چگونگی حضور سپاه قدس در جنگ غزه

چگونگی حضور سپاه قدس در جنگ غزه

الاهرام؛ ۷ نوامبر

علل و عوامل عدم حضور قاآنی در صحنه پس از نبرد طوفان الاقصی

از شدت گرفتن جنگ در نوار غزه به دنبال عملیات نظامی گردانهای قسام شاخه نظامی جنبش حماس در هفتم اکتبر گذشته اکثر مقامات بنلد پایه سیاسی و نظامی ایران در این خصوص اظهار نظر کردند و بخش مشترک میان همه اظهارات یاد شده هشداری است که نسبت به امکان توسعه یافتن دامنه درگیری و احتمال پیوستن گروههای شبه نظامی هوادار ایران به این نبرد در منطقه است که علاوه بر انجام عملیات محدود علیه اسراییل عملا منافع آمریکا هدف قرار گرفت.

در این میان تنها مورد استثناء مشاهده شده عدم اظهار نظر از سوی اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب است در حالی که وی مسئول شماره یک اظهار نظر در این خصوص به شمار میرود و چنین مسئولیتی به او سپرده شده است زیرا عملیات نظامی کنونی در درون نوار غزه در چارچوب مسئولیتهای وی قرار دارد زیرا قاآنی فرمانده نیروی مسئول اداره عملیاتهای نظامی در خارج ایران است.

از ابتدای جنگ جاری هیچ گونه اظهار نظری از قاآنی به ثبت نرسیده است و او قبل از هفتم اکتبر تا کنون در هیچ یک از فعالیتها در داخل یا خارج از ایران ظاهر نشده است هر چند برخی از گزارشها از حضور وی در برخی از کشورهای تحت نفوذ ایران همچون عراق، سوریه و لبنان حکایت دارد تنها مطلبی که رسانه های گروهی ایران به نقل از وی ذکر کرده اند، گفتار وی در قبل از یک سال پیش در مورد آینده اسراییل است.

در واقع میتوان گفت ظاهر نشدن قاآنی در صحنه تحولات در حال حاضر بر اساس یک اقدام برنامه ریزی شده انجام گرفته است. به عبارت دیگر عدم مشارکت علنی وی در کشمکش کنونی و پیام های مبادله شده میان ایران از یک سو و آمریکا و اسراییل از سوی دیگر اقدامی است که نظام ایران آن را در پیش گرفته است و میتوان چهار علت و عامل اساسی برای آن ذکر کرد:

۱ – ایران نمی خواهد به عنوان اداره کننده جنگ نمایان شود زیرا حضور و مشارکت علنی فرمانده سپاه قدس در صحنه تحولات جاری باعث پیدایش چنین دیدگاهی میشود که ایران نه تنها از قبل در جریان عملیات طوفان الاقصی میان اسراییل و جنبش حماس قرار داشته بلکه در طراحی و برنامه ریزی آن دخالت داشته است و هم اکنون نیز در حال مدیریت آن بسر میبرد.

این در حالی است که ایران از همان ابتدا توسط حضرت آیت الله علی خامنه ای رهبر ارشد نظام بارها تاکید کرده که ایران در عملیات نظامی طوفان الاقصی و جنگ جاری هیچ گونه نقش و دخالتی نداشته و ندارد هر چند از عملیات نظامی شکل گرفته توسط حماس حمایت میکند.

نکته جالب توجه اینکه تمامی مقامات ایران پس از آن بر این مطالب تاکید داشته اند و حتی حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان در سخنرانی اخیر خود در سوم نوامبر جاری چنین رویکردی در پیش گرفت.

این مطلب در وهله اول نمایانگر آن است که تهران نمیخواهد بهانه به دست دشمنان خود بدهد تا ایران را هدف قرار دهند و یا آنکه این کشور را به سوی یک جنگ گسترده تر از آنچه که در غزه جریان دارد سوق دهند زیرا معتقد است که این امر در حال حاضر با محاسبات و منافع ایران همخوانی ندارد.

۲ – ایران میخواهد برای پیوستن بازوهای نظامی اش در منطقه در نبرد قلمرو خاصی تعریف کند البته نمیتوان گزارشهای انتشار یافته در خصوص حضور قاآنی در عراق، سوریه و لبنان پس از عملیات طوفان الاقصی را نادرست خواند. بر همین اساس مهم ترین هدف برای ایران در حال حاضر آن است که برای پیوستن گروههای شبه نظامی هوادار خود در جنگ شکل گرفته علیه غزه چارچوب خاصی مشخص کند نکته توجه برانگیز آن است که گروههای شبه نظامی موجود در عراق و سوریه و لبنان هر یک به نحوی در این نبرد مشارکت کردند.

حزب الله به طور نظام مند با اسراییل درگیر شده است و به نظر میرسد در آینده نیز همین روش را در پیش خواهد گرفت هر چند نصرالله در سخنرانی به احتمال توسعه یافتن قلمرو جنگ جاری اشاره کرد گروههای فلسطینی در سوریه و لبنان نیز با هماهنگی ایران و نظام سوریه و حزب الله حملات محدودی علیه اسراییل انجام دادند گروههای شبه نظامی عراق نیز پایگاههای آمریکا در عراق و سوریه را هدف قرار دادند هر چند آمریکا بارها تهدید کرد که به حملات یاد شده واکنش نشان خواهد داد و واشنگتن در ۳۰ اکتبر گذشته دو پایگاه متعلق به سپاه پاسداران انقلاب ایران را در ابوکمال را هدف قرار داد.

احتمالا قاآنی هم اکنون در حال انجام چنین ماموریتی است که در راستای تلاشهای تهران برای از بین بردن خطرات احتمالی علیه ایران قرار دارد همچنین گزارشهای انتشار یافته حکایت از آن دارد که اتاق عملیات مشترک میان گروه های شبه نظامی عراق جهت پیگیری تحولات در داخل نوار غزه و موضعگیری در قبال آن تشکیل شده است و برخی از رهبران گروه های مقاومت فلسطین از سوریه عراق و ایران دیدن به عمل آورده اند.

در واقع قاآنی با تحولات یاد شده در ارتباط است و در حال پیگیری سیاست ایران مبنی بر کنترل تنش از راه دور است و در عین حال سعی دارد تا از توسعه یافتن قلمرو جنگ پیشگیری نماید.

3- ایران با در پشت پرده قرار دادن اسماعیل قاآنی از تکرار تجربه پیش آمده در ارتباط با سردار شهید قاسم سلیمانی پیشگیری به عمل آورد که در اثر از دست دادن وی ضربه شدیدی دریافت کرد زیرا به دنبال ترور سردار شهید قاسم سلیمانی فرمانده سابق نیروی قدس توسط دولت دونالد ترامپ در ۳ ژانویه ۲۰۲۰ نقش منطقه ای ایران به طور کامل دچار سردرگمی شد چرا که سردار شهید سلیمانی با توجه به نفوذ قوی خود توانسته بود ایران را به یک وزنه سنگین در معادلات داخلی و خارجی ایران تبدیل نماید.

در واقع آمریکا با ترور سردار شهید سلیمانی به طور مستقیم نظام ایران را هدف قرار داد زیرا وی نماد حضور خارجی ایران به شمار می رفت و در نتیجه ترور وی به هیبت و اقتدار نظام آسیب رساند.

بر همین اساس ایران نمیخواهد بحران پیش آمده پس از ترور سردار شهید سلیمانی بار دیگر تکرار شود زیرا حضور علنی قاآنی میتواند او را در معرض ترور قرار دهد و در واقع این موضوع یکی از گزینههای موجود در اختیار آمریکا و اسراییل به شمار میرود آن هم با توجه به ضربه هولناکی که در هفتم اکتبر گذشته دریافت کردند زیرا عملیات طوفان الاقصی نمایانگر یک شکاف امنیتی گسترده در داخل اسراییل است صرف نظر از حملاتی که پس از عملیات یاد شده علیه پایگاه های نظامی اسراییل انجام گرفت چرا که تل آویو ایران را عامل همه حملات یاد شده داند.

۴ – ایران میخواهد در مواضع نظامی خود در سوریه تجدیدنظر کند و چه بسا میخواهد از تنش پیش آمده در منطقه و تحولات جاری در جهت تحکیم جای پای خود در داخل سوریه استفاده کند و سیاست جدیدی در موضع گیریهای نظامی خود به ویژه در جبهه جنوبی سوریه اتخاذ نماید زیرا ادامه نبرد غزه باعث شده تا توان اسراییل برای هدف قرار دادن مواضع ایران در سوریه کاهش یابد به نظر میرسد ایران هم اکنون میخواهد گروههای شبه نظامی خود را از مناطق تحت نفوذ خویش همانند دیرالزور به جنوب سوریه انتقال دهد.

در حقیقت رویکرد یاد شده راهبرد در از مدت ایران برای تقویت حضور و موقعیت و جایگاه خود در سوریه به شمار میرود و در واقع تحرکات قاآنی بر اساس محاسبات پیچیده ایران انجام می گیرد.