و اثبات نموده که داستان غدیر خم از جهت کثرت شهرت و …..، از جمله حقایق مسلم و غیر قابل تردید ….. و درحد اجماع امت اسلامی از شیعه و سنی می باشد و ….. و سپس نام شعرا و ادبا را به میان آورده که در قصاید و منظومه هاي خود، از واقعه غدیر یاد نموده اند ….. و ….. و آنچه بیان گردید نتیجه یک بررسی اجمالی است ….. و استاد بزرگوارعبدالحسین امینی سزاوار است که دوست سنی مصري خود را در قبال این بررسی شتابزده ….. عفو بفرماید ….. و از خداوند مسئلت داریم که از این چشمه زلال الغدیر، صفاي معنوي بین اهل سنت و شیعه را از طریق برادري اسلامی پدید آورد تا باوحدت و یگانگی بتوانند یک امت متحد را تشکیل دهند.

خلاصه کتاب الغدیر

 خلاصه اي از سخنان مؤلف الغدیر:

بسم اﷲ الرحمن الرحیم

بر صاحبان سخن و ارباب دانش پوشیده نیست که گردآوري و تألیف این کتاب نتیجه سال هاي متمادي صرف عمر و رنج بسیار است که متحمل شده ام تا بتوانم این مجموعه را بنام خدمت به دانش و ادب و به منظور برافراشتن پرچم فرهنگ قرآن کریم و فرهنگ دین پاك و منزه خدایی در دسترس اهل بصیرت قرار دهم، و آنان که در این بحث شگرف با دقت مطالعه نمایند خواهند دانست که چه سختی ها دیده ام تا به انجام این خدمات توفیق یافته ام و اطمینان دارم که مطالعه این کتاب حس قدردانی هر دانشمند و ذی علاقه را تحریک نموده و بپاس کوشش و مجاهدت فراوانی که در این راه بکار رفته مرا در انتشار آن یاري خواهند نمود ….. و هم اکنون سپاسگذاري لازم را ….. تقدیم داشته و توفیق و پایداري و ثبات قدم را براي آنان از خداوند توانا مسئلت دارم.

امینی- نجفی

خلاصه کتاب الغدیر

فرمان رسا و آشکار:

بسم اﷲ الرحمن الرحیم

رسول خدا صلی اﷲ علیه و آله و سلم می فرماید:

(عنوان صحیفه مؤمن حب علی بن ابی طالب است، سرآغاز طومار و برنامه هر فرد با ایمان دوستی علی بن ابی طالب است، پس هر کس خشنود باشد و شاد گردد به اینکه زندگی و مرگ او هم آهنگ و همانند زندگی و مرگ من باشد و جایگاه اودر بهشت آراسته جاودانی که نهال آن را پروردگار من به دست قدرت خود کاشته باشد، بایستی از من پیروي کند و دوست بدارد علی علیه السلام را و نیز پیروي کند و دوست بدارد پیرو و دوست او را و به امامان بعد از من اقتدا نماید زیرا آنان عترت من هستند و از سرشت من آفریده شده اند و از سرچشمه علم و دانش نصیب کافی گرفته اند پس واي بر آن گروه که فضیلت و برتري آنان را دروغ بدانند و رشته محکم پیوند مرا با آنان بگسلند ….. پس خداي ….. شفاعت مرا به آنان نرساند، …..).

خلاصه کتاب الغدیر

ارمغان:

براي اهداء این کتاب خود کسی را سزاوارتر از صاحب اصلی آن نیافتم پرچمدار ولایت عظمی امیرالمؤمنین صلوات اﷲ علیه، اي صاحب ولایت، اي آقاي امت، اي پدر امامان ….. این کتاب خود را به عنوان یک سرمایه ناچیز و نموداري از دوستی بی شائبه خود به پیشگاه مقدس تو اهدا می کنم پس با پذیرش آن بر من بزرگواري فرما و مرا مشمول عنایت و احسان بی کران خود قرار داده و به پاس این خدمت به من نیکی فرما همانا خداوند نیکوکاران را دوست دارد.

عبدالحسین احمد امینی

خلاصه کتاب الغدیر

(کلب آستان حضرت علامه گوید خدایا به عزت و جلال خود دعاي مولاي ما حضرت علامه را مستجاب فرما و ما را نیز درزمره کسانی قرار بده که از سفره احسان و نیکی مولایمان علی علیه السلام بهره مند می شوند آمین، آمین، آمین یا ربالعالمین).

خلاصه کتاب الغدیر

مقدمه:

کتاب الغدیر در واقع بیانگر واقعه بزرگ و مهم تاریخ اسلام یعنی (واقعه غدیر خم) و بیانگر موضوع کامل شدن دین و تمام نمودن نعمت از سوي خداوند، به مومنین است، که مبانی استوار آن، بر اساس آیات کتاب خداوند جل جلاله و روایت متواتروارده از رسول خدا صلی اﷲ علیه و آله و سلم و اصحاب رسول خدا و تابعین، تا این زمان چون زنجیر محکم و فولادین ادامه داشته است و همچنین در این کتاب نام شاعرانی آمده است که در طول تاریخ در خصوص این واقعه عظیم اسلامی اشعار خود را بیان نموده اند که در کنار این مستندات غیر قابل انکار اسامی آنان نیز مذکور می گردد.

خلاصه کتاب الغدیر

تاریخ صحیح:

مسلم و محرز است که تمامی اهل تحقیق و اندیشه و تمامی علماء اسلامی نیازمند به آگاهی از تاریخ هستند، ولی آن تاریخی که صحیح و مبتنی بر حقایق و واقعیات باشد که در واقع اینگونه آگاهی به علوم هادي و راهگشا و قابل اتکا است، نه تاریخی که آلوده به خرافات، دروغ و داستان سرایی، و مکر و فریب روایان باشد.

خلاصه کتاب الغدیر

اهمیت غدیر در تاریخ:

خلاصه کتاب الغدیر

از دیدگاه هر عاقل و خردمند، شرف و برتري هر چیزي بستگی به فایده و نتیجه آن دارد و لذا واقعه عظیم (غدیر خم) از جمله وقایع مهم تاریخ جهان اسلام است که در شکل گیري اساس مذهب امت اسلام و جامعه مسلمین و در پیروي آنان از خاندان پیامبر عظیم الشان اسلام، مهمترین نقش را ایفا می کند و لذا دانشمندان امت اسلام این واقعه عظیم را در آثار خود از سال276 تا 1044 هجري آورده اند، بزرگانی همچون (بلاذري، ابن قتیبه، طبري، ابن زولاق، خطیب بغدادي، ابن عبدالبر، ابن عساکر، شهرستانی، یاقوت حموي، ابن اثیر، ابن ابی الحدید، ابن خلکان، ابن حجر عسقلانی، سیوطی، یافعی، ابن الشیخ، ابنکثیر، ابن خلدون، ابن صباغ، قرمانی و …..).

خلاصه کتاب الغدیر

اهمیت غدیر در حدیث:

و همچنین از علماء بزرگ امت اسلامی در حدیث که در آثار خود روایت غدیر خم را نقل نموده که علاوه بر ارزش تاریخی، به شأن این احادیث به لحاظ تقدس موضوع از راویان، از سال 204 تا 1122 هجري افزوده می گردد، که از جمله آنان هستند (محمد بن ادریس شافعی پیشواي مذهب شافعی، احمدبن حنبل پیشواي مذهب حنبلی، ابن ماجه، ترمذي، طحاوي، حاکم، ابن المغازلی، ابن منده، حموینی، هیثمی، جزري، خطیب خوارزمی، ذهبی، زرقانی، نسایی، ابویعلی، بغوي،دولابی و …..).

خلاصه کتاب الغدیر

اهمیت غدیر در تفسیر:

علاوه بر آنچه که علما تاریخ و حدیث در خصوص واقعه عظیم غدیر بیان نموده اند، بسیاري از علما تفسیر نیز از تاریخ 310 الی 1270 هجري در تفاسیر خود از این واقعه به تفصیل یاد نموده اند از جمله (طبري، ثعلبی، واحدي، بغوي، قرطبی، فخررازي، بیضاوي، ابن کثیر، جلال الدین سیوطی، العمادي، شربینی، شوکانی، آلوسی، …..)

خلاصه کتاب الغدیر

اهمیت واقعه غدیر در علم کلام:

علاوه بر علما و دانشمندان تاریخ و حدیث و تفسیر، بسیاري از دانشمندان علم کلام، در خصوص بررسی موضوع امامت و براي رد و یا اثبات اصل امامت و موضوع غدیر خم، مجبور به بحث در آن از سال 403 تا 879 هجري شده اند که از جمله آنان (قاضی ابوبکر باقلانی، عبدالرحمن ایجی، شریف جرجانی، بیضاوي، شمس الدین اصفهانی، تفتازانی، قوشچی، …..)مضمون و عین الفاظ آنان …..، به شرح ذیل است:

خلاصه کتاب الغدیر

(……. به تحقیق پیوسته است که پیغمبر اسلام صلی اﷲ علیه و آله در روز غدیر خم در محلی بین مکه و مدینه بنام جحفه، هنگام بازگشت از حجه الوداع مردم را جمع فرمود و آن روز بسیار گرم و سوزان بود به حدي که مردم قسمتی از رداي خود را از شدت گرما در زیر پاي خود قرار دادند، پس از گرد آمدن خلق، آن حضرت در جایگاه بلندي خطبه ایراد فرمود و از جمله فرمود، اي گروه مسلمانان آیا من اولی (سزاوارتر) بر شما از خود شما نیستم؟ گفتند آري بخدا قسم، آنگاه فرمود (هرکس را که من مولاي اویم پس از من، علی علیه السلام مولاي او خواهد بود، خداوندا دوست بدار آنکه او را دوست بدارد و دشمن بدار آن که او را دشمن بدارد و یاري کن یاران او را و خوار و ذلیل فرما خوارکنندگان او را.)

خلاصه کتاب الغدیر

واقعه غدیر خم:

رسول خدا صلی اﷲ علیه و آله و سلم در سال دهم هجرت قصد خود در زیارت خانه خدا را اعلام فرمودند و لذا گروه عظیمی به مدینه آمدند تا اولین و آخرین مراسم حج پیامبر بعد از هجرت آن حضرت به مدینه را که به (حجه الوداع، حجه الاسلام،حجه البلاغ، حجه الکمال، حجه التمام) نیز مشهور است علیرغم شیوع بیماري حصبه یا آبله انجام دهند، پیامبر عظیم الشان باگروه بیشماري که تعداد آنها را بیش از یکصد و بیست و چهار هزار نیز ثبت نموده اند، این حج را انجام دادند و پس از انجام مناسک حج در راه بازگشت در هجدهم ذیحجه به غدیر خم در منطقه جحفه رسیدند، در این مکان بود که راه اهل مدینه و مصر و عراق از یکدیگر جدا می شد، پس جبرئیل امین بر پیامبر نازل شده و این آیات را آوردند (یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک …..) و از طرف خداوند امر گردید تا علی علیه السلام به ولایت و امامت مسلمانان معرفی و آنچه درباره پیروي از او و اطاعت اوامر او از جانب خداوند بر خلق واجب شده است به همگان ابلاغ گردد، پس رسول خدا صلی علیه و آله و سلم بعد از ایراد خطبه اي مفصل فرمودند، من در بین شما دو چیز گرانبها باقی می گذارم، قرآن و عترت خود را که از هم جدا نمی شوند تا در حوض کوثر بر من وارد شوند و آنگاه آن کلام مشهور را (که هر کس را من مولاي او هستم،علی علیه السلام نیز مولاي او است …..) سه بار، و بنا به قول احمد بن حنبل پیشواي مذهب حنبلی، چهار بار تکرار فرموده و هنوز جمعیت پراکنده نشده بود که حضرت جبرئیل این آیه را نازل فرمود که (الیوم، اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی ورضیت لکم الاسلام دینا …..) و در این لحظه رسول خدا و همه مسلمانان به امیرالمؤمنین تهنیت گفته و پیش از دیگران ابوبکر و عمر تبریک گفته و در این زمان حسان بن ثابت برخاسته و عرض کرد یا رسول اﷲ اجازه بفرمایید تا در این رابطه شعري تقدیم کنم پس شعر معروف خود را درباره غدیر خم به عرض رسانید و…..، لذا موضوع واقعه غدیر خم از نظر علما اهل سنت و حدیث و تاریخ و…..، از امور متواتر و مسلم اسلامی است و ما اینک نام راویان حدیث غدیر خم از بین صحابه و تابعین که بر آن آگاه شده ایم را به ترتیب حروف به شرح ذیل می آوریم:

(ابوهریره دوسی متوفی در حدود سال 57 هجري، ابو علی انصاري متوفی در سال 37 در جنگ صفین، ابوزینب بن عوف، ابوفضاله انصاري که از اهل بدر بوده و در جنگ صفین در رکاب حضرت علی علیه السلام شهید شد، ابو قدامه انصاري، ابو عمره بن عمرو، ابوالهیثم ابن التیهان که در سال 37 در جنگ صفین در رکاب علی علیه السلام به شهادت رسیده است، ابورافع غلام آزاد شده رسول خدا صلی علیه و آله و سلم، ابوذویب خویله در گذشته در خلافت عثمان، ابوبکر بن ابی قحافه در گذشته سال 13 هجري خلیفه اول، اسامه بن زید در گذشته در سال حدود 54 هجري، ابی بن کعب انصاري مشهوربه سید القراء یعنی بزرگ قاریان قرآن، سال وفات 30 هجري، اسعد بن زراره، حضرت اسما بنت عمیس، حضرت ام سلمه ام المؤمنین همسر محترم رسول خدا صلی اﷲ علیه و آله و سلم، حضرت ام هانی بنت ابی طالب سلام اﷲ علیها، انس بن مالک خادم رسول خدا متوفی در سال 93 هجري، براء بن عازب متوفی در سال 72 هجري، بریده بن خصیب متوفی در سال 63هجري، ابوسعید ثابت بن ودیعه انصاري، جابر بن سمره متوفی سال 70 هجري، جابربن عبداﷲ انصاري متوفی حدود سال 78هجري در سن 94 سالگی، جبله ابن عمرو، جبیر ابن مطعم بن عدي متوفی حدود 58 هجري، جریر بن عبداﷲ متوفی حدود 54هجري، ابوذر جندب بن جناده، ابوجنیده جندع بن عمرو و او همان کسی است که گفت از رسول خدا شنیدم که فرمود هرکس عمداً به من دروغ بگوید جایگاه او در آتش خواهد بود و سپس حدیث غدیر را نقل نموده است و داستان غدیر در نقل جابر بن عبداﷲ انصاري داراي این فقرات اضافه است که چون رسول خدا در غدیر خم فرود آمد، مردم به سرعت از آن حضرت دور و با حرکت به سوي وطن هاي خود متفرق شدند، پس آن حضرت امر فرمود تا حضرت علی علیه السلام که مردم را جمع نماید و در حالی که به دستان علی تکیه نموده بودند، با حالت اندوه و ناراحتی فرمودند، دوري و تفرقه آنقدر بر من ناگوار آمد که گمان نمودم حتی درختی که من بر آن تکیه دارم بیشتر از هر درخت دیگري، مورد بی علاقگی و خشم شماست و فرمود که (……. ولی آگاه باشید که علی پیوسته به من نزدیک است، بطوري که هیچ امر دیگري را بر نزدیکی ودوستی به من ترجیح نمی دهد و به همین دلیل خداوند او را براي من، به مانند من براي او قرارداده و همانطور که من او راضی هستم خداوند هم از او راضی و خشنود است، سپس دست علی علیه السلام را بلند کرد و فرمود هر کس را که من مولاي اویم علی هم مولاي او خواهد بود …..، الی آخر حدیث.)، و نیز راوي حدیث ابوجنیده عبداﷲ بن علا، به زهري راوي دیگر گفت(اي زهري این حدیث را در شام که همه علی علیه السلام را دشنام می دهند بازگو نکن و او گفت به خدا قسم اگر آنچه از فضایل علی علیه السلام را می دانم بگویم البته کشته خواهم شد.)، حبه ابن جوین متوفی در حدود سال 76 هجري، حبشی ابن جناده، حبیب بن بدیل بن ورقاء، حذیفه بن اسید، ابو سریحه از اصحاب شجره است، حذیفه بن الیمان وفات در سال 36 هجري، حسان بن ثابت، امام مجتبی حسن بن علی بن ابی طالب سبط رسول اﷲ صلی اﷲ و علیه و آله و سلم، امام شهید حسین بن علی علیهما السلام، خالد بن زید انصاري شهید به حدود سال 50 هجري در جنگ با سپاهیان روم، خالد بن ولید بن مغیره مخزومی متوفی در حدود سال 22 هجري، خزیمه بن ثابت انصاري ذوالشهادتین شهید در سال 37 هجري در جنگ صفین در رکاب علی علیه السلام، ابوشریح خویلد بن عمرو الخزاعی وفات در سال 68 هجري، رفاعه بن عبد المنذر انصاري، زبیر بن عوام قرشی مقتول در سال 37 هجري که او را جز عشره مبشره آورده اند و ابن المغازلی نام او را نیز جزء راویان حدیث غدیر آورده است، زید بن ارقم انصاري خزرجی متوفی حدود سال 66 هجري، احمد بن حنبل …..، او از عطیه عوفی آورده است که (از زید بن ارقم سؤال کردم من دامادي دارم که از تو حدیثی درباره علی و غدیر خم نقل کرد تو آن را نقل کن، زید گفت شما گروه عراقیان در شما هست آنچه هست گفتم تو از من نترس من خطري براي تو ندارم گفت آري ما با رسول خدا در جحفه بودیم که رسول خدا فرمود ….. من کنت مولاه فعلی مولاه ….. الی آخر حدیث)، زید بن ثابت وفات در حدود سال45 هجري، یزید بن شراحیل انصاري، زید ابن عبداﷲ انصاري، سعد بن ابی وقاص متوفی. در حدود سال 54 هجري، سعد بن وقاص همان است که در مجالس مختلف از جمله وقتی در حضور معاویه ابن ابی سفیان بود، دائما از سه فضیلت علی علیه السلام سخن می گفت و اینکه اگر هرکدام از آنها براي او بود از دنیا و آنچه در آن هست بهتر بود، از جمله اینکه روزي به معاویه گفت: به این مضمون که (……. این سخنان ناروا را درباره کسی می گویی که من از رسول خدا شنیدم که فرمود هرکه را من مولاي اویم علی نیز مولاي اوست و نیز شنیدم که به حضرت علی می فرمود تو براي من به منزله هارون هستی براي موسی جز اینکه بعد از من پیامبري نیست و شنیدم که (در جنگ خیبر) فرمود امروز پرچم جنگ را به دست مردي می سپارم که خدا و رسول او را دوست دارند …..)، سعد بن جناده عوفی پدر عطیه عوفی، سعد بن عباده انصاري خزرجی متوفی در سال حدود 14 هجري او از نقیبان دوازده گانه است، سعد بن مالک انصاري متوفی در حدود سال 63هجري، حافظ ابن عقده ….. از سهم بن حصین آورده است که گفت (من با عبداﷲ بن علقمه به مکه آمدیم و من او را نزد ابوسعید خدري آوردم، زیرا مدتها بود که او علی را ناسزا می گفت ….. ابوسعید گفت رسول خدا در روز غدیر خم با تأکید و مبالغه تمام ….. فرمود هر که را من مولاي اویم پس علی هم مولاي اوست و عبداﷲ بن علقمه گفت من به سوي خدا توبه می کنم از ناسزاهایی که به علی علیه السلام گفتم و این را سه مرتبه تکرار کرد)، سعید بن زید قرشی متوفی در سال 51هجري که یکی از افراد عشره مبشره است، سعید بن سعد بن عباده انصاري، سلمان فارسی متوفی در حدود سال 36 هجري،ابومسلم مسلمه بن عمرو متوفی در سال 74 هجري، سمره بن جندب متوفی در حدود سال 58 هجري، سهل بن حنیف انصاري در سال 38 هجري وفات یافت، سهل بن سعد انصاري در سال 91 هجري وفات یافت، ابو امامه صدي بن عجلان باهلی متوفی در سال 86 هجري، ضمیره الاسدي، طلحه بن عبید اﷲ متوفی در سال 36 هجري در روز جمل کشته شد، عامربن عمیر، عامر بن لیلی ابن ضمره، عامر ابن لیلی غفاري، عامر بن واثله متوفی در حدود سال 100 هجري، عایشه دختر ابی بکر بن ابی قحافه(زوجه رسول خدا صلی اﷲ علیه و آله و سلم)، عباس بن عبدالمطلب عموي گرامی پیامبر متوفی در سال 32 هجري، عبدالرحمن بن عبد رب انصاري، عبدالرحمن بن عوف متوفی در سال 31 هجري و او را جز عشره مبشره آورده اند، عبدالرحمن بن یعمر، عبداﷲ ابن ابی عبدالاسد، عبداﷲ بن بدیل بن ورقا شهید در صفین، عبداﷲ بن بشیر، عبداﷲ بن ثابت انصاري، عبداﷲ بن جعفر بن ابی طالب در سال 80 وفات یافته و داستان احتجاج او بر معاویه به حدیث غدیر مشهور است، عبداﷲ بن حنطب، عبداﷲ بن ربیعه، عبداﷲ بن عباس متوفی در سال 68 هجري که ابن عباس در حدیثی طولانی فضائل حضرت علی علیه السلام را نقل نموده از جمله: (اعطا پرچم در جنگ با یهود که رسول خدا فرمود فردا پرچم اسلام را به کسی می دهم که خداوند هیچگاه او را خوار نمی کند و او خدا و رسول را دوست دارد و خدا و رسول هم او را دوست دارند و نیز درابلاغ سوره برائت فرمود این سوره را براي مشرکین نمی برد مگر مردي که از من است و من از او هستم و نیز حدیث ولایت که پیامبر فرمود به علی علیه السلام: که (تو ولی من هستی در دنیا و آخرت، و نیز حدیث کساء پنج تن و نزول آیات تطهیر براي پنج تن، حدیث سبقت در اسلام و حدیث جانثاري و خوابیدن در بستر رسول خدا و حدیث منزلت که فرمود نسبت تو به من مانند نسبت موسی است به هارون و حدیث سرپرستی که فرمود: تو بعد از من ولی هر مرد و زن مومن خواهی بود وحدیث سد الابواب که رسول خدا تمامی درهاي خانه هاي اصحاب خود را به مسجد، به امر خدا بست، مگر در خانه حضرتعلی علیه السلام را و نیز حدیث غدیرکه فرمود: هر کس را که من مولاي اویم علی هم مولاي اوست ….) که این حدیث طولانی را بسیاري از بزرگان از جمله امام حنبلیان و حافظ حاکم، خطیب خوارزمی، محب الدین طبري و ….. دیگران نقل نموده اند، عبداﷲ بن ابی اوفی متوفی در سال 86، عبداﷲ بن عمر بن الخطاب متوفی در سال 72 هجري، عبداﷲ بن مسعود متوفی در سال 32 هجري، عبداﷲ بن یامیل، عثمان بن عفان در گذشته در سال 35 هجري و او را جز عشره مبشره می دانند، وابن المغازلی او را از جمله یکصد تن راویان حدیث غدیر ذکر نموده است، عبید بن عازب انصاري ، ابوطریف عدي بن حاتم متوفی در سال 68 هجري، عطیه بن بسر، عقبه بن عامر والی معاویه در مصر متوفی در سال 60 هجري، علی بن ابی طالب صلوات اﷲ علیه که شعر آن حضرت در خصوص غدیر و روایات متعدد از ایشان در خصوص این واقعه و داستان احتجاج آن حضرت در روزهاي شوري و جمل و سوگند دادن ایشان بزرگان صحابه و دیگران را در رابطه با واقعه غدیر و…. مشهور است، عمار بن یاسر در سال 38 در صفین به شهادت رسید و احتجاج ایشان بر عمر و عاص در این خصوص مشهور است، عماره خزرجی انصاري که در روز واقعه یمامه کشته شد، عمر بن ابی سلمه ربیب پیامبر و مادر او حضرت ام سلمه زوجه رسول خدا صلی اﷲ علیه و آله سلم است که در سال 83 هجري وفات نمود، عمر بن الخطاب که در سال 23 کشته شد (خلیفه دوم) که در ادامه حدیث مذکور در موده القربی شهاب الدین همدانی آمده است که عمر بن خطاب به رسول خدا عرض کرد؛ یا رسول خدا در حالی شما این سخنان را می فرمودي، جوانی زیبا و خوش عطر کنار من بود و گفت (رسول خدا از روي حق، رشته اي را محکم کرد که جز منافق آن را باز نمی نماید) پس رسول خدا فرمودند آن جوان از جنس آدمیان نبود بلکه آن جوان جناب جبرئیل بود که می خواست گفتار مرا در مورد علی بر شما استوار و محکم نماید.) عمران بن حصین متوفی در سال 52 در بصره، عمرو بن حمق وفات یافته در سال 50 هجري، عمروبن شراحیل، عمرو بن عاص که نام او جزء شعراي غدیر نیز آمده و مکاتبات او با معاویه در خصوص واقعه غدیر نیز در تاریخ ثبت شده است، عمرو بن مره، فاطمه صدیقه سلام اﷲ علیها دختر پیامبر بزرگ اسلام صلی اﷲ علیه و آله و سلم، فاطمه دختر جناب حمزه ابن عبدالمطلب، قیس بن ثابت انصاري، قیس بن سعد بن عباده انصاري که نام او در لیست شعراي غدیر نیز ضبط و احتجاج او با معاویه در خصوص واقعه غدیر نیز درکتب ثبت است، کعب بن عجره انصاري متوفی در سال 51 هجري، مالک بن حویرث متوفی در سال 74 هجري، مقداد بن عمرو متوفی در سال 33 هجري، ناجیه ابن عمرو، فضله بن عتبه در سال 65 در خراسان وفات یافته، نعمان بن عجلان انصاري، هاشم مرقال ابن عتبه در سال 37 در صفین شهید شد، وحشی ابن حرب حبشی، وهب بن حمزه، وهب بن عبداﷲ متوفی درسال 74 هجري، یعلی بن مره، تا اینجا اسامی 110 نفر از بزرگان اصحاب و یاران رسول خدا صلی اﷲ علیه و آله و سلم ذکرشده و قطعا راویان این حدیث شریف با توجه به وجود کینه هاي کور و حسادت هاي درونی و دشمنی هاي افراطی بیش از این خواهند بود…..

اما راویان حدیث شریف غدیر از بین تابعین به ترتیب حروف: (ابو راشد حبرانی که او را از تابعین بزرگ مورد وثوق می دانند، ابوسلمه عبداﷲ بن عبدالرحمن زهري فقیه بزرگ که مورد وثوق است، ابوسلیمان موذن که از بزرگان تابعین و مورد وثوق است، ابوصالح سمان، ابوعنفوانه مازنی، ابو عبدالرحیم کندي، ابوالقاسم اصبغ بن نباته موثق امین، ابولیلی کندي از رجال تابعین و موثق است، ایاس بن نذیر، جمیل بن عماره، حارثه بن نصر، حبیب بن ابی ثابت فقیه مورد وثوق از تابعین متوفی 117، حرث بن مالک، حسین بن مالک، حکم بن عیینه از تابعین موثق که داراي طریقه و پیروان است، حمید بن عماره، حمید طویل متوفی در سال 143 هجري، خیثمه بن عبدالرحمن تاریخ وفات 80 هجري، ربیعه جرشی در حدود سال 60کشته شده، ریاح بن حارث، زاذان بن عمر متوفی به سال 82 هجري، ابو مریم زر بن ابن حبیش، زیاد بن ابی زیاد، زید بن یثیع، سالم بن عبداﷲ بن عمر بن خطاب از فقهاي هفتگانه و از افراد موثق و عابد و در زمره بزرگان طبقه سوم است، سعید بن جبیر اسدي کوفی که مورد ستایش بزرگان بوده و در خصوص او گفته اند که او چشم از جهان بست در حالی که همه اهل این زمین نیازمند علم او بودند، او در سال 95 هجري قبل از رسیدن به سن پنجاه سالگی به دستور حجاج خبیث (ملعون ازل و ابد) و به امر او به قتل رسید، سعید بن جبیر از بزرگان مورد وثوق و از فقهاي طبقه سوم است، سعید بن ابی حدان، سعید بن مسیب داماد ابی هریره که او را در شمار اولیا و اجله تابعین آورده اند، سعد بن وهب، سلمه بن کهیل متوفی در سال 121 هجري، ابو صادق سلیم بن قیس هلالی متوفی به سال 90 هجري و او کسی است که به او و نگارش هاي او در نزد علما شیعه و سنی استدلال می شود، او در کتاب خود که در دسترس است در مواضع متعدد حدیث غدیر را روایت نموده است، سلیمان بن مهران که از فرط راستی و درستی او را مصحف لقب داده اند که وفات او در حدودسال 147 واقع شده، سهم بن حصین، شهر بن جوشب، ضحاك بن مزاحم هلالی متوفی 115 هجري، طاووس بن کیسان یمانی متوفی به سال 106 هجري، طلحه بن مصرف که او را اهل قرائت و موصوف به فضل می دانند متوفی به سال 112 هجري، عامر بن سعد بن ابی وقاص از طبقه سوم تابعین متوفی به سال 104 هجري، عایشه بنت سعد متوفی به 117، عبدالحمید بن منذر، عبدخیر بن یزید، عبدالرحمن بن ابی لیلی متوفی 82 هجري، عبدالرحمن بن سابط از طبقه متوسط متوفی 118، عبداﷲ بن اسعدزراره، عبداﷲ ابن زیاد اسدي، عبداﷲ بن شریک، عبداﷲ بن محمد بن عقیل هاشمی وفات در سال 140 هجري مشهور به راستی که به صدق حدیث تحسین شده است، عبداﷲ بن یعلی، عدي بن ثابت انصاري، عطیه بن جناده تابعی مشهور متوفی به

سال 111 هجري و او همان است که حجاج خبیث ملعون به او چهارصد تازیانه زد تا به حضرت علی علیه السلام دشنام گوید ولی او این کار را نکرد، علی بن زید، عماره بن جوین، عمر بن عبدالعزیز خلیفه اموي متوفی به سال 134، عمر بن عبدالغفار، عمر بن علی (امیرالمومنین علیه السلام) از بزرگان مورد وثوق و مورد اعتماد طبقه سوم تابعین، عمر بن جعده، عمرو بن مره متوفی به سال 116، عمرو بن عبداﷲ که مورد ستایش بوده و به سال 127 وفات یافته، عمرو بن میمون که از او به عنوان ثقه وعابد یاد شده و متوفی به سال 74 هجري، عمیره بن سعد، عمیره بنت سعد، عیسی بن طلحه، فطر بن خلیفه، قبیصه بن ذویب، قیس ثقفی مدائنی، محمد بن عمر بن علی امیرالمؤمنین علیه السلام در سال 100 وفات یافت که از طبقه ششم و مشهور به راستگویی بوده است، مسلم بن صبیح، مسلم ملایی، مصعب بن سعد بن ابی وقاص متوفی به سال 103 هجري، مطلب ابن عبداﷲ، مطر وراق معروف به ابن خربوذ، منصور بن ربعی، مهاجر بن مسمار، موسی ابن اکیل، منصور بن ربعی، مهاجر بن معمار، ابوعبداﷲ میمون بصري، نذیر الضبی که از بزرگان تابعین است، هانی بن هانی،یحیی بن سلیم ،یحیی بن جعده، یزید بن ابی زیاد متوفی به سال 136 هجري، یزید بن حیان، یزید بن عبدالرحمن، ابونجیح یسار ثقفی متوفی به سال 109 هجري)

آخر دعوانا ان الحمد ﷲ رب العالمین،

خلاصه کتاب الغدیر

طبقات روایان حدیث غدیر از علما به ترتیب تاریخ وفات:

ملاحظه می گردد که توجه به موضوع مهم واقعه غدیر در انحصار اصحاب رسول خدا و تابعین نبوده بلکه علماء قرن هاي بعدي نیز در حفظ و انتقال این حدیث نقش مهم ایفا نموده اند که اسامی نمونه اي از آنها نقل می گردد:

خلاصه کتاب الغدیر

علماء قرن دوم هجري:

(عمرو بن دینار متوفی به سال 115، محمد بن مسلم از پیشوایان بنام و مشهور و عالم بزرگ حجاز و شام است و محل ستایش سایر علما می باشد، عبدالرحمن بن قاسم، بکر بن سواده متوفی به سال 128، عبداﷲ بن ابی نجیح متوفی به سال 131 هجري، مغیره بن مقسم که نابینا متولد و به سال 133 وفات یافت، خالد بن زید فقیه اهل فتوي و مورد اطمینان، حسن بن حکم وفات بعد از سال 140 هجري، ادریس بن یزید، یحیی بن یزید، عبدالملک بن ابی سلیمان، عوف بن ابی جمیله، عبداﷲ بن عمر بن حفص وفات به سال 147 هجري، نعیم بن حکیم متوفی به 148 هجري، طلحه بن یحیی، کثیر بن زید، حافظ محمد بن اسحاق متوفی 151 هجري که علما بزرگ او را تحسین و تمجید نموده اند، حافظ معمر بن راشد متوفی به 153 هجري، حافظ مسعر بن کدام متوفی به 132 هجري که مورد تعریف و تمجید علما بوده است، حکم بن ابان متوفی 152 هجري و در احوال او

آورده اند زمانی که مردم به خواب می رفتند او تا زانو در آب دریا ایستاده و به ذکر خدا مشغول می شده است، عبداﷲ بن شوذب متوفی به 157 هجري، حافظ شعبه بن حجاج متوفی به سال 160 هجري که بزرگان او را در امر حدیث، پیشواي اهل ایمان گفته اند، حافظ کامل بن علاء، حافظ سفیان بن سعید متوفی در 161 که علما بزرگ و نامدار او را تعریف و تحسین نموده اند، حافظ اسرائیل بن یونس متوفی در 162 هجري، جعفر بن زیاد کوفی متوفی به 165 هجري و شیعه و مورد اعتماد است، مسلم بن سالم، حافظ قیس بن ربیع متوفی به 165، حافظ حماد بن سلمه متوفی در 167 هجري که همه بزرگان او را تحسین و تمجید نموده اند، حافظ عبداﷲ بن لهیعه متوفی 174 که قاضی بزرگ دیار مصر و محدث آن منطقه بوده است، حافظ وضاح بن عبداﷲ متوفی 175 هجري که او را یکی از پیشوایان بزرگ می دانند، قاضی شریک بن عبداﷲ که وي را یکی از پیشوایان بزرگ دانسته و بخاري به او استشهاد و مسلم از او روایت نقل نموده است، حافظ عبداﷲ بن عبدالرحمن متوفی در 182هجري، نوح بن قیس متوفی به 183 هجري، مطلب بن زیاد متوفی به 185هجري، قاضی حسان بن ابراهیم متوفی 186، حافظ جریر بن عبدالحمید متوفی 188 که علما آن زمان به واسطه وسعت دانش او از همه جانب به سوي او شتاب می نمودند، فضل بن موسی، حافظ عمرو بن جعفر مدنی، حافظ اسماعیل بن علیه متوفی در سال 193، حافظ محمد بن ابراهیم متوفی به 194، حافظ محمد بن خازم متوفی 195 هجري، حافظ محمد بن فضیل، حافظ وکیع بن جراح متوفی به 196، ، حافظ سفیان بن عیینه متوفی در 198 هجري که علماء بر صحت احادیث او اجماع دارند، حافظ عبداﷲ بن نمیر متوفی در 199 هجري، حافظ حنش بن حرث، موسی بن یعقوب، علا بن سالم، ارزق بن علی، هانی بن یعقوب، فضیل بن مرزوق متوفی در 160، سعد بن عبیده، موسی بن سلم، یعقوب بن جعفر، عثمان بن سعد.

خلاصه کتاب الغدیر

علماء قرن سوم هجري و چهارم و …:

حافظ ضمره بن ربیعه متوفی 202، که گفته اند در شام همانند او در امانت نبوده است، محمد بن عبداﷲ زبیري متوفی 203 هجري، مصعب بن مقدم متوفی 203 هجري، یحیی بن آدم، زید بن حباب، امام مذهب شافعی محمد بن ادریس شافعی متوفی204، حافظ شبابه بن سوار متوفی 206، محمد بن خالد، خلق بن تمیم، حافظ اسود بن عامر معروف به شاذان شامی متوفی 208 هجري، حسین بن حسن فزاري، حافظ حفص بن عبداﷲ متوفی 209 هجري، حافظ عبدالرزاق بن همام متوفی 211، حسن بن عطیه، عبداﷲ بن یزید عدوي، حافظ حسین بن محمد، حافظ عبیداﷲ بن موسی، علی بن قادم خزاعی، محمد بن سلیمان بن ابی داوود معروف به بومه، عبداﷲ بن داوود معروف به خریبی، حافظ علی بن حسن بن دینار، حافظ یحیی بن حماد شیبانی، حافظ حجاج بن متهال، حافظ فضل بن دکین، حافظ عفان بن مسلم، حافظ علی بن عیاش، حافظ مالک بن اسماعیل، حافظ قاسم بن سالم، محمد بن کثیر برادر سلیمان بن کثیر، موسی بن اسماعیل منقري، قیس بن خصص، حافظ سعید بن منصور، حافظ یحیی ابن عبدالحمید، حافظ ابراهیم بن حجاج، حافظ علی بن حکیم، حافظ خلف بن سالم، علی بن محمد طنافسی مقیم ري متوفی 233 که او و برادرش جایگاه علمی مهمی داشته و بزرگان از علما به زیارت آنها می رفته اند، حافظ هدبه بن خالد، حافظ عبداﷲ بن محمد، حافظ عبیداﷲ بن عمر جشمی، حافظ احمد بن عمر بن حفص،حافظ ابراهیم بن منذر، یحیی بن سلیمان، حافظ اسحاق بن ابراهیم حنظلی که او یکی از پیشوایان اسلام و داراي مسند و جایگاه است، حافظ عثمان بن محمد، حافظ قتیبه بن سعید که نامبرده در سال 420 و در سن 92 سالگی از دنیا رفت و گفته اند که او در شرق و غرب محدث بوده و پیشوایان جهان، از هر شهر و دیار به سوي او روي می آوردند و پیشوانیان پنجگانه(بخاري، مسلم، ابوداوود، ابوعیسی، ابو عبدالرحمن)، و گروه بیشمار دیگر از او روایت کرده اند، پیشواي مذهب حنبلیان ابوعبداﷲ احمد بن حنبل شیبانی متوفی به 241 هجري، حافظ یعقوب بن حمید، حافظ حسن بن حماد، حافظ هارون ابن عبداﷲ معروف به حمال، حسین ابن حریث، هلال بن بشر، احمد بن عثمان، حافظ محمد بن علاء، یوسف بن عیسی، حافظ نصر بنعلی بن نصر، حافظ محمد بن بشار، حافظ محمد بن مثنی، حافظ یوسف بن موسی، حافظ محمد بن عبدالرحیم معروف به صاعقه، محمد بن عبداﷲ عدوي، حافظ ابوعبداﷲ محمد بن اسماعیل بخاري متوفی 256 که کتاب مطرح او معروف به (صحیح بخاري) از جمله صحاح سته است، او در جلد اول تاریخ خود در فصل یک صفحه 375 حدیث غدیر را آورده است، حافظ حسن بن عرفه که یکصد و ده سال عمر کرده است، حافظ عبداﷲ بن سعید کندي صاحب تفسیر و کتب متعدد که پیشواي اهل زمان خود بود، حافظ محمد بن یحیی (گردآوردنده زهریات، احادیث زهري،)، حافظ حجاج بن یوسف ثقفی بغدادي مشهور به ابن الشاعر متوفی به 259، احمد بن عثمان، حافظ عمر بن شبه نمیري، حافظ احمد بن یوسف از افراد برجسته درحدیث، حافظ عبیداﷲ بن عبدالکریم که او را پیشواي بی نظیر از بین علماء ربانی می دانند، حافظ احمد بن منصور بن سیار،حافظ اسماعیل بن مسعود مشهور به سمویه، حافظ حسن بن علی بن عفان عامري از استادان بزرگ که بخاري از او روایت می کند، حافظ محمد بن عوف که او را به بزرگواري ستوده اند، حافظ سلیمان بن سیف، حافظ محمد بن یزید، عبداﷲ بن مسلم، حافظ عبدالملک بن محمد که عالمی زاهد و محدث بزرگ بود، حافظ احمد بن حازم غفاري مشهور به ابن عزیزه، حافظ محمد بن عیسی ترمذي متوفی در 279 از ائمه ششگانه و صاحبان صحاح که از هر توثیقی بی نیاز است، حافظ احمد بن یحیی بلادرزي متوفی به 279 که تمامی پیشوایان اسلام از زمان او تا امروز به او و به کتاب و تالیفات و به نقل از او اعتماد داشته و دارند و نامبرده حدیث شریف غدیر را در کتاب (انساب الاشراف) خود ذکر نموده است، حافظ ابراهیم بن حسین معروف به (ابن دیزیل) متوفی 280، حافظ احمد بن عمرو مشهور به (ابن ابی عاصم)، حافظ زکریا ابن یحیی معروف به خیاط السنه، حافظ عبداﷲ بن احمد بن حنبل که علماء تا آنجا به دقت و مواظبت او شهادت داده اند که بعضی او را بر پدرش که پیشواي حنبلیان است مقدم داشته اند، احمد بن عمرو، حافظ ابراهیم بن عبداﷲ بن مسلم صاحب سنن، حافظ صالح بن محمد ملقب به (جزره)، که موصوف به صدق و امانت و دقت نظر بوده است، حافظ محمد بن عثمان، قاضی علی بن محمد مصیصی، ابراهیم بن یونس ملقب به حرمی، ابوهریره محمد بن ایوب. حافظ عبداﷲ بن صقر(علماء قرن چهارم)، حافظ احمد بن شعیب نسایی صاحب سنن و درباره او می گویند او فقیه ترین استادان مصر و اعلم علما

معتبر زمان خود در حدیث بوده است، حافظ حسن بن سفیان که محدث عصر خود در منطقه خراسان بوده است، حافظ احمدبن علی موصلی، حافظ محمد بن جریر طبري صاحب تفسیر و کتاب و تاریخ مشهور، احمد بن محمد ضبعی، حافظ محمد بن جمعه صاحب مسند کبیر، حافظ عبداﷲ بن محمد بغوي در مورد او گفته اند مافوق ثقه، ابوبشر محمد بن احمد دولابی، احمدبن عبداﷲ معروف به ابی النیري، احمد بن محمد ازدي استاد فقه و حدیث و ریاست امور دینی مصر در عصر خود، ابراهیم بن عبدالصمد، حافظ محمد بن علی ترمذي صاحب تالیفات، حافظ عبدالرحمن ابن ابی حاتم که از ابدال شمرده شده است، احمد بن عبدربه قرطبی صاحب کتاب مشهور العقد الفرید و هم اوست که در کتاب خود آورده است (….. علی علیه السلام درپانزده سالگی اسلام آورده و او اولین کسی است که به وحدانیت خدا و رسالت محمد صلی اﷲ علیه و آله و سلم شهادت داد و پیامبر در حق او فرمود من کنت مولاه فعلی مولاه و…)، فقیه حسین بن اسماعیل که او شصت سال قضاوت منطقه کوفه راداشته است، حبشون بن موسی، حافظ احمد بن عقده، عبداﷲ بن علی بن خلف، حافظ هیثم ابن

کلیب، حافظ محمد بن صالح بن هانی که همه علماء او را در زهد و امانت ستایش کرده اند، حافظ محمد بن یعقوب ملقب به(ابن اخرم) صاحب مسند کبیر، یحیی بن محمد بن عبداﷲ که او را معتبر یگانه عصر خود می دانستند، علی بن حسین بغدادي مسعودي که نسبت او به عبداﷲ بن مسعود منتهی می شود و او را علامه می دانستند. محمد بن احمد بن تمیم، حافظ جعفر بن محمد نصیر معروف به (خلدي)، محمد بن علی شیبانی، حافظ دعلج بن احمد که براي او مسند ترتیب داده اند و صحت کتابت و نیکویی سماع احادیث او مشهور است، محمد بن حسن مفسر موصلی و صاحب تفسیر مشهور به شفاء الصدور، حافظ محمد بن عبداﷲ شافعی، حافظ ابوحاتم محمد بن حبان از فقها و حافظین آثار بوده است، حافظ سلیمان بن احمد که ذهبی اورا امام علامه و حجت…. می دانسته که از هزار استاد و بیشتر حدیث نقل نموده است، احمد بن جعفر صاحب مسند کبیر، احمد بن جعفر بن حمدان، ابویعلی زبیر بن عبداﷲ بن موسی، ابویعلی محمد بن احمد بن بالویه، حافظ علی بن عمر بن احمد دارقطنی متوفی 385 که او را نادره علما و پیشوا بزرگ عصر خود می دانند، حافظ حسن بن ابراهیم مصري مشهور به (ابن زولاق)، حافظ عبیداﷲ بن محمد عکبري مشهور به (ابن بطه)، حافظ محمد بن عبدالرحمن مشهور به (مخلص الذهبی)، حافظ احمد بن سهل فقیه بخاري، عباس بن علی بن عباس نسایی، یحیی بن محمد اخباري، متکلم و قاضی محمد بن طیب، حافظ محمد بن عبداﷲ بن محمد معروف به (ابن البیع) نیشابوري صاحب مستدرك دو (صحیح مسلم بخاري)، احمد بن محمد بن موسی، حافظ عبدالملک بن ابی عثمان مشهور به خرگوشی، حافظ احمد بن عبدالرحمن، حافظ محمد بن احمد بن محمد، حافظ احمد بن موسی بن مردویه، حافظ احمد بن محمد بن یعقوب ملقب به مسکویه صاحب کتاب التجارب، حافظ احمد بن حسین بن احمد ملقب و مشهور به ابن سماك بغدادي، ابو اسحاق احمد بن محمد بن ابراهیم ثعلبی نیشابوري مفسر مشهور که گویند در علم تفسیر یگانه دوران خود بوده و تفسیر کبیر او را، برتر از سایر تفاسیر می دانند، عبداﷲ بن علی بن محمد بن بشران، عبدالملک بن محمد صاحب کتاب یتیمه الدهر، حافظ احمد بن عبداﷲ ابونعیم اصفهانی ستایش از او در کتب بسیاري منقول و او داراي کتب بسیار است که از میان آنها کتاب (حلیه الاولیاء) معروف است ،ابوعلی حسن بن علی بن محمد تیمی معروف به (ابن المذهب)، حافظ اسماعیل بن علی بن حسین ابوسعید رازي معروف به (ابن سمان) که در زهد و ورع مشهور بوده، حافظ احمد بن حسین بن علی (ابوبکر بیهقی) که او را کوهی از کوه هاي علم و فقیهی بزرگ می دانند که پیشواي جمعیت شافعی در زمان خود بوده و داراي تالیفات بسیار از جمله سنن کبري او مشهور است، حافظ یوسف بن عبداﷲ ملقب به ابی عمر مشهور در علم حدیث بود و…، حافظ احمد بن علی بن ثابت که او در زمان خود پیشواي صاحب نام در جهان اسلام بوده، مفسر کبیر ابوالحسن بن احمد که صاحب کتب مشهور از جمله (الوسیط و البسیط والوجیز) در تفسیر قرآن کتاب (اسباب النزول) و حافظ مسعود بن ناصر سجستانی صاحب کتب گرانبها که او را حافظ و فقیه بزرگی به شمار می آورند و هم اوست که کتاب مستقل نیز به غدیر اختصاص داده است، حافظ علی بن محمد جلابی شافعی معروف به (ابن المغازلی) که کتاب مناقب او نمودار بارزي از احاطه و تسلط در حدیث و فنون آن است، علی بن حسن بن حسین خلعی که صاحب کتب فراوان از جمله کتاب خلعیات است، حافظ عبیداﷲ بن عبداﷲ معروف به ابن الحداد حسکانی صاحب کتب و در ضمن کتاب مستقل درباره واقعه غدیر نوشته است، ابومحمد احمد بن محمد بن علی عاصمی یکی از پیشوایان قرن پنجم و مفسر و صاحب زهد و تقوي و مولف کتاب (زین الفتی)، حافظ محمد بن محمد طوسی غزالی مشهور به(حجه الاسلام) که در زمره بزرگان و دانشمندان است، حافظ محمد بن علی کوفی مشهور به نرسی که محدث کوفه و باتقوي بوده است، حافظ یحیی بن عبدالوهاب مشهور به (ابن منده) از حفاظ مشهور و بزرگان حدیث بوده است، حافظ حسین بن مسعود بغوي از علماء ربانی و صاحب کتب تفسیر و کتب (شرح السنه و التهذیب) در فقه و (جمع بین صحیحین) و(مصابیح) در احادیث صحیح علامه زمان خود بوده است ابوالقاسم هبه اﷲ بن محمد شیبانی، ابن زاغونی علی بن عبداﷲ، ابوالحسن رزین بن معاویه، ابوالقاسم جار اﷲ، محمود بن عمر زمحشري که ابن خلکان او را امام کبیر در تفسیر و حدیث و نحو و علم بیان و پیشواي بلامعارض زمان خود می داند، حافظ قاضی عیاض بن موسی صاحب تالیفات از جمله کتاب مشهور(الشفا)، محمد بن ابی القاسم مشهور به شهرستانی که کتاب (الملل و النحل) او شهرت فراوان داشته و حدیث غدیر در آن ذکر گردیده است، محمد بن علی بن ابراهیم نطنزي که از علما بزرگ زمان خود بود، حافظ ابوسعید عبدالکریم بن احمد سمعانی صاحب کتاب هاي مشهور (الانساب) و (فضایل الصحابه) و …..، ابوبکر یحیی بن سعدون ملقب به (سابق الدین) صاحب تفسیر کبیر…، موفق بن احمد ابو الموید از خطباي به نام و یکی از شعراي غدیر است که حدیث غدیر را درکتاب هاي مناقب و مقتل خود آورده است، عمر بن محمد بن خضر اردبیلی معروف به ملا، حافظ علی بن حسن ملقب به (ثقه

الدین) و مشهور به (ابن عساکر) صاحب کتاب مشهور و معروف تاریخ کبیر که او را یکی از بزرگان علم حدیث می دانند واو کسی است که تاریخ شام را فقط در هشتاد جلد تالیف نموده است، حافظ محمد بن ابی بکر مشهور به شیخ الاسلام که صاحب تالیفات سودمند است، حافظ محمد بن موسی بن عثمان، حافظ عبدالرحمن بن علی بن محمد ملقب به بکري به جهت رسیدن نسب او به جدش ابی بکر صدیق، که علامه عصر خود بوده است. اسعد بن ابی الفضائل مشهور به ابوالفتوح،

خلاصه کتاب الغدیر

(علماءقرن هفتم):

محمد بن عمر فخرالدین رازي صاحب تفسیر مشهور کبیر که او را یگانه عصر و پیشواي جهانی گفته اند،ابوالسعادت مبارك بن محمد برادر ابن اثیر که داراي کتب مشهور است، ابوالحجاج یوسف بن محمد مشهور به (ابن شیخ)مولف کتاب مشهور (الف با)، تاج الدین زیدبن حسن بن زید کندي، شیخ علی بن حمید قرشی که ایشان حدیث غدیر را درکتاب (شمس الاخبار المنتقی من کلام النبی المختار)، ابو عبداﷲ یاقوت بن عبداﷲ که اصل نژاد او رومی است و در کودکی اسیر شده و سپس در زمره علماء بزرگ وارد و صاحب دو کتاب بزرگ (معجم البلدان) و (معجم الادبا) است و از طرفداران سر سخت علی بن ابی طالب بوده است، ابوالحسن علی بن محمد شیبانی معروف به ابن اثیر جزري صاحب کتاب تاریخ(کامل) و (اسد الغابه) که معروف است، حنبل بن عبداﷲ بن فرج بغدادي، حافظ ضیاالدین محمد بن عبدالواحد مشهور به ابوعبداﷲ مقدسی، ابو سالم محمد بن طلحه قریشی یکی از شعرا غدیر است، ابوالمظفر یوسف امیر حسام الدین قز اوغلی ابن عبداﷲ بغدادي که تسلط او بر فقه معروف و داراي تفسیري بزرگ است در بیست و نه جلد و تالیف مشهور دیگر او (تذکره خواص الامه) است،. عز الدین عبدالحمید بن هبه اﷲ مداینی مشهور به ابن ابی الحدید و مولف شهیر و نامدار شرح نهج البلاغه است که موجود و در دسترس عموم است که این اثر، در واقع موید احاطه کامل او بر حدیث و کلام و تاریخ است،حافظ محمد بن یوسف گنجی صاحب (کتاب کفایه)، حافظ عبدالرزاق بن عبداﷲ بن ابی بکر که کتاب (مقتل الحسین علیه السلام) از اوست و همچنین صاحب کتاب تفسیر نیز است، فضل اﷲ بن ابی سعید که صاحب کتاب (المتعهد فی المعتقد)است، حافظ محی الدین یحیی بن شرف که استاد مذهب و بزرگ فقهاي زمان خود بوده و صاحب تالیفات بسیار از جمله کتاب (ریاض الصالحین) و کتاب دیگر در تهذیب اسماء و لغات و…، شیخ مجدالدین عبداﷲ بن محمود بن مورود، قاضی ناصر الدین عبداﷲ عمر ابوالخیر بیضاوي شافعی که پیشواي بزرگ و صاحب تالیف کتاب (الطوالع و المصباح) در اصول دین و (الغایه القصوي) در فقه و (المنهاج) در اصول فقه و (مختصرالکشاف) در تفسیر و (شرح المصابیح) در حدیث از اوست، احمد بن عبداﷲ فقیه حرم و محدث حجاز و داراي کتب متعدد از جمله ریاض النضره و ذخایر العقبی و… است، ابراهیم بن عبداﷲ وصابی مولف کتاب (الاکتفاء فی فضل الاربعه الخلفاء)، سعید الدین محمد بن احمد فرغانی و او اولین کسی است که قصیده تائیه ابن فارض را شرح نموده است،

خلاصه کتاب الغدیر

 (علماء قرن هشتم):

شیخ الاسلام ابراهیم بن سعد الدین محمد بن موید حمویه خراسانی جوینی که پادشاه غازان به دست او اسلام آورد و کتب بسیار تالیف که از جمله آنها کتاب (فراید السمطین) او دربیان فضیلت علی مرتضی علیه السلام و بتول عذرا و سبطین علیهم السلام است که کتابی بسیار مشهور است، علاء الدین احمد بن محمد بن احمد سمنانی که تالیفات او بیش از سیصد کتاب است، حافظ یوسف بن عبدالرحمن ابوالحجاج مزي که او را دریاي خروشان علم و حدیث لقب داده اند و او را داناترین مردم به احوال رجال و راویان احادیث می دانند، حافظ شمس الدین محمد بن احمد بن عثمان که ذهبی و ابن کثیر او را حافظ کبیر و مورخ اسلام و استاد بزرگان از محدثین لقب داده اندکه صاحب تالیفات متعدد است، نظام الدین حسن بن محمد قمی صاحب تفسیر کبیر موسوم به (غرائب القرآن)، ولی الدین محمد بن عبداﷲ عمري تبریزي مولف (مشکاه المصابیح)، تاج الدین احمد بن عبدالقادر، ابن مکتوم ابومحمد قیمی صاحب تالیفات از جمله تذکره، زین الدین عمر بن مظفر مشهور به ابن الوردي صاحب تالیفات، جمال الدین محمد بن یوسف زرندي صاحب کتاب (السمطین فی مناقب السبطین) ریاست امور مذهبی را در مدینه در حرم نبوي داشته است، قاضی عبدالرحمن بن احمد ایجی از بزرگان علم و حدیث که کتاب (المواقف) او در کلام مشهور است، سعید الدین محمد بن مسعود بن محمدکازرونی که او را فاضل می دانند، ابوالسعادت عبداﷲ بن اسعد بن علی یافعی، حافظ عمادالدین اسماعیل بن عمر بن کثیر که او را محدث بزرگ و با علم و صاحب نظر می دانند، ابوحفص عمر بن حسن مشهور به (ابن امیله)، شمس الدین بن محمد بن احمد بن علی مشهور به ابن جابر اندلسی که یکی از شعراي غدیر نیز هست، سید علی بن شهاب بن محمدهمدانی صاحب تالیفات بسیار که حدیث شریف غدیر را در کتاب (موده القربی) خود آورده است، حافظ شمس الدین ابوبکر محمد بن عبداﷲ معروف به صامت، سعد الدین مسعود بن عمر بن عبداﷲ هرروي تفتازاتی صاحب کتب متعدد،

خلاصه کتاب الغدیر

(علماءقرن نهم):

علی بن ابی بکر بن سلیمان صاحب تالیفات بسیار که مشهور به (حافظ هیثمی) است و او در کتاب بزرگ خود(مجمع الزواید) حدیث شریف غدیر را نقل نموده است، عبدالرحمن بن محمد مشهور به ابن خلدون که صاحب کتاب تاریخ مشهور و معروف است، سید شریف جرجانی علی بن محمد که همه او را علامه زمان خود می دانند. محمد بن محمد بن محمود حافظی معروف به خواجه پارسا که صاحب کتب بسیار از جمله کتاب (الفصول السته) و (فصل الخطاب) است، محمد بن خلیفه وشتانی، محمد بن محمد بن محمد معروف به ابن الجزري صاحب تالیفات متعدد از جمله کتاب هاي او(اسنی المطالب فی مناقب علی بن ابیطالب علیه السلام) است، تقی الدین احمد بن علی صاحب تالیفات متعدد که تا حد 200 کتاب ذکر شده است، قاضی شهاب الدین احمد بن شمس الدین از بزرگان علم و ادب صاحب کتاب (الارشاد) در نحوو (هدایه السعداء و البحر المواج) در تفسیر، احمد بن علی عسقلانی معروف ابن حجر صاحب کتب معروف (الاصابه و تهذیب التهذیب) که او را پیشواي پیشوایان دانسته اند صاحب هوش و ذکاوت فراوان و دانا به حدیث بوده است، نور الدین علی بن محمد معروف به ابن صباغ صاحب تالیفات گرانقدر از جمله کتاب (الفصول المهمه لمعرفه الائمه) با تصریح به این که آنها دوازده نفرند و کتاب (العبر فیمن شفه النظر) و… است، قاضی القضاه محمود بن احمد مشهور به عینی که او را پیشوایی عالم و فاضل می دانند. نجم الدین محمد بن قاضی معروف به (ابن عجلون) او را علامه لقب داده اند، علی بن محمد قوشچی او را مولاي محقق لقب دادند، عبداﷲ ابن احمد بن محمد مشهور به سید اصیل الدین حسینی او را از علماء بزرگ جهان دانسته اند و کتاب (درج الدرر فی سیره سیدالبشر) از اوست، ابوعبداﷲ محمد بن محمد بن یوسف حسینی سنوسی، ابوالخیرفضل اﷲ بن روزبهان معروف به خواجه ملا داراي تالیفات از جمله کتاب ابطال الباطل و …..

خلاصه کتاب الغدیر

علماء قرن 10:

حسین بن معین الدین یزدي ملقب به کمال الدین شارح دیوان منسوب به امیر المومنین در شرح حدیث غدیر کتاب مستقلی نوشته است، جلال الدین عبدالرحمان بن کمال الدین او را صاحب کرامت دانسته و گفته اند وي هفتاد و چند بار پیامبر صلی آله علیه و آله و سلم را

در خواب دیده و داراي کرامت طی الارض بوده است، نور الدین علی بن عبداﷲ سمهودي، احمد بن محمد بن ابی بکر ابوالعباس قسطلانی صاحب تالیفات از جمله (المواهب الدنیه فی المنح المحمدیه) و (شرح صحیح بخاري) و…، سیدعبدالوهاب ابن محمد، عبدالرحمن بن علی معروف به (ابن الدبیع) صاحب تالیفات، شهاب الدین احمد بن محمد که نامبرده را امام الحرمین می دانند و صاحب تالیفات فراوان، علی بن حسام الدین متقی صاحب کتاب گرانبها و بزرگ (کنز العمال) اورا از بندگان صالح خداوند می دانند و تالیفات فراوان حدود یکصد مجلد دارد، شمس الدین محمد بن احمد شربینی صاحب دو تالیف بزرگ تفسیر او به نام (السراج المنیر) و (الاقناع فی حل الفاظ ابی شجاع)، ضیا الدین احمد بن محمد وتري صاحب کتاب روضه الناظرین، جمال الدین محمد طاهر ملقب به (ملک المحدثین) هندي که در سال 986 کشته شد صاحب تالیفات فراوان از جمله کتاب (مجمع بحار الانوار فی غرایب التنزیل و لطایف الاخبار) و …..، میرزا مخدوم بن عبدالباقی صاحب تالیفات از جمله نواقص الروافض، عبدالرحمن بن عبدالسلام صفوري صاحب کتاب نزهه المجالس، جمال الدین عطاء اﷲ بنفضل اﷲ صاحب کتب از جمله کتاب (الاربعین فی مناقب امیرالمومنین علیه السلام) و کتاب (روضه الاحباب فی سیره النبی صلی اﷲ علیه و آله و الال و الاصحاب).

خلاصه کتاب الغدیر

علما ء قرن 11:

ملا علی بن سلطان محمد هروي معروف به (قاري) که تالیفات بسیارگرانبهایی دارد از جمله شرح بر المشکاه به نام المرقاه و از علما پر آوازه و مشهور بوده است، ابوالعباس احمد چلبی بن یوسف مشهور به (ابن سنان قرمانی) مولف تاریخ مشهور موسوم به (اخبار الدول و آثار الاول)، زین العابدین عبدالرئوف بن تاج العارفین صاحب تالیفات مشهور که فاضل و عابد و زاهد بوده و در شبانه روز به یک وعده غذا اکتفا می نمود و او در فقه و اصول و تفسیر و حدیث تالیفات فراوان دارد، شیخ بن عبداﷲ عیدروس حسینی، محمود بن محمد علی شیخانی، مولف کتاب(الصراط السوي فی مناقب آل النبی صلی اﷲ علیه و آله) و کتاب (حیات الذاکرین کربن)، نور الدین علی بن ابراهیم بن احمدحلبی صاحب کتاب مشهور (السیره النبویه) او را کوهی از کوه هاي دانش نامیده اند صاحب تالیفات بسیار است، شیخ احمد بن فضل از ادباي با فضل و معرفت بوده صاحب تالیفات از جمله (حسن المال فی مناقب الال)، حسین بن امام منصورباﷲ صاحب تالیف گرانبها و وزین به نام (غایه السئول فی علم الاصول) و شرح آن به نام (هدایت العقول) و کتب دیگري که او را پیشواي علوم محمد صلی اﷲ علیه و آله سلم می دانند، شیخ احمد بن محمد قاضی القضات ملقب به شهاب الدین صاحب تالیفات بسیار، عبدالحق بن سیف الدین دهلوي صاحب تالیفات گرانبها از جمله (اللمعات فی شرح المشکات) و (رجال المشکات) و (ترجمه فصل الخطاب) و (جذب القلوب) و (الخبار الاخیار) و (مدارج النبوه) و….، محمد بن محمد مصري صاحب کتاب (الدرر العوال بحل الفاظ بدء المال)، محمد محبوب العالم ابن صفی الدین جعفر مولف تفسیر مشهور (تفسیر شاهی).

خلاصه کتاب الغدیر

علماء قرن 12:

سید محمد عبدالرسول بن عبدالسید برزنجی از مشایخ مدینه بود، صاحب تالیفات از جمله کتاب(النواقض للروافض) و کتابی که در نجات ابوین پیغمبر صلی اﷲ علیه و آله و سلم و عم او ابی الطالب نوشته و دلایل متین وغیر قابل انکار در آن نجات را اثبات نموده است، برهان الدین ابراهیم بن مرعی از علماء نامی مصر است صاحب تالیفات از جمله کتاب (الفتوحات الوهبیه در شرح اربعین (چهل حدیث نبوي)، ضیاء الدین صالح بن مهدي صنعانی صاحب تالیفات از جمله کتاب (الابحاث المسدده فی الفنون المتعدده)، ابراهیم بن محمد بن محمد معروف به ابن حمزه حرانی عالم و پیشواي مشهور صاحب تالیفات از جمله (البیان و تعریف) و ….، ابوعبداﷲ محمد بن عبدالباقی زرقانی از محدثین برجسته صاحب تالیفات مانند (شرح المواهب اللدنیه) و …..، حسام الدین محمد بایزید سهارنپوري صاحب کتاب (مرافض الروافض)، میرزا محمد بن معتمد خان بدخشی مولف کتاب (مفتاح النجا فی مناقب آل العبا) و (نزل الابرار بما صح من مناقب اهل البیت

الاطهار) و صاحب نام در احاطه بر احادیث، حامد بن علی بن ابراهیم معروف به عمادي او را جلیل القدرترین عالم نامیده اند و صاحب تالیفات بسیار از جمله (الصلوه الفاخره بالاحادیث المتواتره)، عبدالعزیز احمد بن عبدالرحیم دهلوي صاحب تالیفات بسیار از جمله تالیف گرانبهاي او به نام (اجوبه المسائل الثلاث) و (الانصاف فی بیان سبب الاختلاف)، (تنویر العینین)، (رسائل الدهلوي) (حجه البالغه فی اسرار الاحادیث و علل الاحکام) و (شرح تراجم ابواب صحیح بخاري) و….، محمد بن سالم صاحب تالیفات گرانبها از جمله کتاب (انفس نفائس الدرر) و…، سید محمد بن اسماعیل صغانی، شهاب الدین احمد بن عبدالقادر که از شعراء غدیر است.

خلاصه کتاب الغدیر

علماي قرن 13:

ابوالفیض محمد بن محمد زبیدي مولف کتاب (تاج العروس فی شرح القاموس) که یگانه مرجع در لغت و مسلط در انواع علوم و کتب بسیار گرانبها تالیف نموده از جمله (اتحاف الساده المتقین) در شرح احیا العلوم غزالی در ده جلدو (اسانید الصحاح السته) و….، ابوالعرفان شیخ محمد بن علی صبان که به دقت نظر مشهور بوده و صاحب تالیفات گرانبها از جمله (اسعاف الراغبین فی سیره المصطفی و فضائل اهل بیته الطاهرین)، رشید الدین خان دهلوي صاحب کتاب (الفتح المبین فی فضائل اهل بیت سید المرسلین)، مولوي محمد مبین لکهنوي که حدیث غدیر را در (وسیله النجاه) خود نقل نموده است، مولی محمد سالم بخاري دهلوي که این حدیث را در رساله اصول الایمان خود نقل نموده، مولوي ولی اﷲ لکهنوي این حدیث را در کتاب (مرات المومنین فی مناقب اهل بیت سید المرسلین)، مولوي حیدر علی فیض آبادي این حدیث را در(منتهی الکلام) خود آورده است، قاضی محمد بن علی بن محمد شوکانی صنعانی فقیه نامدار مسلط در علوم صاحب تالیفات فراوان (حدود یکصد فقره) از جمله کتاب مشهور (البدر الطالع) و (نیل الاوطار) و…، سید محمود بن عبداﷲ حسینی آلوسی نامبرده یکی از نوابغ عراق و دانشمندان بنام و صاحب تالیفات گرانبهاست، شیخ محمد بن درویش الحوت بیروتی صاحب کتاب (اسنی المطالب فی احادیث مختلف المراتب)، شیخ سلیمان ابن شیخ ابراهیم معروف به خواجه کلان نامبرده از بزرگان حدیث و نابغه در این رشته بوده است. و کتاب هاي مشهور او (اجمع الفوائد)، (مشرق الاکوان)، (ینابیع الموده) که کتاب اخیر در نزد همگان شهرت خاص دارد. سید احمد بن مصطفی قادین خانی مولف کتاب (هدایه المرتاب فی فضایل الاصحاب).

خلاصه کتاب الغدیر

علماء قرن 14:

سید احمد بن زینی مفتی شافعیان مکه و شیخ الاسلام آن منطقه بوده است عالم و مورخی با کمال و صاحب نظر و صاحب تالیفات فراوان، شیخ یوسف بن اسماعیل نبهانی رئیس محکمه حقوق در بیروت و صاحب کتاب (منتخب الصحیحین من کلام سید الکونین) و (الشرف الموبد) و…، سید مومن بن حسن مومن شبلنجی مولف کتاب مشهور (نورالابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار)، شیخ محمد عبده مفتی و علامه بزرگوار کشور مصر بوده و صاحب مراتب و شهرت علمی، سید عبد الحمید بن سید محمود آلوسی که نابینا بوده علامه و ادیب یگانه بوده و کتاب او مرسوم به (نثر اللئالی فی شرح نظم الامالی) شیخ محمد حبیب اﷲ بن عبداﷲ یوسفی علامه و محدث کشور مصر بوده و صاحب تالیفات و صاحب کتب(اکمال المنه) و (ایقاظ الاعلام) و (ثبت الشیخ الامیر کبیر) و (الخلاصه النافعه) و…، قاضی بهلول بهجت شافعی قاضی زنکه زور، مولف کتاب گرانبهاي (تاریخ آل محمد صلی آله علیه و آله) که به لغت ترکی نوشته شده که موید احاله مولف بر تاریخ و حدیث است و (الماه یوم)، (الارشاد الخمروي) و (حجر بن عدي که منظوم است) و. …..، نویسنده شهیر عبدالمسیح انطاکی که یکی از شعراي غدیر است، دکتر احمد فرید رقاعی، استاد احمد زکی عدوي داراي آثار گرانبهاي و جاویدان، استاد احمد نسیم مصري، استاد حسین علی اعظمی مدیر دانشگاه حقوق بغداد و از شعرا غدیر، سید علی جلال الدین حسینی سخنور و ادیب و شاعر صاحب دیوان موسوم به حدیث النفس و کتاب او بنام الحسین علیه السلام، استاد محمد محمود رافعی که شرح او بر هاشمیت کمیت نموداري از احاطه و تسلط او در تاریخ و ادب است که او نیز روایت کرد که علی علیه السلام در سال 35 مردم را در میدان وسیع کوفه جمع کرد (رحبه) جمع کرد و فرمود که شما به خدا قسم دهم هر مرد مسلمی که روز غدیر خم سخنان رسول خدا صلی اﷲ علیه و آله را شنیده است برخیزد پس سی تن از مردم برخاسته و شهادت دادند که در آن روز حضور داشته و خود شنیده اند به اینکه رسول خدا صلی اﷲ علیه و آله و سلم فرمود (من کنت مولاه فعلی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه)، استاد عبد الفتاح عبدالمقصود مصري صاحب کتاب (الامام علی) استاد شیخ محمد سعید دحدوح، استاد صفا خلوصی، حافظ مجتهد ناصر السنه احمد بن محمد صدیق صاحب تالیفات گرانبها از جمله (تشنیف الاذان)، که در این کتاب او با سند نام پنجاه و چهار تن از صحابه را در این خصوص ذکر نموده علی امیرالمومنین علیه الاسلام- امام سبط- امام حسین علیه السلام و …..،

خلاصه کتاب الغدیر

خلاصه جلد دوم فارسی به حول و فضل الهی و عنایات حضرت حق جل جلاله مبادله سوگند (مناشده) و احتجاج به حدیث شریف غدیر خم:

واقعه غدیر خم از اصول مسلم و حوادث غیر قابل انکار و تردید بوده و از صدر اسلام و در دوران خلافت ظاهري امیرالمومنین یادآوري آن با مبادله سوگند (مناشده) بسیار واقع گردیده است.

نخستین استدلال، گفت و شنودي است که بوسیله شخص امیرالمؤمنین با اشخاص همزمان و معاصر آن حضرت در مسجدرسول خدا واقع گرديده که سلیم بن قیس هلالی در کتاب خود به تفصیل آن را بیان نمود و آنانی که آگاهی بیشتر از آن را خواستارند به آن مراجعه نمایند.