فراجناحی یا جناح؛ مسئله این است!
نگاهی به ضروت استفاده از نیروهای سیاسی زبده همسو با دولت مستقر
فراجناحی یا جناح؛ مسئله این است!
واژه فراجناحی
یکی از مهمترین ایرادات وارده بر واژگان سیاسی که معمولا در هر دوره ای از انتخابات رئیس جمهوری مطرح می شود ، واژه ” فراجناحی” است.
ماخذ ورود این واژه در بین لغات سیاسیون داوطلب کسب قدرت چگونه و از کجاا وارد ادبیات سیاسی و اجرایی کشورشده است مشخص نیست، اما این رویه غلط نیازمند آسیب شناسی است.
فراجناحی یا جناح؛ مسئله این است!
۱ – نبایستی جناحی بودن یا حزبی بودن یک گروه سیاسی را با باندبازی اشتباه گرفت.
در سال ۱۸۸۶ زمانی که برای اولین بار ویلسون بحث جدایی اداره امور اجرائی از سیاست را مطرح کرد، به این معنی توجه داده می شد که سیاست گذاران و خطی مش گذاران ریل گذاری کنند و مجریان به صورت نیروهای حرفه ای اجرا کنند. اما این به معنی هم سو بودن نیروهای سیاسی مخالف با حزب حاکم نبود! در ایران متاسفانه تفسیرهای نادرستی در مورد این واژه در ادبیات سیاسی بکار گرفته می شود.
فراجناحی یا جناح؛ مسئله این است!
۲- براساس مطالعات پیشین درحوزه علوم سیاسی و مدیریت دولتی، مبانی نظری نشان می دهد؛ در سطح سیاسی؛ تصمیم گیری نیازبه تمرکز دارد ولی درسطح برنامه، اجرا و فرآیند؛ در تصمیم گیری باید نظرات مخالفین، نیز مورد توجه قرار گیرد. نباید این دو (سیاست و اجرا) خلط شود.
لذا رئیس جمهور در سطح وزرا وکابینه و تصمیم سازان نیازمند نیروهای وفادار و هم فکر است. و این مهم در صحنه سیاسی و میدان سیاست با موضوع حزب و جناح عینیت پیدا می کند.
فراجناحی یا جناح؛ مسئله این است!
۳- بحث علمی دیگر که در این حوزه وجود دارد، بحث پیرامون سیاست زدگی بورکراسی است.
سیاست زدگی بروکراسی به معنی استفاده از دستگاه اجرایی جهت تحقق منافع حزبی است یا به بیان دیگر سو استفاده از موقعیت شغلی در جهت منافع شخصی است که امروزه به آن تضاد یا تعارض منافع هم می گویند که بسیار خطرناک خواهد بود.
زمانی که درسطح تصمیم سازان، نیروهای مخالف، با بهانه فراجناحی وارد می شوند، اینها به دلیل تسلط بر سازمان ها و قدرت بر مراکز تصمیم گیری، سعی می کنند سیاست ها و برنامه های سازمان های عمومی را به سمت اهداف حزبی یا سیاست های غیر متمرکز سوق دهند. لذا فراجناحی بودن، مبنایی برای تکه پاره کردن قدرت و به نوعی سهم خواهی می گردد که می تواند هزینه های زیادی را بر کشور تحمیل کند.
فراجناحی یا جناح؛ مسئله این است!
۴- فراجناحی ، یعنی فرار از مسئولیت
امروزه واژه «فراجناحی» در ادبیات دموکراتیک جهان، بیشتر به واژه ایی برای فرار از پذیرش مسئولیت ها بکار گرفته می شود.
درصورتی که رئیس جمهور برآیند و خروجی یک ایده، تفکر و اندیشه است که در مقطعی خاص توسط اکثریت مردم در پروسه انتخابات برای ریل گذاری سیاسی کشور برگزیده شده است.
اندیشه ای که در مقام اجرا بایستی پاسخگو خروجی عملیاتی خود نیز باشد.
نمی شود برای رسیدن به قدرت سوار بر اسانسور اندیشه شد و درمقام اجرا با فراجناحی خواندن، پاسخگو عملکرد نباشید.
درصورتی که عملکرد دولت در مقام اجرا، نشان دهنده توان اندیشه ای است که او را به قدرت رسانده است.
لذا باید از نیروهای اندیشه موافق در راهبری سیاست های کلان دولت استفاده گردد و از این پتانسیل به جرم عدم همخوانی با واژه فراجناحی کشور را محروم ساخت.
فراجناحی یا جناح؛ مسئله این است!
۵- فراجناحی در سیاست ها آری، در اجرا نه
جمله فوق نیز از آسیب هایی است که به دلیل فهم غلط در ادبیات سیاسی کشور ما نفوذ پیدا کرده است. آنچه در دنیا به صورت یک ارزش وجود دارد، ان است که؛ سیاست های کلان تحت منافع ملی باید فراجناحی باشد، اما روش ها و راهبرد ها و سیاست هایی که به منافع ملی ختم می شود، بدون اینکه ایرادی داشته باشد می تواند جناحی و متنوع باشد. این رویه ها نمادی از میزان قدرت و توان وزن سیاسی و اجرایی یک جناح در رساندن کشور به اهداف کلان کشور ارزیابی می گردد.
متاسفانه به غلط اندیشه می شود؛ فراجناحی بودن یعنی آنکه روش ها و راهبردهای اجرایی نیز باید فراجناحی باشد اما توجه نمی گردد که این اندیشه غلط قادر است هر دولتی را زمین گیر کند.
فی نفسه ذات برگزاری انتخابات و تشویق مردم برای شرکت در انتخابات بدین جهت است که اندیشه ها و روش های متنوع در هر دوره ای، در ترازوی قضاوت و انتخاب مردم قرار گیرند تا اکثریت مردم بتوانند از بازار عرضه اندیشه، روشی خاص را برای تحقق منافع ملی خود برگزینند.
اگر انتخابات صرفا با نگاه فراجناحی باشد و مسئولیت عواقب اجرایی آن را کسی با بهانه فراجناحی بودن، نپذیرد انتخابات برای چه برگزار می شود؟؟ !!!
نتیجه:
فراجناحی یا جناح؛ مسئله این است!
فراجناحی بودن بصورت آنچه الان در ایران شاهد آن هستیم؛ ضمن آنکه به عنوان رویه کاملا غلط جا افتاده است، می تواند کشور را از پتانسیل نیروهای زبده سیاسی همسو با دولت مستقر محروم ساخته و عملا به سمت و سوی بیهوده انگاری در میدان سیاست منجر گردد و در نهایت سیاسیون مسئول و مجری با طفره رفتن از مقام پاسخگویی به بهانه فراجناحی، همچون شمشیری قلب دولت حاکم را نشانه بروند.
دکتر نادر قیطاسی
