وقتی ایران هسته ای شود

وقتی ایران هسته ای شود

دیسپج: ۱۲ مارس

۲۰۲۴ بازنشر شده در بنیاد دفاع از دموکراسی ها

نویسندگان اریک اس ادلمن ، روئل مارک گرچت و ری تاکیه

جمهوری اسلامی حتی علیه اسرائیل تهاجمی تر خواهد بود و جایگاه خود را در برابر روسیه و چین بهبود می بخشد.  از زمان حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر شبه نظامیان و نیروهای نیابتی متحد ایران موشکها و پهپادها را به سمت کشتی های بین المللی و نیروهای آمریکایی پرتاب کرده اند.

حزب الله تاج جواهر حلقه اتش جمهوری اسلامی در اطراف کشور یهود با نیروهای دفاعی اسرائیل دوئل کرده و نزدیک به ۱۰۰ اسرائیلی را از خانه های خود بیرون کرده است. دولت بایدن از طریق دو گروه ناو هواپیمابر در حال گشت زنی یکی از آنها اکنون حرکت کرده است رگبارهای موشکی و بمباران علیه نیروهای نیابتی ایران و اقدامات دیپلماسی از جمله سفرهای متعدد آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه و فرستادگان آموس هوچستایی پاسخ داده است.

همه این فعالیت ها این واقعیت را که تهران عمدا به سمت شکافت هسته ای در حال حرکت است پنهان کرده است. بر اساس اسناد آژانس بین المللی انرژی اتمی  (IAEA)  رویترز اواخر سال گذشته ( ۲۰۲۳) گزارش داد که ایران اورانیوم غنی شده با خلوص تا ۶۰ درصد، نزدیک به درجه تسلیحات برای سه بمب اتمی دارد و هنوز هم در راه آژانس در مورد مسائل کلیدی سنگ اندازی می کند.

ذخایر بزرگ اورانیوم ۲۰ درصدی نظام روحانیون که به سرعت توسط سانتریفیوژهای پیشرفته قابل چرخش است. همچنان درحال افزایش است.

پیشرفت نامحدود جمهوری اسلامی به سمت توانمندی تسلیحات هسته ای و تداوم سنگ اندازی آن بر سر راه آژانس این سوال را مطرح میکند که آیا ایران مجهز به سلاح هسته ای تهاجمی تر و مستعد پذیرفتن خطراتی است که ممکن است باعث شعله ور شدن ماریچ تشدید کننده ای شود که بخش اعظم خاورمیانه را در بر می گیرد؟

تئوری ای وجود دارد مبنی بر اینکه گسترش سلاح های هسته ای در نهایت می تواند به یک حالت نسبتاً خوش خیم بازدارندگی از طریق ترس از تخریب مطمئن متقابل منجر شود. رابرت جرویس فقید در کتاب بسیار تأثیرگذار خود به نام «معنای انقلاب هسته ای استدلال میکند که بحرانها قادر خواهند بود هیچیک از طرفین  که مایل به فشار هستند  نتوانند بر مزیتهای چانه زنی تا حد نهایی نخواهند بود حفظ وضعیت سیاسی موجود نسبتاً آسان خواهد بود و زمانی که کشورها مفهوم آسیب پذیری متقابل را پذیرفتند.

پیامدها ارتباط نزدیکی با موازنه هسته ای یا متعارف نخواهند داشت. این پایان خوش گسترش سلاح های هسته ای بر ایده ای استوار است که برای اولین بار در طول جنگ سرد توسط دانشمند علوم سیاسی جوزف نای بیان شد که یادگیری هسته ای در میان سیاست گذاران ادامه خواهد داشت. نای در مقاله مهم خود در سال ۱۹۸۷ با عنوان «آموزش هسته ای و رژیم های امنیتی ایالات متحده و شوروی» استدلال کرد که «باورها و تعاریف اولیه منافع » رهبران ایالات متحده و شوروی در نتیجه اطلاعات و تجریبات جدید تغییر کرده است. این فرآیند یادگیری به اثبات بحران کمک کرد. حتی اگر تشخیص تأثیر آن بر نیات مسابقه تسلیحاتی» کمتر آسان باشد.

محققان گسترش سلاح های هسته ای این ایده را برای مقابله با قدرت های اتمی نوظهور پذیرفته و اصلاح کرده اند. در اینجا یک خبر خوب و یک خبر بد وجود دارد؛ خبر خوب جنگ سرد نشان میدهد که یادگیری هسته ای اتفاق می افتد. خبر بد یادگیری هسته ای باید به اندازه ای قوی باشد که احتمال تشدید فاجعه بار را از بین ببرد.

دلایل متعددی وجود دارد که بپرسیم آیا این روایت خود آرام بخش در مورد جمهوری اسلامی نیز صدق خواهد کرد؟ در هسته اصلی، سیاستمداران و تحلیلگران غربی در درک اهمیت ایدئولوژی برای نسلهای متوالی رهبران روحانی ناکام مانده اند. اسلام گرایان مسئول نمی خواهند به خاطر تجارت پیشرفت کنند یا میراث اسلامی خود را رها کنند. نظام روحانیون که مشروعیت خود را در داخل کشور از دست داده است، صراحتاً با ایجاد و حمایت از گروه های اسلامی رادیکال به دنبال ایجاد این مشروعیت در خارج از کشور است.

ضرب المثلی میگوید که هر انقلاب حاوی بذرهای نابودی خود است. انقلابیون پس از طغیان افراطی خود، تسلیم وسوسه های پراگماتیسمی می شوند. مانند انقلاب فرانسه همه رژیم های بعدی نیز واکنش ترمیدوری خود را دارند. هیچ ملتی نمی تواند تنها بر اساس ایدئولوژی زندگی کند و ضرورت حکومت ستیزه جویان را وادار میکند که پوسته سخت خود را نرم کنند.

…

علیرغم ناملایمات پایان ناپذیر (با) شاید به دلیل آن روحانیت حاکم به ایدئولوژی بنیانگذار انقلاب امام روح الله خمینی که گسترش ستیزه جویی اسلامی در خارج از مرزهای ایران را پیش بینی کرده و مشتاقانه در راه آن تلاش می کرد، وفادار مانده است. اندیشه سیاسی اسلامی سنتی و رادیکال هیچ محدوده ای نمی شناسد که کلام خدا را محدود کند. شاگردان امام خمینی، به ویژه جانشین او حضرت آیت الله علی خامنه ای جهان را به دو نهاد رقیب تقسیم می کنند. دولت هایی که اولویت های آنها توسط کنوانسیونهای غربی تعریف شده است و ایران که هدف آن خدمت به عنوان یک ستاره اسلامی است.

انترناسیونالیسم اسلام گرای ایران وجود یک آنتاگونیست دشمنی غربی را لازم میداند؛ یعنی چیزی که جمهوری اسلامی می تواند خود را در برابر آن تعریف کند.

نخبگان تتوکراتیک ایران، قدرت های غربی – به ویژه ایالات متحده – را امپریالیست های درنده ای می بینند که مصمم هستند از ثروت جهان اسلام برای تعالی خود بهره برداری کنند. اما اسلام گرایی ایرانی، غربی را که سکولار شده می بیند که با تحمیل فرهنگ خود به نام مدرنیته و ارزشهای جهان شمولش میخواهد مؤمنان را تحت سلطه خود در آورد. در بیشتر موارد به شکلی توهین آمیز، گفته می شود که دولت یهود مسلمانان را از سرزمین خود آواره کرده و نابودی آن یک الزام دینی است.

ایرانی می خواهند خاورمیانه را از این همه شرارت غرب گرایانه رها کنند. در این جهان بینی پادشاهی های عربی و جمهوری های تحت رهبری نظامی معمولاً همدستانی خائن هستند. اسلام گرایان برای این کار جمهوری اسلامی یک نیروی کمکی چند ملیتی ساخته که آن را محور مقاومت می نامد. این ملغمه از شبه نظامیان بسیار موفق عمل کرده است. از کمک به بیرون راندن آمریکا از عراق تا حفظ حکومت اینده در سوریه تا حمله جسورانه حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ایران از زیر آوارهایی که بتواند تعداد قابل توجهی از سربازان اسرائیلی را در غزه برای مدت نامعلومی مشغول کند. سود خواهد برد.

اینک این سوال مطرح میشود که ایران چه مزایای بیشتری از سلاح هسته ای به دست می آورد. بهترین حدس این بمب احتمالاً جمهوری اسلامی را نسبت به اسرائیل تهاجمی تر میکند و موقعیت این نظام را در نزد روسیه و چین بهبود می بخشند و شاید به تهران آزادی عمل بیشتری در خلیج فارس به ویژه علیه عربستان سعودی بدهد به عنوان مثال، حوثی ها در یمن از زمانی که چین میانجیگری کرد تا توافقی برای احیای روابط بین ایران و سعودی ها انجام شود، موشکی به سمت همسایه شمالی خود شلیک نکرده اند. یک بمب هسته ای ایران بدون شک به تهران و حامیان قدرتمندش نفوذ بیشتری می دهد.

با این حال تصور سناریویی که در آن تهران خواهان تبادل حمله هسته ای با اورشلیم باشد دشوار است. اسرائیل دارای تسلیحات هسته ای بسیار زیاد حامیان کنترل تسلیحات اغلب آن را ۱۰۰ کلاهک می دانند موشک های دوربرد و جنگنده بمب افکن هایی است که میتوانند با موفقیت به حریم هوایی ایران نفوذ کنند تهران بارها از تشدید تنش مستقیم علیه اسرائیل اجتناب کرده، حتی زمانی که اورشلیم به طور مداوم فرماندهان ارشد سپاه پاسداران را در سوریه شهید می کند.

حضرت آیت الله خامنه ای حملات اسرائیل را تحمل کرده است حتی در زمانی که ایران به احتمال زیاد ظرفیت موشکی  بالستیک کافی برای وارد کردن اسیب واقعی به تل آویو حداقل به طور موقت دارد او ممکن است از این بیم داشته باشد که قدرت متعارف اسرائیل بیش از حد واکنش نشان دهد به ویژه برای برنامه هسته ای که ممکن است هنوز به اندازه کافی در برابر بمباران هوایی محافظت نشده باشد. بعلاوه، مقام معظم رهبری به اندازه کافی سن دارند که بحث ها در مورد جانشینی او جدی باشد. بنابراین جای تعجب نخواهد بود که حضرت آیت الله خامنه ای ترجیح میدهد اکنون اسرائیل را آزمایش نکنند ویرانی اسرائیل در غزه این تصور را تقویت میکند که یهودیان میتوانند در خشم خود به تجسمی از بلای آسمانی در کتاب مقدس تبدیل شوند.

مشخص نیست که آیا تهران مستقیماً یا از طریق نیروهای نیابتی خود به دلیل ترس از تسلیحات اتمی اسرائیل در مورد حملات خود واپس کشیده باشد. یک بمب هسته ای ممکن است محاسبات ایران را تغییر دهد، همانطور که در مقیاسی کوچکتر ظرفیت موشکهای بالستیک تهران در حال افزایش است. استراتژی حلقه آتش ایران از دستاوردهای چشمگیر این کشور در توسعه طیف گسترده ای از موشکها و پهپادهای همیشه در حال بهبود رشد کرد در حالی که غرب تا حد زیادی این تلاش ها را نادیده گرفت یا فقط تحریم کرد توافق هسته ای باراک اوباما شامل موشکهای بالستیک نمی شد، ذخایر عظیم موشک های ایران توسط حزب الله قطعاً بر سیاست اسرائیل در مورد نحوه واکنش به تحریکات این گروه تأثیر گذاشته است.

یک بمب اتمی ایران به احتمال زیاد باعث میشود که تهران از تشدید تنشها با اسرائیل بترسد نظام روحانیون می تواند محدودیت های خود را از طریق موشکهای دوربرد شلیک شده از طریق لبنان و سوریه آزمایش کند. مشروط بر اینکه ایران بتواند آن موشک ها را به شام برساند و واشنگتن نیروهای خود را از نزدیک مرز عراق خارج نماید. دونالد ترامپ خواهان حذف این نیروها بود. فقط زیردستان نافرمان وی آنها را در جای خود نگه داشتند. اگر ترامپ در ماه نوامبر  ۱۵ آبان ۱۳۰۳برنده شود، شانس زیادی وجود دارد که دیگر اجازه ندهد تا زیر دستانش او را منصرف کنند.

با این حال، بعید به نظر می رسد که تهران به دنبال یک رویارویی بالقوه فاجعه آمیز باشد. اسلام گرایان ایرانی از اوایل جنگ ایران و عراق زمانی که ده ها هزار مؤمن آرزوی مرگ در پی شهادت خود در میدان جنگ را داشتند، پوچ گرا نبوده اند. آن تجربه هولناک انقلاب اسلامی را دست نخورده و حتی مستحکم کرد. اما نخبگان حاکم جمهوری اسلامی در مورد چگونگی شکست دشمنانشان محتاط تر و پنهانکارتر شدند.

در عوض یک سلاح هسته ای بیشتر محاسبات اسرائیل و آمریکا را تغییر میدهد تا اینکه ایران را تهاجمی تر کند. با هدف حمله اتمی ایران به سمت تل آویو رهبری اسرائیل محتاط تر خواهد شد. دوئل کم شدت از طریق حزب الله در مناطق مرزی شمالی میتواند قابل قبول باشد زیرا واکنش احتمالی آن یعنی حمله گسترده اسرائیل از جمله نفوذ نیروهای زمینی به عمق لبنان، ممکن است با توجه به احتمال تشدید تنشهای هسته ای ایران بسیار مضحک باشد. همانطور که آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور روحانی سابق ایران زمانی به شوخی گفت تنها بکار بردن یک سلاح هسته ای علیه تل آویو می تواند این کشور یهود را نابود کند. در صورت دستیابی ایران به بمب اتمی تمایل اسرائیل برای حمله مستقیم به ایران که قطعاً به نظر می رسد قبلاً توسط ذخایر موشکی تهران و حزب الله بررسی شده است. از بین خواهد رفت. دکترین تخریب متقابل به نفع نظام روحانیون است. زمانی که اسرائیل زخم خورده میشود بیشترین کاری که اورشلیم در پاسخ به آن انجام می دهد، به شهادت رساندن نیروهای نیابتی عرب ایران است.

تسلیحات هسته ای ایران با توجه به قدرت آتش متعارف و هسته ای بسیار زیاد ایالات متحده نباید اساساً بر محاسبات آمریکا تأثیر بگذارد. اما ایران ظرفیت نابودی تل آویو را خواهد داشت. در دوران جمهوری خواهان و دموکراتها، واشنگتن سال ها است که در برابر چالش ایران قدرت خود را از دست داده است. افزایش استفاده از تحریم ها در زمان ترامپ و ترور سردار شهید قاسم سلیمانی، با توجه به لفاظی های مداوم ترامپ در مورد جنگهای همیشگی و عدم تمایل او به واسطه گری مستقیم علیه ایران هنگام حمله به کشتی رانی در خلیج فارس و تأسیسات نفتی عربستان سعودی واقعاً این روند را نفی نمی کند.

به بیان ساده خاورمیانه بیش از آنکه برای مجموعه سیاست خارجی واشنگتن و پوپولیست ها و مترقیاتی که به تغییر اولویت های خارجی هر دو طرف نزدیک هستند مهم باشد. برای حکومت دینی ایران مهم باشد. نظام روحانیون حاضر است برای آرمانش بکشند و بمیرد به نظر می رسد که ما تمایلی به کشتن به تعداد کافی برای معتبر ساختن بازدارندگی قدرت نداریم واشنگتن برای اینکه اکنون در خاورمیانه نفوذ داشته باشد، نیاز به دوئل دارد تا زمانی که دشمنانش شکست بخورند یا منصرف شوند. اگر تهران یک سلاح هسته ای را به این معادله اضافه کند، مطمعناً در واشنگتن قدرت کاهش و احتیاط قوت خواهد گرفت.

زمانی عدم اشاعه سلاح هسته ای یک دین مقدس و دو حزبی در واشنگتن بود کاملاً واضح است که این سخن دیگر قدرت زیادی، اگر هیچ قدرت سختی در پشت خود ندارد. با این حال دشمنان خاورمیانه ای ما که با توطنه هایی که به دور قدرت آمریکا می چرخند به بلوغ رسیده و بی تفاوت نیستند آنها وقتی آموخته های خود را به ما نشان می دهند، نباید تعجب کنیم.